به گزارش مجله خبری نگار، یکی از بخشهای حائز اهمیت خودرو، دنده است که در خصوص توزیع نیروی تولیدی در میان چرخها به وسیلهی موتور صورت میگیرد. جا نرفتن دندهی اتومبیل یکی از مشکلات رایج در اتومبیل است که تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر معیوب شدن سیستم کلاچ، وجود مشکل در سنسور الکتریکی و کاهش سطح واسکازین گیربکس قرار دارد.
موتور خودرو در راستای حرکت نیرویی گشتاور در پیشرانه تولید میکند. نیروی تولیدی به وسیلهی موتور، توسط سیستم انتقال دهنده اعم از کلاچ، جعبه دنده یا گیربکس و دیفرانسیل به چرخهای خودرو منتقل میگردد. در طی شتاب گیری خودرو، دور موتور افزایش پیدا میکند و به منظور تقسیم مناسب نیرو در میان چرخهای خودرو نیاز به تعویض دنده شکل میگیرد.
در داخل کابین خودرو دستهای به نام اهرم دنده تعبیه شده است که به صورت دستی روند تعویض دنده را تشکیل میدهد. فرایند تعویض دنده تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر دمای هوا، سیستم کلاچ، سطح روغن در گیربکس و ... قرار دارد. وجود مشکل در هر یک از اجزا سازندهی تعویض دنده، سبب جا نرفتن دندهی خودرو میگردد.
سیستم کلاچ نوعی قطعهی کاربردی در خودرو به شمار میرود که در میان موتور و جعبه دنده تعبیه میشود. در مواردی احتمال دارد این سیستم همانند سایر قطعات سازندهی اتومبیل دستخوش تغییراتی شود.
با معیوب شدن سیستم کلاچ به صورت مستقیم عملکرد دندههای خودرو تحت تأثیر منفی قرار میگیرند. رایجترین علت معیوب شدن سیستم کلاچ، عدم برخورداری از سیمهای با کیفیت است که به موجب اختلال در سیستم انتقال قدرت، سبب سخت شدن دنده میگردد.
علاوه بر این در سیستم کلاچ احتمال تمام شدن دیسک صفحه به وفور وجود دارد. با تمام شدن صفحه کلاچ فرایند انتقال قدرت موتور به چرخ خودرو تکمیل نمیگردد. در طی این روند کلاچ برای انتقال قدرت موتور به سختی با سایر قطعات درگیر میشود و مانع جا رفتن دنده میگردد.
علاوه بر این، در سیلندر اصلی کلاچ، نوعی مایع هیدرولیک جریان دارد. در برخی مواقع با افزایش کارکرد خودرو مایع هیدرولیک دچار نشتی میشود و با آغشته سازی کلاچ سبب بروز مشکل در جا رفتن دنده میگردد.
برای کسب اطمینان از علت جا نرفتن دنده ناشی از معیوب شدن کلاچ، ماشین را خاموش نمایید و اهرم را در حالت دنده قرار دهید. در صورتی که دنده راحتتر از زمان روشن بودن خودرو جا شد، میتوان اطمینان حاصل کرد که مشکل از کلاچ خودرو است.
یکی دیگر از عوامل دخیل در جا نرفتن دنده، بروز تداخل در تنظیم چرخ دندههای اتومبیل است. در صورتی که در حین جا به جایی دنده، نوعی صدای عجیب مرتعش شد، احتمال قرار گیری نامناسب دنده به وفور وجود دارد.
عملکرد نادرست ماهک دنده در ارتعاش صدا و سخت شدن جا رفتن دنده، تداخل دارد. ماهک دنده موظف به جا به جایی کشویی دنده است که در هنگام معیوب بودن مانع حرکت مناسب دنده میگردد.
صفحهی سلکتور یکی از قطعات تشکیل دهندهی دنده است که وظیفهی جا به جایی دنده را بر عهده دارد. زمانی که در صفحهی سلکتور اختلالی به وجود میآید، با مشکل عدم عملکرد مناسب دنده مواجه میشویم؛ لذا توصیه میشود در بازههای زمانی معین در راستای بررسی وضعیت سلامت و میزان روغنی بودن صفحهی سلکتور اقدام کنید.
از سری عواملی که سبب عملکرد نامناسب دنده میشوند میتوان به معیوب بودن اهرم دنده، آسیب در بوش داخلی، بلبرینگ و عدم عملکرد مناسب فلایون اشاره کرد.
