رفع مناقشه گازی ایران-ترکمنستان، دیپلماسی اقتصادی موفق دولت جهادی

به گزارش مجله خبری نگار،دیماه سال ۱۳۸۶ هیچ گاه از ذهن اهالی گلستان و برخی از مناطق استان‌های شمالی کشور فراموش نمی‌شود دمای هوای در برخی نقاط گلستان به منفی ۱۳ درجه سانتی گراد رسیده بود و برف سنگینی در این خطه شمالی کشور باریده بود بنحوی که ارتفاع برف در گرگان به ۱۲ سانتیمتر رسید.

در سرمای بی سابقه دیماه ۱۴ سال پیش که به گفته کارشناسان هواشناسی در ۵۰ سال اخیر بیسابقه بود گاز گلستان قطع شد. حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از اهالی گلستان بودند که به سبب برخی چالش‌های مالی در حوزه گاز فی مابین دولت ایران و ترکمنستان سبب شد تا این کشور گاز ورودی به سوی گلستان را با جمعیتی حدود یک میلیون و ۶۰۰ نفر را قطع کند. نبود سوخت کار را به جایی رساند که اهالی گلستان حتی در گرگان به استفاده از ذغال و هیزم رو آوردند البته در برخی مناطق بالاشهر گرگان نفت و گازوییل یکه تازی می‌کرد.

گلستانی‌ها در دهه‌های گذشته اتفاقات مشابه را زیاد تجربه کرده اند که از آن جمله می‌توان به قطع گاز در سال ۹۵ هم اشاره کرد.

به سبب وابستگی گلستان به گاز ورودی از ترکمنستان هر چند سال این اتفاقات تکرار می‌شود. فقط چند هفته پس از رهایی مردم از قطع آب و برق روایت تکراری کمبود افت فشار گاز و یا روز‌های متوالی بدون گاز در گلستان آغاز می‌شود. گلستانی‌ها امیدوارند با تلاش و دیپلماسی دولتمردان جهادی دولت سیزدهم این موضوع یک بار برای همیشه برطرف شود.

خبری کوتاه از دیدار "آیت الله دکتر سید ابراهیم رییسی رییس جمهوری ایران و قربانقلی بردی محمداف رییس جمهوری ترکمنستان مخابره شد:

" در این دیدار ۲ رییس جمهوری همسایه درباره حل مساله گاز با یکدیگر توافق کردند".

اما همین خبر کوتاه بارقه امیدی برای گشودن دریچه‌ای بزرگ به سوی اقتصاد ایران به ویژه استان‌های شمالی بویژه گلستان در همسایگی با ترکمنستان ایجاد کرده است.

کشور دوست و همسایه که به سبب اختلافات مالی در حوزه خرید و فروش گاز در ده‌های گذشته تعاملات تجاری چشمگیری با هم نداشتند، اما اراده دولت سیزدهم برای نقش آفرینی بیشتر دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجه سبب شد تا روسای جمهور این کشور‌ها برای حل مساله اختلافات گازی به توافق برسند.

آیت الله رییسی در این دیدار گفت: برگزاری منظم جلسات کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی می‌تواند محرک موثری برای گسترش مناسبات ایران و ترکمنستان باشد.

وی اظهار داشت: تبادل انرژی و افزایش حجم مبادلات و ترانزیت کالا از جمله زمینه‌های مستعد برای تقویت همکاری‌های ایران و ترکمنستان است.

رییس جمهوری ترکمنستان در این دیدار با ابراز خرسندی از روابط دوستانه کشورش با جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: بنا داریم برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی به شکل منظم دنبال شود.

قربانقلی بردی محمداف خاطرنشان کرد: فعال‌تر کردن ظرفیت‌های ترانزیتی بین ایران و ترکمنستان نقش قابل توجهی در ارتقای سطح تعاملات اقتصادی و تجاری خواهد داشت.

هرچند سازمان همکاری شانگ‌های به طور عمده ماهیت امنیتی و سیاسی دارد با این حال عضویت در این سازمان در توسعه روابط تجاری و مالی انحصاری با شرق حائز اهمیت است و گلستان به عنوان یکی از کریدور‌های تبادل کالا و خدمات با کشور‌های عضو این پیمان نامه منطقه‌ای نقش موثری در توفیق ایران از برخورداری از مواهب حاصل از عضویت ایران برعهده خواهد داشت.

شهروندان گلستانی، کارشناسان و فعالان حوزه صنعت استان بر این اعتقادند که اختلافات گازی ایران با ترکمنستان همچون سنگ بزرگی مانع رونق تعاملات ۲ کشور بود که با برداشتن این مانع بزرگ چشم انداز روشنی در انتظار استان و فعالان اقتصادی گلستان و حتی استان‌های شمالی است.

