تحریم‌ها و کارگردانان شکست خورده آن

نوید روزهای خوش آینده و هشدار درباره لزوم جلوگیری از آلودن هر اقدام دولت به ویروس سیاست‌زدگی از یک سو نشان دهنده امید دولتمردان به پایان زمستان سیاه تحریم‌هاست و از سوی دیگر حکایت از نگرانی‌ها درباره تداوم کارشکنی‌های کارگردانان شکست خورده دارد.

به گزارش مجله خبری نگار، شواهد حوزه اقتصاد و روابط بین الملل نشان از برچیده شدن آرام کارزار تحریم‌های آمریکا علیه ایران دارد. حجت الاسلام و المسلمین  «حسن روحانی» رییس جمهوری روز یکشنبه در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت تاکید کرد که نگاه طرف‌های تجاری ایران تغییر یافته و مناسبات اقتصادی کشور در حال ورود به مرحله جدیدی است. «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری هم نوید روزهای خوش را داده و گفته است:‌«در پایان روزهای تحریم هستیم. من روزهای خوشی برای آینده کشور برای هفته‌ها و روزهای آینده می‌بینم.» «محمود واعظی» رییس دفتر رییس جمهوری هم درباره برخی نشانه‌های این برچیده شدن تحریم‌ها گفته است: «از ۴ نوامبر تاکنون که انتخابات آمریکا انجام شده صادرات نفتی و غیرنفتی کشور روان‌تر است و ارز بیشتری وارد کشور شده، همچنین ایران امکان دسترسی به پول‌های مسدود شده خود را یافته است.» با جمع‌بندی مجموع اظهارات اعضای دولت و نیز افزایش هجمه‌ها به قوه مجریه به ویژه دستگاه دیپلماسی می‌توان به این نتیجه رسید که روزهای گذر از تحریم‌های سنگین آمریکا نزدیک است. برای این گذر اما دولت و ملت از اردیبهشت ماه سال ۹۷ مقاومت بسیاری کردند و در این مقاومت نه همراهی از سوی خارج از مرزها را تجربه کردند و نه همدلی لازم را در داخل مرزها.  

اقدامات دولت برای کاستن از سیاهی تحریم‌ها

بررسی نوع و شیوه تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که دولت «دونالد ترامپ» و هم پیمانان وی، فروپاشی اقتصادی و فرسودگی زیرساخت‌های ایران را مهم‌ترین هدف کارزار تحریم‌های خود تعریف کرده بودند و تحریم تمام صنایع مرتبط با نفت، بیمه، فولاد و فلزات در همین مسیر بوده است. افق ترسیم شده برای آن‌ها ناتوانی تدریجی دولت به منظور اجرای طرح‌های بزرگ و زیرساختی در کشور بود. آمارها اما از ناکامی این طرح‌ها حکایت دارند. دولت دوم تدبیر و امید که همزمان با آغاز تحریم‌های فلج کننده واشنگتن در عزمی جزم در مسیر خنثی‌سازی آن‌ها قدم گذاشت و تعدد اَبَرطرح‌های صنعتی و عمرانی افتتاح شده طی سه سال گذشته نشان می‌دهد که با همه کارشکنی‌ها دولت دست از کار نکشیده است. طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک، پالایشگاه بیدبلند، مگاطرح انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران، طرح‌های بزرگ و ملی در حوزه نفت و پتروشیمی، پروژه‌های بزرگ در حوزه آب و برق، طرح‌های استراتژیک در حوزه حمل و نقل و طرح‌های محیط زیستی که طی دولت های یازدهم و دوازدهم افتتاح شد، کارنامه دولت را دست‌کم در آزمون تسلیم نشدن دربرابر زیاده خواهی‌های آمریکا پربار کرده است. اسحاق جهانگیری روز یکشنبه و در جریان بازدید از نمایشگاه نفت و گاز با اشاره به برخی از این طرح‌ها درباره تلاش دولت به منظور خنثی‌سازی تحریم‌ها گفت: «بی‌اثر کردن تحریم‌ها به این بوده که ما نگذاریم مهم‌ترین پروژه‌های کشور تعطیل شود و نه تنها نگذاریم تعطیل شود بلکه با سرعت پیش ببریم و اجرا شود که این اتفاق در بخش نفت افتاده است و به عنوان یک هدیه بزرگ برای ملت ایران است که فرزندان خودشان در این بخش این کارها را  انجام داده‌اند.»

