نقش هوانیروز در منطقه جنوب در آغازین روز‌های دفاع مقدس

به گزارش مجله خبری نگار، سرهنگ دوم خلبان بهرام مرادی در یادداشتی نقش هوانیروز در منطقه جنوب (خوزستان-دزفول و اهواز) در آغازین روز‌های دفاع مقدس (مهر و آبان ماه ۱۳۵۹) را بررسی کرده است.

در این یادداشت می‌خوانیم:

قبل از شروع جنگ، باتوجه به گزارشات یگان‌های ارتش از تحرکات و نقل و انتقالات یگان‌های عراقی به نواحی مرزی ایران در منطقه جنوب، ۵ فروند بالگرد شکاری کبرا و ۲ فروند بالگرد ترابری ۲۱۴ از پایگاه هوانیروز مسجد سلیمان، به منظور جابجایی فرماندهان، مسئولان، شناسایی تحرکات و اقدامات دشمن در مناطق مرزی استان خوزستان در پادگان لشگر ۹۲ زرهی مستقر شدند. بعد از شروع جنگ در تاریخ دوم و سوم مهرماه ۱۳۵۹ گروهی از بالگرد‌های ترابری ۲۱۴ و شنوک، شکاری کبرا و شناسایی ۲۰۶ (جت رنجر) به سمت خوزستان پرواز کردند و در پایگاه نیروی هوایی دزفول و پادگان لشگر۹۲ زرهی اهواز مستقر شدند و آماده اجرای مأمریت گردیدند.

سوم مهرماه ۱۳۵۹ در اولین سورتی پرواز تعداد ۱۷ فروند از بالگرد‌های شناسایی ۲۰۶ (جت رنجر)، شکاری کبرا و ترابری ۲۱۴ هوانیروز اصفهان که بیشتر آن­ها از پایگاه پشتیبانی عمومی و مسجد سلیمان بودند به سرپرستی سرگرد خلبان منوچهر رزمخواه و مسئولیت عملیاتی سروان ناصر ژیان به خوزستان پرواز می­‌کنند و در عصر همان روز در پایگاه نیروی هوایی دزفول به زمین می­‌نشینند.

این گروه با سازماندهی دسته‌­های پروازی به نام تیم­‌های آتش با بالگرد‌های شکاری کبرا، در منطقه دشت عباس و در محور‌های پای پل نادری- عین خوش و تا سواحل رودخانه دویرج، محور چنانه- فکه با اجرای آتش مستقیم و عملیات غافلگیری از روبرو و جناحین دشمن، با هدف قرار دادن تانک‌­ها و نیرو‌های پیاده مکانیزه لشگر‌های ۱۰ زرهی و «۱ پیاده مکانیزه» عراق که قصد عبور از کرخه را داشتند، در متوقف کردن و انهدام آن‌ها در غرب رودخانه کرخه و تثبیت در مواضع پدافندی اجباری، در پشتیبانی از یگان­‌های قدرت­مند نیروی زمینی ارتش نقش به سزایی ایفا کردند و در این راه تعدادی از بالگرد‌ها نیزمورد اصابت گلوله­‌های پدافند هوایی دشمن واقع شدند که تعدادی از خلبانان آن شهید و تعدادی هم مجروح شدند.

با توجه به حساسیت شهر اهواز و استقرار ستاد فرماندهی لشگر ۹۲ زرهی در این شهر، همزمان با عبور نیرو‌های زمینی عراق از مرز و پیشروی به عمق خوزستان، بیشترین تعداد از بالگرد‌های هوانیروز در فرودگاه قدیمی اهواز که در پادگان لشگر قرار داشت مستقر شدند، به گونه­‌ای که در هفته اول جنگ تعداد آن­ها به ۲۰ فروند رسید.

بالگرد‌های هوانیروز با در نظر گرفتن مسیر پیشروی عراقی­‌ها که از تمام محور‌های منتهی به شهر اهواز در حال پیشروی بودند، با سازماندهی بالگرد‌های شکاری کبرا و «شناسایی ۲۰۶» و «رسکیو ۲۱۴» در تیم­‌های آتش، در تمامی این محور‌ها وارد عمل می‌­شدند. بمباران و گلوله باران بی‌وقفه اهواز توسط هواپیما‌ها و توپخانه دوربرد دشمن و پیشروی زمینی آن­ها از یک سو و انفجارات پی در پی مراکز حساس و اماکن شهر و نواحی آن، چنان شرایط هولناک و در هم پیچیده­ای از نظر روانی به وجود آورده بود که خطر سقوط هر لحظه­‌ای اهواز به دور از انتظار هر بیننده­‌ای نبود؛ بنابراین در روز‌های اول جنگ و در چنین شرایطی، فرصتی برای طراحی و تعیین مسیر‌های پروازی و توجیه خلبانان و مأموریت­‌های واگذاری به خلبانان هوانیروز هرگز میسر نبود، ضمن آنکه مکانی و دفتری و جایگاه ثابت و مشخصی هم برای هوانیروز نبود تا فرماندهان و افسران عملیات بتوانند خلبانان را بر روی اهداف مورد نظر هدایت نمایند؛ بنابراین اوصاف، بیشتر مواقع تک به دشمن و انهدام آن­ها، با شناسایی خود خلبانان و انعکاس موقعیت نیرو‌ها به تیم­های پروازی بعدی صورت می­‌گرفت و به اصطلاح خود خلبانان عمل «بکاو و بکش» حاکم بود. اما با تمامی این نارسایی­‌ها و مشکلات فراروی، در این منطقه بالگرد‌های شکاری کبرا با تک (حمله) بر ادوات زرهی و پیاده مکانیزه نیرو‌های عراقی که از محور‌های کوشک، طلائیه و جاده خرمشهر- اهواز و محور سوسنگرد قصد پیشروی و تصرف اهواز را داشتند، توانستند در پشتیبانی از نیرو‌های زمینی ارتش و نیرو‌های مردمی در سد پیشروی دشمن و تثبیت آن­ها در مواضع پدافند اجباری نقش مهمی ایفا نمایند؛ و در این راه اولین شهدای خلبان خود را (سرهنگ منصور وطن­پور خلبان کبرا و سرپرست گروه هوانیروز اهواز بود که در تاریخ ۱۳۵۹/۷/۹بر اثر اصابت گلوله دشمن در منطقه عملیاتی غرب اهواز به شهادت رسید.) تقدیم انقلاب و کشور کردند.