توسعه دیپلماسی اقتصادی راهبرد دولت جهادی

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی گفت: ویژه بینی به دیپلماسی اقتصادی بصورت میدانی و در مذاکرات دوسویه دولت به کشور‌ها و مجامع خارجی در دولت سیزدهم بر همگان آشکار شد.

غلامرضا منتظری خاطرنشان کرد: ترکیب هیات همراه رییس جمهور جهت حضور در اجلاس شانگ‌های بیانگر آن است که توسعه دیپلماسی اقتصادی به عنوان یک امر راهبردی در دولت جهادی دنبال می‌شود.

وی ابراز امیدواری کرد با تکیه بر تقویت ارتباطات با کشور‌های دوست و همسایه و بهره مندی از فرصت‌های فراوان پیرامون کشور علاوه بر کم اثر کردن تحریم‌های بین المللی اتفاقات خوبی در بخش شکوفایی اقتصادی رقم بخورد.

بازار‌های جدید اقتصادی در امنیت کشور نقش بسزایی دارد

منتظری گفت:با توجه به استمرار تحریم‌های ظالمانه از سوی دشمنان به ویژه آمریکا، یافتن بازار‌های جدید و کریدور‌های اقتصادی ایمن و همسو نقش بسزایی در امنیت اقتصادی کشور دارد.

وی افزود: ارتباط با کشور‌های مشترک المنافع یک پشتوانه و ظرفیت قوی برای ایران است.

وی اضافه کرد: با توافق و اراده رییس جمهور ایران و ترکمنستان گره دیرینه مشکلات در حال رفع شدن است که این اتفاق بهره‌های فراوانی برای استان گلستان در پی دارد.

گشودن راه توسعه تجارت بین المللی

منتظری افزود: با حل این دغدغه راه‌های توسعه تجارت بین المللی گشوده خواهد شد و مسیر تحول در حوزه اقتصاد گلستان هموارتر می‌شود.

این نماینده مجلس به اشاره به ظرفیت‌های گلستان در حوزه تولید محصولات کشاورزی گفت: با رفع چالش بین ایران و ترکمستان و عادی شدن روابط، بازارخوبی برای تولیدات دامی شیلاتی و صنعتی استان شکل می‌گیرد.

به گفته وی با عادی شدن روابط زمینه سرمایه گذاری بیشتر در حوزه نیازمندی‌های کشور ترکمنستان در بخش محصولات باغی و زراعی فراهم می‌شود و این امر در اشتغال زایی و ایجاد ارزش افزوده در تولیدات استان را فراهم می‌سازد.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: این توافق دستاورد‌های فرهنگی خوبی را هم بدنیال خواهد داشت؛ با توجه به تاریخچه تعاملات این کشور‌ها و وجود چند صد هزار ترکمن در گلستان؛ افزایش تعاملات با ترکمنستان ارتباطات فرهنگی و قومیتی ۲ کشور دوست و همسایه را تقویت می‌کند.

وی همچنین گفت: عضویت ایران در اجلاسیه شانگ‌های در رونق اقتصادی کشور ثمرات بسیاری خواهد داشت، با توجه به عضویت کشور با نفوذ و توانمند مانند چین و روسیه در این مجمع، رهاورد‌های زیادی برای کشور حاصل خواهد شد.

پایان تیرگی روابط با این توافق

نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس شورای اسلامی گفت: عزم و توافق آیت الله رییسی با رییس جمهور ترکمنستان درخصوص سوء تفاهم موجود در بخش انرژی می‌تواند پایان بخش تیرگی روابط باشد و زمینه رونق تعامالات دوسویه را فراهم کند.

رحمت اله نوروزی گفت: در وزارت امورخارجه دولت قبل نیز این موضوع از سوی مجمع نمایندگان پیگیری شد، اما عزم کافی وجود نداشت.

وی ادامه داد: روابط مسالمت آمیز با همسایگان علاوه بر رونق اقتصادی و فعال شدن مبحث صادرات در بخش فرهنگی نیز به منطقه کمک بسزایی می‌کند.

به تاکید نوروزی ترکمنستان از جمله کشور‌هایی است که سابقه دوستی و نزدیکی با ایران را در بالاترین سطح داشته است و باید تلاش کنیم تا مجدد این موضوع احیا شود.

وی با اشاره به ظرفیت‌های مختلف گلستان برای تامین نیاز‌های کشور ترکمنستان گفت: امید این که بزودی شاهد جهش در تبادلات کشور ترکمنستان و گلستان در حوزه تجارت و صادرات باشیم.

سرآغازی فصل جدید در ارتباطات ۲ کشور

نماینده مردم حوزه انتخابیه غرب گلستان اظهارداشت: حل اختلاف گازی بین ایران و ترکمنستان سرآغاز فصل جدیدی در ارتباطات ۲ کشور دوست است و ثمرات زیادی برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.

