به گزارش مجله خبری نگار، ورود و شیوع ویروس کرونا طی یک سال و نیم اخیر اقتصاد جهان را با مشکلات عدیدهای روبه رو کرده است. یکی از این بخشها صنعت و به تبع آن صنعت بیمه بوده است که در بخشهای مختلف از این عارضه بی نصیب نمانده است. در ایران نیز شرکتهای بیمه کم و بیش با این مشکل دست و پنجه نرم کرده اند. ۲۸ تیر امسال شرکت بیمه البرز شصت و دومین سال تاسیس خود را پشت سر گذاشت. به همین بهانه در گفت وگویی با محسن پورکیانی که از آبان سال ۱۳۹۸ سکان مدیریت این شرکت را در دست گرفته، اوضاع این شرکت و چالشهای آن در بخش جذب بیمه گذار، سوددهی و سایر مسائل را در میان گذاشتیم که متن آن در ادامه آمده است.
همانگونه که مستحضرید، در سالهای اخیر، اقتصاد کشور با توجه به شرایط تحریمی، درحوزه اقتصادی با مشکلات زیادی درهر دو زمینه عرضه و تقاضا مواجه بوده است که با اثرگذاری نامطلوب بر اشتغال، تولید و فروش کالاها، شرایط رکود تورمی و ریسکهای جدیدی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است. از این رو، صنعت بیمه به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور در پوشش ریسکهای سایر صنایع که در خط مقدم مبارزه با این ناملایمات و مشکلات اقتصادی قرار دارد، بیش از سایرین نیاز به هوشیاری و به روز رسانی الگوی تجاری خود داشته و دارد؛ لذا این شرایط اقتصادی و شیوع بیماری کرونا، آزمونی برای سنجش میزان بلوغ صنعت بیمه و توانایی آن برای به روزرسانی و مواجهه موثر با چالشهای جدید بوده و سربلندی در این آزمون در سالهای جاری، عامل افتخار این صنعت و فعالان آن بوده است.
برای ارزیابی منصفانه عملکرد صنعت بیمه و بیمه البرز نیاز است شرایط و چالشها مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه شرایط تحریمی کشور که حوزه قبولی و واگذاری اتکایی صنعت بیمه را با محدودیت اساسی مواجه کرده و چالشهای اساسی در راه رشد و گسترش فعالیت و بهینه سازی الگوی تجاری ایجاد کرده است. از سویی شیوع کرونا (کووید ۱۹) الگوی ارائه خدمات به حوزههای اقتصادی و اجتماعی و ارائه خدمات اطمینان بخش در حوزه سلامت را با چالش مواجه و اساساً تغییر درنحوه نگرش و تعامل با بیمه گزاران وتغییر ارائه خدمات به آنان را ضروری کرده است. به نظر من، شرکتهای بیمه در مجموع در انطباق سریع خود با این تغییرات موفق بوده و عملکرد قابل قبولی داشته اند.
واقعیت این است که همه گیری ویروس کرونا باعث توقف یا رکود در فعالیت برخی ازصنایع درحوزههایی نظیر حمل ونقل، توریسم وجهانگردی، خدمات رفاهی و نظایر آن شده است. از سوی دیگر، نابودی و ورشکستگی برخی از صنایع، کوچک ترشدن اقتصاد و کاهش درآمد صنعت بیمه را تشدید کرده و از این رو شرکتهای بیمه را برای حفظ و افزایش سهم بازار با رقابت جدی مواجه کرده است.
کاهش فروش مستقیم شبکه فروش و کارکنان شرکتهای بیمه و نیاز به برقراری نشستهای متعدد با بیمه گذاران بزرگ جهت ایجاد ادراک متقابل و ارائه راه حلهای مقتضی در شرایط جاری، افزایش هزینههای اداری وتشکیلاتی را برای شرکتهای بیمه ایجاد کرده و سطح کل بهره وری را با چالش مواجه کرده است. از سوی دیگر، شناسایی و بهره برداری ظرفیتهای موجود برای گسترش فعالیتها نظیر تحول دیجیتال، کانالهای جدیدتر و بهینه تری را برای ارائه خدمات به وجود آورده است که باعث افزایش بهره وری کلی در شرکت شده است. برآورد شخصی من از آثار کلی این اثر، رشد و ارتقای الگوی تجاری شرکت و ایجاد پتانسیل بالاتر برای رقابت با سایر شرکتهای فعال در صنعت است که در جای خود در ارزیابی کمّی نتایج فعالیت بیمه البرز به آن خواهم پرداخت.
