ادعای آقای رئیس کل اسبق، دروغ یا واقعیت/سلطان چاپ پول کیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، عبدالناصر همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی در دولت دوازدهم که از سوم مرداد سال ۱۳۹۷ تا ۹ خرداد سال ۱۴۰۰ ریاست بانک مرکزی را به عهده داشته است، اخیراً با انتشار ویدیویی در اینستاگرام، دولت سیزدهم را فوق سلطان چاپ پول خطاب کرده و مدعی شد، در سال ۱۴۰۰ دولت سیزدهم ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده است. در این رابطه با یونس عباسی کارشناس اقتصادی و پژوهشگر و مدرس دانشگاه امام صادق علیه السلام گفتگو کردیم.

عباسی در واکنش به ادعای رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: این ادعای عجیب را می‌توان در راستای تلاش‌های شبانه روزی جمعی برای ناکارآمد نشان دادن دولت چند ماهه ولو به بهای از دست دادن منافع ملی قلمداد کرد، ولی اکنون وقت آن است فارغ از انگیزه‌های این ادعا به بررسی علمی این ادعا پرداخت.

این پژوهشگر حوزه اقتصاد مالی با تصریح بر اینکه طبق داده‌های پولی و بانکی منتشر شده توسط بانک مرکزی پایه پولی از ۵۱۷ هزار میلیارد تومان در انتهای تیر ۱۴۰۰ با ۶۳ هزار میلیارد تومان افزایش به ۵۸۰ هزار میلیارد تومان در انتهای بهمن ۱۴۰۰ رسیده است گفت: نقدینگی نیز در بازه مشابه از ۳۸۱۹ هزار میلیارد تومان به مبلغ ۴۶۲۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

وی افزود: بنابر آمار رسمی افزایش ۶۳ هزار میلیارد تومانی پایه پولی و ۸۰۵ هزار میلیارد تومانی نقدینگی هیچکدام تطابقی با ادعای دکتر همتی ندارد.

عباسی در بیان دلایل رد این ادعا با تصریح بر اینکه چاپ پول توسط دولت در ادبیات اقتصادی همان خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی است گفت: در سمت منابع، پایه پولی به معنای استقراض دولت از بانک مرکزی است و در سمت مصارف هم به اسکناس و مسکوک در جریان پایه پولی اطلاق می‌شود.

این کارشناس اقتصادی افزود: خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی از ۴۶.۳ هزار میلیارد تومان در انتهای تیر ۱۴۰۰ به منفی ۷۹ هزار میلیارد تومان در انتهای بهمن ۱۴۰۰ رسیده است که به معنای افزایش مطالبه بخش‌های دولتی از بانک مرکزی است.

وی با اشاره به اینکه نقدینگی و پایه پولی متغیر‌های انباشت هستند گفت: به این معنا که همیشه افزایش پیدا می‌کنند و به همین دلیل نرخ رشد این متغیر‌ها دارای اهمیت است و در تخمین تورم و اثرات تورمی مهم است.

*رکورد رشد نقدینگی و پایه پولی در دوران ریاست همتی ثبت شده

این پژوهشگر اقتصادی با تصریح بر اینکه از فروردین سال ۱۳۹۸ تا بهمن ماه سال ۱۴۰۰ بیشترین رشد ماهانه نقدینگی به میزان ۵.۰۳ درصد در اسفند سال ۱۳۹۹ رخ داده است گفت: طی این بازه بیشترین نرخ رشد پایه پولی نیز به میزان ۷.۴ درصد در انتهای سال ۱۳۹۸ و رکورد بعدی در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ به میزان ۵.۹ درصد بوده است.

این کارشناس اقتصادی افزود: این در حالی است که از مرداد تا بهمن ماه سال ۱۴۰۰ بالاترین رشد ماهانه نقدینگی در مهر ماه با ۳.۹۳ درصد و بیشترین رشد پایه پولی هم ۳.۷۹ درصد در آذرماه بوده است.

*رکورد دست نیافتنی حجم نقدینگی دولت دوازدهم

وی با تصریح بر اینکه بیشترین نرخ رشد سالانه پایه پولی در سه سال اخیر ۳۲.۸۱ درصد و در سال ۱۳۹۸ بوده است، گفت: بیشترین نرخ رشد سالانه نقدینگی نیز ۴۰.۶۱ درصد در سال ۱۳۹۹ بوده است که به نظر می‌رسد هنوز رکورد رشد نقدینگی و پایه پولی توسط دولت جدید شکسته نشده است.

یونس عباسی با تصریح بر اینکه بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر اساس موضوع روز، بحث ارز دولتی را یک گسل اقتصادی می‌دانستند که ممکن است تمامی تلاش‌های دولت در ابعاد نه تنها اقتصادی بلکه سیاسی، بهداشت و درمان و اجتماعی را تحت شعاع قرار دهد گفت:، اما به نظر می‌رسد از آن مخرب‌تر رشد بی ضابطه و بی قاعده نقدینگی در دولت سابق است.

این کارشناس اقتصادی با تصریح بر ضرورت واکاوی علل و عوامل چنین تصمیات غلط و پر مخاطره در دولت دوازدهم گفت: اگر مسئولان سابق خود را ملزم به پاسخگویی در این ابعاد می‌دانستند اکنون برای کلام خود تلاش می‌کردند تا متقن‌تر صحبت کنند.

وی با اشاره به اینکه آمار و ارقام امپراطوری رسانه‌ای و فرافکنی نیست گفت: علم اقتصاد نشات گرفته از ریاضی است و در آن آمار و ارقام حرف می‌زند بنابراین نمی‌توان در آن با فلسفه بافی مقصر وضع موجود و پشت پرده گرانی‌ها را جا به جا کرد.