عبدالجلال ایری ادامه داد: با توجه به وجود زیر ساخت‌های لازم در گلستان به ویژه در منطقه قلعه جیق گمیشان، امکان واردات بیشتر گاز از ترکمنستان وجود دارد و کشور همسایه نیز از این فرصت استفاده خواهد کرد.

وی تاکید کرد: واردات گاز ترکمنستان به ایران علاوه بر جبران کمبود‌های احتمالی منابع گازی در استان در بخش خانگی در فصول سرد سال؛ برخی تنگنا‌ها در حوزه تامین گاز و سوخت پاک و ارزان برای صنایع استان را هم برطرف می‌سازد.

به گفته ایری با حل این اختلاف نظر دیرینه شاهد بهبود ارتباطات و افزایش تبادلات این ۲ کشور همسایه خواهیم بود.

بازار قابل اتکا برای ایران

وی گفت: وجود ظرفیت‌های مختلف در گلستان مانند تولیدات گسترده زراعی و دامی و کریدور‌های ریلی زمینی و هوایی برای ارتباط با ترکمنستان، این کشور را به یکی از بازار‌های قابل اتکا برای ایران تبدیل می‌کند.

ایری ادامه داد: به یقین رفع کامل دغدغه‌های گازی ۲ کشور با توجه به اراده رییس جمهور آن‌ها به زودی نهایی می‌شود و این امر در کم اثر کردن تحریم‌های آمریکا نقش بسزایی دارد.

این توافق در کاهش اثر تحریم‌ها نقش دارد

ایری گفت: آینده نوید بخشی در انتظار تبادلات کشور ایران و ترکمستان است و باید از هم اکنون راهکار‌های اجرایی تقویت تبادلات تجاری ترسیم شود و از از حوزه شعار وارد میدان رقابت و بازار شویم.

اهالی گلستان چشم انتظارند تا با پیگیری جدی و عملی وعده رییس جمهور این کشور‌ها تحولات محسوسی در حوزه اقتصاد شکل بگیرد.

تولید سالانه حدود پنج میلیون تن محصول در حوزه‌های دام، زراعت، باغبانی، شیلات و آبزیان و جنگل و مرتع، کسب رتبه‌های اول تا چهارم در تولید سویا، خاویار، کلزا، گندم، مرغ، آفتابگردان، پنبه، توتون، پیله‌تر ابریشم، برنج، هلو، آلو قطره طلا و خرمالو ِتولید روزانه مرغ گوشتی بین ۸۰۰ تا ۷۰۰ تن و بهره مندی از کشتارگاه‌های صنعتی طیور و متناسب با استاندارد صادرات، توان تولید جوجه یک روزه برای صادرات، تولید تخم مرغ، پای مرغ، گیاهان دارویی از جمله زعفران، میگو و مرکبات و ادوات کشاورزی و وجود صنایع ارزشمندی همچون کارخانه سیمان، محصولات خانگی و ید از جمله ظرفیت‌های محسوس گلستان در زمینه صادرات است.

گلستان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و جای دادن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا در همسایگی سه استان مازندران، خراسان شمالی و سمنان و کشور ترکمنستان قرار دارد و در تولید محصولات کشاورزی از جایگاه ممتازی در کشور برخوردار است به طوری که بخش کشاورزی این استان ۲۱۴ هزار خانوار بهره بردار معادل ۳۸ درصد اشتغال خالص را به خود اختصاص داده است.

مرز مشترک زمینی با کشور ترکمنستان و برخورداری از گمرک اینچه برون گنبدکاووس، ارتباط ریلی با ترکمنستان و آسیای میانه در سال‌های اخیر، دسترسی به گمرک امیرآباد بهشهر در مازندران، وجود فرودگاه بین‌المللی گرگان و فعالیت بیش از ۸۰۰ بازرگان دارای کارت فعالیت، از دیگر ظرفیت‌های صادرات محصولات تولیدی بخش کشاورزی گلستان است.

سازمان همکاری‌های شانگ‌های (‎Shanghai Cooperation Organization) یک نهاد بین‌المللی همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی است که سال ۱۹۹۶ میلادی با هدف برقراری موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در شرق قاره آسیا پایه‌گذاری و تاسیس شد. هم اکنون ۹ کشور چین، روسیه، ایران، هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان اعضای اصلی و همچنین سه کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان "اعضای ناظر" این سازمان هستند.

جمهوری اسلامی ایران ۲۶ شهریور ماه ۱۴۰۰ برابر با ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی در چارچوب بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگ‌های در دوشنبه پایتخت تاجیکستان به طور رسمی به عضویت کامل این نهاد بین‌المللی درآمد.

نگاهی اجمالی به موقعیت ژئوپولتیک استان مرزی گلستان و برخورداری این استان از سه مرز زمینی، هوایی و حتی دریایی بیانگر آن است که این منطقه در زمره مستعدترین استان‌های کشور برای سرمایه گذاری جهت توسعه صادرات محسوب می‌شود.