با توجه به این موارد و در نظر گرفتن این واقعیت که رکود تورمی وکاهش ارزش پول ملی عموما منجر به عدم رشد متوازن پورتفوی شرکتهای بیمه متناسب با تغییرات تورمی شده و کوچکتر شدن حقیقی صنعت و شرکتهای بیمه را موجب میشود، در مجموع عملکرد بیمه البرز را مثبت ارزیابی میکنم. دستیابی به رتبه دوم کسب سود در صنعت در شرایط کنونی که چالشهای فراوانی را در مسیر حرکت و برنامه ریزی این شرکت ایجاد کرده بود تنها در سایه همت والای مدیران، سختکوشی کارکنان و مجاهدتهای شبکه فروش میسر بوده است؛ بنابراین در مجموع میتوان گفت که سال گذشته سال بسیار سختی برای صنعت بیمه کشور و شرکت بیمه البرز بوده است، اما بررسی شاخصهای عملکردی شرکت درسال گذشته بیانگر رشد مطلوب شرکت درحوزه عملکردی حتی درقیاس با سنوات گذشته است.
درپاسخ به این موضوع و برای دستیابی به تصویری واضح از عملکرد بیمه البرز ضرورت دارد عملکرد شرکت را در مقایسه با سال گذشته وهمچنین درمقایسه با متوسط صنعت بیمه مورد بررسی قرار دهیم. در مقایسه با سال گذشته این شرکت درسال ۱۳۹۹ با رشدی معادل ۴۱ درصدی در پورتفوی موفق به جذب ۴۳.۷۳۹ میلیارد ریال (نزدیک به ۴.۴ میلیارد تومان) پورتفوی بیمهای شده است. شایان ذکر است که ترکیب پورتفوی این شرکت در سال گذشته شاهد تغییرات گستردهای درمقایسه با سالهای قبلتر بوده و مبین حرکت درراستای استراتژیهای تدوینی برای شرکت بوده است.
مهمترین اصول در تغییر ترکیب پورتفوی، رشد حجم و سهم بیمههای زندگی و دستیابی به ترکیب بهینه پورتفوی با لحاظ ریسکهای نقدی وبیمه گری در هر رشته بوده است. این اقدام یکی از مهمترین حرکتهای شرکت در مسیر تحول در بیمه داری بوده است. همچنین نسبت خسارت شرکت بیمه البرز با کاهش ۱۲ درصدی درسال ۱۳۹۹ از ۶۲ درصد به ۵۰ درصد کاهش یافته است که اولا از نسبت خسارت صنعت پایینتر بوده و ثانیا کاهش بیش از سه برابری را نسبت به عملکرد صنعت بیمه نشان میدهد.
این دستاورد حاصل توجه به دو موضوع در مدیریت خسارت در بیمه البرز بوده است؛ اول اینکه بخش عمده این موفقیت حاصل توجه به مدیریت ریسک درزمان صدور بیمه نامه است که بیمه البرز را قادر ساخته با مدیریت بهینه ریسک، بیمه نامههای مناسب تری را تحصیل کرده و کیفیت پورتفوی خود را بهبود بخشد. مهمترین اقدام کلان عملیاتی در زمینه بهینه سازی ترکیب پورتفوی شرکت، تلاش در جهت کاهش سهم بیمه زیانده در سبد بیمهای شرکت جهت حصول به نسبت مطلوب است که نتیجه خود را در ترکیب مطلوبتر نسبت به متوسط صنعت و حصول جایگاه دوم در کسب سود در صنعت نشان داده است.
