جهان در آستانه‌ی تأثیرات فاجعه‌بار اقلیمی است

به گزارش مجله خبری نگار-پاریس: کمبود آب، آوارگی، سوءتغذیه و انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی... تغییرات اقلیمی ناگزیر حیات را آنطور که ما در سیاره زمین می‌شناسیم، ظرف ۳۰ سال یا حتی کمتر نابود خواهد کرد، این هشداری است که پیش‌نویس گزارشی که توسط کارشناسان اقلیمی سازمان ملل تهیه شده و نسخه‌ای از آن به طور انحصاری در اختیار خبرگزاری فرانسه قرار گرفته است، ارائه می‌دهد.

به گفته هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی، مهم نیست انتشار گاز‌های گلخانه‌ای با چه سرعتی کاهش یابد، اثرات مخرب گرمایش جهانی بر طبیعت و بشریت تسریع خواهد شد، که بین لحنی عمیقاً بدبینانه و لحنی که به مردم امید می‌دهد می‌توانند سرنوشت خود را از طریق اقدام فوری و رادیکال تغییر دهند، در نوسان است.

مهم نیست که با چه سرعتی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را کاهش دهیم، اثرات مخرب گرمایش جهانی بر طبیعت و بشریت سرعت خواهد گرفت.

در خلاصه فنی ۱۳۷ صفحه‌ای آمده است: «حیات روی زمین می‌تواند با گذار به گونه‌های جدید و ایجاد اکوسیستم‌های جدید، از تغییرات عمده اقلیمی بهبود یابد.» او افزود: «بشریت قادر به چنین کاری نیست.»

گزارش کامل ارزیابی ۴۰۰۰ صفحه‌ای بسیار بدبینانه‌تر از گزارش قبلی منتشر شده در سال ۲۰۱۴ است.

با امضای توافقنامه اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵، جهان متعهد شد که گرمایش جهانی را به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد یا حتی ۱.۵ درجه سانتیگراد در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن محدود کند.

«بدترین اتفاقات هنوز در راه است و این اتفاق بیش از آنکه زندگی ما را تحت تأثیر قرار دهد، زندگی فرزندان و نوه‌های ما را تحت تأثیر قرار خواهد داد.»

ده سال پیش، آستانه دو درجه قابل قبول تلقی می‌شد، البته با حاشیه ایمنی کمی. در حال حاضر، هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی معتقد است که افزایش بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد می‌تواند «عواقب تدریجی، شدید و گاهی جبران‌ناپذیری را در طول قرن‌ها» ایجاد کند.

سازمان جهانی هواشناسی اخیراً اعلام کرده است که احتمال ۴۰ درصدی وجود دارد که تا سال ۲۰۲۵، سالانه از آستانه ۱.۵ درجه سانتیگراد فراتر رود.

فرزندان و نوه‌های ما

هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی اظهار می‌کند که «بدترین اتفاقات هنوز در راه است و زندگی فرزندان و نوه‌های ما را بیش از زندگی خودمان تحت تأثیر قرار خواهد داد»، در حالی که آگاهی از بحران اقلیمی بیش از هر زمان دیگری است.

با افزایش ۱.۱ درجه سانتیگرادی دمای زمین از اواسط قرن نوزدهم، عواقب آن از همین حالا هم جدی هستند و حتی اگر انتشار دی اکسید کربن مهار شود، شدیدتر هم خواهند شد. طرف‌هایی که کمترین مسئولیت را در قبال این انتشارات دارند، بیشترین آسیب را خواهند دید.

احتمالاً برای برخی از حیوانات و گیاهان خیلی دیر شده است. این گزارش با اشاره به صخره‌های مرجانی که نیم میلیارد نفر به آنها وابسته هستند، می‌گوید: «حتی در دمای ۱.۵ درجه سانتیگراد، شرایط زندگی فراتر از توانایی برخی از موجودات زنده برای سازگاری تغییر خواهد کرد.»

در میان گونه‌های در معرض خطر، حیواناتی از قطب شمال وجود دارند که سه برابر سریع‌تر از حد متوسط ​​در حال گرم شدن هستند و به طور بالقوه شیوه زندگی افرادی را که در مجاورت یخ زندگی می‌کنند، نابود می‌کنند.

آماده نیست

این گزارش خاطرنشان می‌کند که «در تمام سیستم‌های تولید مواد غذایی»، از کشاورزی و دامداری گرفته تا ماهیگیری و آبزی‌پروری… او گفت: «تلفات پیش‌بینی‌نشده در حال افزایش است» و افزود که تغییرات اقلیمی «عامل اصلی» این امر است.

در مواجهه با این وخامت قطعی اوضاع، بشریت همچنان آماده نیست. هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی هشدار می‌دهد که «سطح فعلی سازگاری برای پاسخگویی به خطرات اقلیمی آینده کافی نخواهد بود.»