در خودروهای مدرن روند انتقال قدرت کلاچ و تعویض دنده به وسیلهی سیستمهای رایانهای یا سنسور الکتریکی پیشرفته صورت میگیرد. وجود مشکل در سیستم رایانهای مانع جا رفتن دنده در حین گرفتن پدال کلاچ میشود. در این قبیل شرایط یک کارشناس فنی خودرو به بازبینی سیستم الکتریکی در حیطهی سنسور میپردازد و در راستای رفع مشکلات اقدام میکند.
واسکازین گیربکس حاکی از روغن جعبه دنده دارد. روان ساز گیربکس حتی در دماهای پایین نیز گرانروی دارد و با فلزات موجود در جعبه دنده سازگاری دارد. سطح واسکازین گیربکس تحت تأثیر شرایط آب و هوایی و کارکرد کاهش پیدا میکند.
علت کم شدن سطح واسکازین به نشت روغن باز میگردد. با کاهش سطح روغن جعبه دنده سیستم انتقال خودرو مختل میشود. برای رفع این مشکل میبایست سطح سلامت جعبه دنده را مورد بررسی قرار دهید و میزان واسکازین موجود در گیربکس را سنجید.
یکی از دلایل جا نرفتن دندهی خودرو به نوع روغن گیربکس اختصاص دارد. کیفیت پایین روغن با غلظت کم همراه است. نوع واسکازین مناسب خودرو از جانب کمپانی سازندهی اتومبیل به صورت استاندارد معین شده است.
توجه داشته باشید اصلیترین نشانهی فرارسیدن زمان تعویض روغن جعبه دنده یا گیربکس، مبدل شدن رنگ عادی قرمز روغن به رنگ قهوهای میباشد.
در زمانهایی که پس از قرار گیری دنده، خودرو خلاص میشود و به موقعیت اولیه باز میگردد، احتمال ساییدگی در دندههای برنجی به وفور به چشم میخورد.
در سیستم خودرو برای هر دنده، دو دندانهی بزرگ و کوچک تعبیه شده است. دندانههای کوچک موظف به پذیرش درگیری آستین توپی با حلقهی همگام کننده هستند. در طی استهلاک به ساختار دندانه آسیب وارد میشود. در طی این روند تغییر دادن دنده با مشکل مواجه میگردد و به طور مداوم، دنده در جای مناسب قرار نمیگیرد.
دندانههای بزرگ نیز وظیفهی چرخش چرخ دندهی شمارنده چرخشی را بر عهده دارند. چرخ دندهی شمارنده فرمان انتقال را به شافت خروجی هدایت میکند. زمانی که دندانههای بزرگ فرسوده میشوند، در طول تعویض دنده صدایی ناهنجار مرتعش میگردد.
یک چرخ دندهی توپی در میان دو چرخ دنده وجود دارد که موظف به درگیر سازی چرخ دندهها است. دندهی توپی به مثابهی یک پل در میان چرخ دنده، میان دندهی اول و دندهی دوم، دندهی سوم و دندهی چهارم قرار دارد.
دندهی توپی به شافت گیربکس متصل است؛ لذا در صورت آزاد شدن، روند چرخش اهرم دنده تکمیل نمیگردد و در فرایند تعویض دنده در گیربکس مشکل به وجود میآید.
چرخ دندهی توپی به وسیلهی آستین توپی به دندههای اصلی درگیر میشود. دامنهی حرکت آستین توپی به سمت راست و چپ به محلی که دنده تغییر میکند، بستگی دارد.
در حقیقت آستین توپی به مثابهی تحول گیرندهی درگیری است که میان دندهی اصلی و دندهی توپی قرار میگیرد. بر روی آستین توپی دندانههای کوچکی طراحی شده است که در حین تعویض دنده، در سیستم انتقال قدرت با دندانههای حلقهای هماهنگ میگردد.
در صورت معیوب شدن دندانههای آستین توپی روند تعویض دنده با مشکل مواجه میشود. بدین جهت یکی از علتهای جا نرفتن دنده، فرسوده شدن آستین توپی است.
اکثر رانندههای تازه کار در طول رانندگی و در حین کلاچ گرفتن، پاها را به طور کامل بر روی پدال کلاچ فشار نمیدهند. بدین جهت به موجب عدم درگیر سازی کامل کلاچ، دنده جا نمیرود.