از سویی سرعت بخشی به فرآیند ارزیابی وپرداخت شاخص عملکردی کلان دیگری است که مکمل مورد فوق بوده و وضعیت شرکت را بهبود بخشیده است. در این راستا، علیرغم وجود شرایط کرونایی در سطح کشور و عدم امکان حضور ۱۰۰ درصدی همکاران، شرکت نسبت به ایجاد و بهره برداری مناسب از زیرساختهای تحول دیجیتال استفاده کرده است. نتیجه این اقدام افزایش بهره وری سازمان با بکارگیری از مکانیزمهای ارزیابی خسارت علمی، سریع ودقیق بوده که آثار بلافصل خود را کاهش طول دوره پرداخت خسارت به بیمه گذار نشان داده و اقدامی موثر برای افزایش میزان وفاداری بیمه گزاران به شرکت و ارزش برند آن بوده است. رشد ۴۱ درصدی پورتفوی شرکت در زمانی حاصل شده که صنعت تنها ۳۶ درصد رشد داشته و به تقویت موقعیت رقابتی شرکت در صنعت انجامیده است.
مقایسه کاهش ۱۲ درصدی نسبت خسارت بیمه البرز با کاهش نزدیک به سه واحدی صنعت از ۵۶.۳ به ۵۳.۴ درصد، گویای انجام اقدامات جدیتر و موثرتر در بیمه البرز است که با توجه به توضیح این اقدامات در بخش پیشین، نیازی به تکرار مجدد آن نیست.
آمار حاکی از عملکرد نسبتا موفق بیمه البرز در زمینه سرمایه گذاریها است. ضمن تشریح این دستاوردها، دلایل آن را بیان کنید.
نرخ بازدهی شرکت بیمه البرز درحوزه سرمایه گذاریها از پنج شرکت بیمه اول کشور بالاتر بوده و به تعبیری در مقایسه با شرکتهای همتراز خود رتبه اول را کسب کرده است. این موضوع همانگونه که پیشتر نیز بیان کردم، مرهون همت والای مدیران و سختکوشی کارکنان شرکت و حرکت حرفهای در راستای استانداردهای صنعت بوده است.
همانگونه که مستحضرید، صورتهای مالی حسابرسی شده بیمه البرز در سال گذشته بیانگر رشد ۱۳۰ درصدی حجم سرمایه گذاریها در پورتفوی بورسی و غیر بورسی وحوزه املاک بوده است که در نتیجه آن، بیمه البرز رقمی معادل ۴۰.۲۹۴ میلیارد ریال (بیش از ۴ میلیارد تومان) سرمایه گذاری داشته و از نظر کمی عملکرد مطلوبی داشته است. با این وجود، آنچه برای من و سایر مدیران شرکت مهمتر بوده و همواره مورد توجه قرار گرفته، توسعه کیفی سرمایه گذاریها در راستای استانداردهای صنعت بوده است. بر این اساس بیمه البرز چند مورد را مورد توجه جدی قرار داده است. در بحث ترکیب پورتفوی سرمایه گذاریها دقیقاً همسو با آئین نامههای شورایعالی بیمه (۱۳۹۷) حرکت کرده است تا از یک سو کاملاً الزامات قانونی را برآورده کند و از سوی دیگر ریسک سرمایه گذاران و ذینفعان شرکت را بر اساس ضوابط حاکم و استانداردهای حاکم برشرکتهای بیمه به حداقل ممکن تقلیل دهد.
اقلام تشکیل دهنده سبد سرمایه گذاریهای شرکت همواره به روز رسانی شده است تا با هموارسازی و ایجاد پوشش مناسب در برابر نوسانات قیمتی، بیشترین بازده با حداقل ریسک کسب شود. در این زمینه شرکت از یک سو با توجه به اقبال عمومی به بازار سهام، توجه ویژهای را به این بازار معطوف داشته و از سوی دیگر با سرمایه گذاری غیربورسی و ملکی خود، پتانسیل مواجهه به هیجانات قیمتی منفی را کاهش داده است. نتیجه این اقدامات، کسب سودی معادل ۱۲.۶۴۹ میلیارد ریال (نزدیک به ۱.۳ میلیارد تومان) از سرمایه گذاریها بوده است که در مقایسه با سال قبل رشد ۲۷۰ درصدی را نشان میدهد. خوشبختانه این میزان رشد که نتیجه توسعه کمی و کیفی سرمایه گذاریها بوده است، هم از متوسط صنعت بیمه کشور بالاتر بوده و هم اینکه بالاترین نرخ بازدهی را دربین شرکتهای بیمه و هم نوع در ترکیب پورتفوی بیمهای نشان میدهد.