حتی اگر گرمایش زمین به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد محدود شود، تا سال ۲۰۱۵ تا ۸۰ میلیون نفر دیگر با گرسنگی مواجه خواهند شد، در حالی که ۱۳۰ میلیون نفر دیگر ممکن است ظرف ده سال به فقر شدید دچار شوند.

تا سال ۲۰۵۰، صد‌ها میلیون نفر از ساکنان شهر‌های ساحلی در معرض خطر افزایش سطح دریا قرار خواهند گرفت که منجر به جابجایی گسترده نیز خواهد شد.

با محدود شدن گرمایش جهانی به ۱.۵ درجه سانتیگراد، ۳۵۰ میلیون نفر دیگر از ساکنان شهر‌ها با کمبود آب مواجه خواهند شد و این تعداد در صورت افزایش دما به ۲ درجه سانتیگراد به ۴۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. با این نیم درجه افزایش دما، ۴۲۰ میلیون نفر دیگر در معرض تهدید امواج شدید گرما قرار خواهند گرفت.

این گزارش پیش‌بینی می‌کند که «با افزایش گرمایش از ۲ درجه سانتیگراد، هزینه‌های سازگاری برای آفریقا سالانه ده‌ها میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.» این وجوه نیز باید تأمین شود.

از سوی دیگر، این گزارش توجه را به خطر اثرات آبشاری جلب می‌کند. برخی مناطق (شرق برزیل، آسیای جنوب شرقی و مرکز چین) و تمام مناطق ساحلی ممکن است در معرض سه یا چهار فاجعه اقلیمی همزمان یا حتی بیشتر باشند: امواج گرما، خشکسالی، طوفان، آتش‌سوزی، سیل، بیماری‌های منتقله از پشه و غیره.

بر اساس این گزارش، اثرات تشدیدکننده سایر فعالیت‌های مضر انسانی بر روی کره زمین نیز باید در نظر گرفته شود: تخریب زیستگاه‌های طبیعی، بهره‌برداری از منابع زیست‌محیطی، آلودگی و شیوع بیماری‌ها...

نیکلاس استرن، اقتصاددان اقلیمی که در تهیه این گزارش نقشی نداشته است، می‌گوید: «جهان با چالش‌های پیچیده و به‌هم‌پیوسته‌ای رو‌به‌رو است.» او گفت: «اگر همزمان با آنها مقابله نکنیم، نمی‌توانیم هیچ‌کدام از آنها را از سر راه برداریم.»

گزینه‌های رادیکال

همچنین در مورد «نقاط عطف» عدم قطعیت وجود دارد، عناصر کلیدی که تغییرات اساسی آنها می‌تواند منجر به تغییرات رادیکال و برگشت‌ناپذیر در اکوسیستم شود.

برای مثال، طبق تحقیقات اخیر، اگر گرمایش زمین از ۲ درجه سانتیگراد فراتر رود، ذوب شدن صفحات یخی گرینلند و غرب قطب جنوب (که حاوی آب کافی برای افزایش ۱۳ متری سطح دریا هستند) می‌تواند از یک نقطه اوج برگشت‌ناپذیر فراتر رود.

این گزارش تأکید کرد که به همین دلیل است که «هر کسری از یک درجه سانتیگراد اهمیت دارد»، آن هم در زمانی که منطقه آمازون - یکی از ریه‌های کره زمین، به همراه اقیانوس‌ها - ممکن است پس از کاهش قابل توجه تعداد درختان، شاهد یک نقطه عطف دیگر باشد.

در مواجهه با مشکلات این سیستم‌ها، هیچ راه حل جادویی واحدی وجود ندارد. در مقابل، یک گام واحد می‌تواند اثرات مثبت پی‌درپی داشته باشد.

برای مثال، حفظ و احیای جنگل‌های حرا و علف‌های دریایی که به عنوان چاه‌های «کربن آبی» طبقه‌بندی می‌شوند، ذخیره کربن را افزایش می‌دهند، از سیل جلوگیری می‌کنند و زیستگاه‌های طبیعی برای تعداد زیادی از حیوانات و غذا برای جمعیت‌های ساحلی فراهم می‌کنند.

با وجود ارزیابی نگران‌کننده‌اش، این گزارش امید‌هایی را نیز ارائه می‌دهد. بشریت هنوز هم می‌تواند با انجام اقدامات فوری و قاطع برای محدود کردن شتاب تغییرات اقلیمی در نیمه دوم قرن، سرنوشت خود را به سمت آینده‌ای بهتر هدایت کند.

این گزارش تأکید می‌کند که «ما به یک تحول اساسی در سازوکار‌ها و رفتار‌ها در همه سطوح نیاز داریم: افراد، گروه‌ها، شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها.»

در این گزارش آمده است: «ما باید سبک زندگی و مصرف خود را از نو تعریف کنیم.»

(خبرگزاری فرانسه)