براساس ارقام منتشره، شرکت بیمه البرز درسال ۱۳۹۹ رشد سودآوری داشته است. لطفاً نظرات خود را در این خصوص اعلام کنید.
همانگونه که مستحضرید مهمترین وجه عملکردی شرکتها برای سرمایه گذاران، شاخص سود آوری است و مقایسه میزان عایدی شرکت برای سهامداران در مقایسه با گزینههای جایگزین، مهمترین عامل در جذب و برآورده ساختن انتظارات سرمایه گذاران در شرکت است. سود شرکت بیمه البرز درسال ۱۳۹۹ معادل ۱۶.۸۳۵ میلیارد ریال (نزدیک به ۱.۷ میلیارد تومان) بود که بالاترین میزان سود شرکت درطول ۶۲ سال سابقه فعالیت شرکت است. با این وجود، سرمایه گذاران به صورت هوشمندانه عملکرد شرکت را بررسی کرده و آگاهی کامل دارند که سود شرکت درمقایسه با سال گذشته ۱۵۴۶ درصد رشد داشته و حتی کرونا که بخش وسیعی از فعالیتهای اقتصادی کشور را با کندی حرکت مواجه و بخشی دیگر را نیز دچار مشکلات حاد اقتصادی ازجمله توقف فعالیت، ورشکستگی و نظایر آن کرده و عدم امکان حضور مستمر کارکنان را در محل کار سازمانی خود موجب شده، نتوانسته بر عزم راسخ بیمه البرز در رشد و کسب منافع ذینفعان خلل وارد کند.
نکته دیگر این است که بیمه البرز هم از عملیات بیمه گری خود کسب سود کرده است وهم از عملیات سرمایه گذاری و طبیعتاً تجمیع اهرم عملیاتی و مالی شرکت بوده که توانسته چنین تحول شگرفی در سودآفرینی را ایجاد کند. توجه به اهرم کل در شرکتهای بیمه نسبت به سایر صنایع از اهمیت بالاتری برخوردار است، زیرا صنعت بیمه که در واقع تجارت انتقال ریسک را برای سایر فعالان به انجام میرساند باید توجهی ویژه به ماهیت هر دو نوع سود وترکیب بازدهی معطوف کند تا ریسک بقا وپایداری خود را به حداقل برساند.
بررسی ترکیب درآمدهای شرکت نشان میدهد که بیمه البرز درسال گذشته در راستای استراتژیهای تدوینی و ابلاغی به صورتی کاملاً حرفهای رفتار کرده و تجسم بارز الگوی پایداری در شرکتها بوده است. البته حرکت در این راستا ساده نبوده و نتیجه تلاش وهمراهی تمامی مجموعه سهامداران، هیات مدیره، کارکنان، نمایندگان و سایر شرکای تجاری شرکت است که جای تقدیر فراوان دارد.
نکته قابل توجه دیگر در خصوص سودآوری، تایید شفافیت کامل بیمه البرز توسط سازمان حسابرسی و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. برای روشن شدن موضوع لازم به ذکر است که شفافیت عملکردی شرکتهای بیمه خود را درحوزه کفایت ذخایر بیمهای جهت ایفای تعهدات شرکت نشان میدهد. بیمه البرز در سال گذشته ضمن ذخیره گیری کامل برای تمامی رشتههای بیمه ای، بازده قابل توجهی از این وجوه را برای سهامداران خود عاید ساخته و در واقع، الگوی پایداری شرکتهای بیمه را به شکل تمام و کمال پیاده کرده است.
توجه شما را به این نکته جلب میکنم که میزان ذخایر حق بیمه سهم نگهداری شرکت بابت پوشش ریسک و تامین ذخیره خسارات سال ۱۳۹۹ برابر با ۳۹.۱۸۶ میلیارد ریال (نزدیک به ۴ میلیارد تومان) است و نسبت به سال ۱۳۹۸ معادل ۳۷ در صد رشد داشته و ذخایر مناسبی برای پوشش ریسک کلیه بیمه نامههای صادره در سال گذشته است؛ بنابراین با اتکا و پایبندی کامل بیمه البرز به استانداردهای صنعت و سیاستهای تحول آفرین هیات مدیره، سهامداران محترم شرکت با اطمینان بسیار بیشتری از سایر شرکتهای بیمه درسهام شرکت بیمه البرز سرمایه گذاری میکنند و این مهمترین بخش عملکردی هیات مدیره شرکتها درتعامل با ذینفعان تلقی میشود.
سود تقسیمی هر شرکتی تابع سیاستهای سهامداران آن شرکت است. رسالت من به عنوان مدیر عامل این است که بر اساس استانداردهای صنعت حرکت کنم. فعالیت در صنعت بیمه ایجاب میکند که برای حفظ حقوق سهامداران همزمان در هر دو حوزه مدیریت پرتفوی بیمهای ومتوازن سازی سرمایه گذاریها اقدام کرده و شرکت را به صورت پایدار اداره کنیم. حرکت در این مسیر بوده که بیمه البرز را قادر کرده سود ۱۶ برابری نسبت به سال قبل کسب کند؛ بنابراین دراین مسیر، ما با بیان نقطه نظرات خود جهت شناخت وکارشناسی دقیق وضعیت اقتصادی و ماهیت کسب و کار و تغییرات پیش روی این صنعت برنامههای خود را به مجمع عمومی ارائه میدهیم و سهامداران محترم با استناد به مفاد قانون تجارت پس از تصمیم گیری اقدام به تعیین تکلیف برای هیات مدیره درحوزه تقسیم سود هم با لحاظ ساختارشرکت واهداف و برنامههای آینده شرکت میکنند.
با این وجود، معتقدم که در شرایط فعلی که اقتصاد دارای وضعیت تورمی است، باقی ماندن وجوه در شرکت و سرمایه گذاری آن برای کسب بازده و سهم بازار بیشتر در آینده نسبت به تقسیم نقدی آن ارجحیت دارد؛ زیرا اداره صحیح بنگاه اقتصادی بدون توجه به شرایط خاص وکلان حوزه اقتصاد و ماهیت صنعت نمیتواند بقاء و رشد وتحول را برای سازمان به همراه داشته باشد.
از این منظر، باور قلبی من این است که سهامداران شرکت به خصوص سهامداران عمده با درک منطق فعالیت در این صنعت و داشتن رویکرد آینده نگر، بهترین تصمیم را برای تقسیم سود نقدی ۱۵۰ ریالی و استفاده از سایر وجوه برای افزایش سرمایه اتخاذ کرده اند.
حرکت در هر صنعتی مستلزم حرکت در راستای ساختارهای مالی وعملکردی مناسب در آن صنعت است. منطق حرکتی هیات مدیره در بیمه البرز این است که ما به دنبال شرکتی هستیم که پایدار بوده و بیشترین منافع را برای سهامداران ایجاد کند. افتخار هیات مدیره کنونی بیمه البرز این است که افزایش سرمایه تقریبا ۹۰۰ درصدی از ۴۰۰۰ به ۳۵ هزار میلیارد ریال طی دو مرحله از بهترین طبقات افزایش سرمایه یعنی تجدید ارزیابی زمین و از محل سود شرکت بوده و در واقع کسب سود و رشد شرکت بدون هر گونه آورده ریالی توسط سهامدار بوده است.
ازاین رو به نظرم توجه به چند نکته ضروری است؛ همانگونه که مستحضرید در شرایط جاری بسیاری از شرکتها به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی اقدام کرده و سهامداران نیز با توجه به پتانسیل آتی بازار سرمایه به خوبی از افزایش سرمایه استقبال میکنند؛ حال آنکه بیمه البرز به صورت کاملاً خود اتکایی برنامههای توسعه خود را پیش برده است.
منطق شرکت در رابطه با افزایش سرمایه این است بیمه البرز که روزی بالاترین میزان سرمایه در بین شرکتهای بیمه خصوصی را دارا بود، اکنون با توجه به افزایش سرمایه شرکتهای دیگر، برای حفظ توان و جایگاه رقابتی، نیازمند سرمایه گذاری جدید است. از سوی دیگر، در شرایط اقتصادی کنونی و با توجه به تورم فزاینده و افزایش پی در پی بهای دارایی ها، علاوه بر اینکه افزایش سرمایه جهت کسب قدرت رقابت پذیری، ظرفیت نگهداری و قبولی بالاتر و توسعه فعالیت، امری گریز ناپذیرو ضروری است، کاملاً عاقلانه و هوشمندانه است، زیرا سهامداران شرکت با سرمایه گذاری مجدد سود خود در شرکتی رو به رشد، قطعاً مزایای قابل توجهی را در سالهای آتی کسب خواهند کرد. بر این اساس، افزایش سرمایه شرکت از ۱۴.۴۲۴ میلیارد ریال (نزدیک به ۱.۵ میلیارد تومان) به مبلغ ۳۵ هزار میلیارد ریال (۳.۵ میلیارد تومان) طی دو مرحله مورد تایید و تصویب سهامداران قرار گرفت و امیدواریم بتوانیم با بهره گیری و استفاده بهینه از این سرمایه و فرصتهای موجود درصنعت بیمه و بازارسرمایه موجب اعتلای بیشترو بالاتر بیمه البرز شویم.
البته تفاوت نگرش سهامداران خرد وکلان نیز باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا سهامداران کلان عموماً به حفظ وپایداری ورشد وتوسعه شرکت و تقویت هرچه بیشتر جایگاه رقابتی توجه دارند، ولی سهامداران خرد بعضاً ترجیح میدهند تا تقسیم سود نقدی بیشتر مورد توجه قرار گیرد. با این وجود، اگر سهامدار خرد نیز در خصوص نحوه سرمایه گذاری وجوه خود تفکر کند، قطعاً سرمایه گذاری در بیمه البرز را جذاب خواهد یافت، زیرا با بررسی صورتهای مالی بیمه البرز متوجه خواهد شد که این شرکت با وجود اینکه قادر است بخشی از توسعه فعالیت خود را از طریق جذب پورتفوی اتکایی تأمین کرده و عملکرد شرکت در این حوزه نیز سودده بوده است، ولی ترجیح میدهد که با گسترش فعالیت خود بر اساس الگوی پایداری و با محوریت سهامداران فعلی سهم بازار بیشتری را جذب کرده و سودی را فراتر از سایر گزینههای رقیب برای ذینفعان خود فراهم کند.
برنامههای کلان بیمه البرز درسال ۱۴۰۰ تغییر خاصی نسبت به سال قبل ندارد و منطق شرکت همچنان حرکت در راستای الگوی پایداری است که خود را به شکل ادامه سیاست تمرکز بر سودآوری و بهینه کردن ترکیب پورتفوی بیمهای همراه با حفظ و رشد سهم بازار، مدیریت بهینه منابع مالی و سرمایه گذاری و استفاده از فرصتها و پتانسیلهای بازار سرمایه نشان داده است.
در همین راستا، توسعه زیر ساختهای فناوری اطلاعات و استفاده از بستر دیجیتال که امروزه از ضروریات بنیادین برای شرکتهای خدماتی است و خود را در مدیریت بهینه پورتفوی و بهبود الگوریتم مدیریت ریسک نشان میدهد، به موازات، توسعه کیفی سرمایه انسانی و توسعه و تقویت شبکه فروش در کشور از برنامههای عملیاتی دیگری است که با جدیت در شرکت در حال پیاده سازی است و خوشبختانه طی چهار ماهه گذشته در همین مسیر حرکت کردیم و امیدواریم با افزایش ظرفیت نگهداری در نتیجه افزایش سرمایه، بتوانیم شرکت را در راستای گسترش هر چه بیشتر محصولات و سطح نفوذ در بازار پیش ببردیم و منافع ذینفعان را بیش از پیش تامین کنیم