دولت اما برای به ثمر رساندن این طرح‌ها و اداره کشور در شرایط دشوار تحریم و کرونا حامی و همراهی به بزرگی مردم ایران در کنار خود داشت که بیشترین فشارهای حاصل از تحریم‌ها بر دوش آن‌ها بود. سفره‌های بسیاری کوچک شد، بیماران بسیاری در انتظار دارو ماندند، کسب و کارهای زیادی از میان رفت و سختی‌های بی‌شماری بر مردم تحمیل شد با این همه اما مقاومت ادامه یافت و گرچه با تغییرات کاخ سفید، امیدها به بهبودی افزایش یافته است، مقاومت همچنان اولویت دولت و ملت خواهد ماند.

نگرانی‌ها از ثمربخش بودن مقاومت مردم  

واقعیت ملموس سه سال گذشته ایران مقاومت مردم بود و اکنون آن‌ها در انتظار گشایش‌هایی هرچند کمرنگ در زندگی اقتصادی خود هستند به نظر می‌رسد زمان ثمربخشی سه سال ایستادگی در برابر زیاده خواهی‌ها فرا رسیده است و همین امر دلواپسان داخلی و خارجی را به موضع گیری‌ها و اقدامات عجیب و قابل تامل وادار کرده است. از نامه‌نویسی‌های خارجی به «جو بایدن» به منظور تجدید نظر در بازگشت به برجام تا متهم‌سازی‌های داخلی دولت به تله گذاری‌های ارزی. این دو گروه طی سال‌های تحریم هم سیاست‌های تهاجمی خود را علیه دولت به کار گرفتند و کارشکنی‌های متعددی در مسیر در اجرای برنامه‌ها و تصمیمات قوه مجریه انجام دادند و به تعبیر جهانگیری چوب لای چرخ دولت گذاشتند. احیای برجام و کاستن از موج ایران هراسی در جهان گروهی را از هم اکنون در خارج از مرزها و در منطقه خاورمیانه نگران کرده است و این گروه در احیای برجام چیزی جز باز شدن غل و زنجیر تحریم های ایران و آزادسازی ظرفیت های دیپلماتیک و بالطبع افزایش قدرت جمهوری اسلامی نمی‌بینند و همین موضوع هراس آنها را افزایش داده است. پیام‌های ارسال شده از جانب شیوخ منطقه به بایدن از نگرانی‌های متنوعی حکایت دارد اما مخرج مشترک تمام این نگرانی‌ها، بازگشت دوباره آرامش به ایران است. «بنیامین نتانیاهو» هم مستقیم و غیرمستقیم از بایدن خواسته است از بازگشت به برجام خودداری کند. احیای برجام و تنش‌زدایی از رابطه ایران و آمریکا مخالفان بسیاری در خارج از مرزها دارد اما در داخل هم تریبون‌های آغشته به شعار درباره این تنش‌زدایی و احیای برجام هر لحظه درحال ارائه نظر و اعلام انتقاد و حتی توهین و تهدید هستند که نمونه‌هایی از آن را در جدال بودجه‌ای با دولت تا هتاکی و افترا در صداوسیما شاهد هستیم.

 ریشه این نگرانی اما بر اساس تجربه زیسته دو دهه گذشته در رقابت‌های سیاسی و جناحی است. جایی که گروهی بی‌توجه به ضرورت‌های حراست از منافع ملی، نگران رفع تحریم‌ها در دوره دولت دوازدهم هستند. این گروه حتی اگر در ظاهر هم دستاوردهای برجام را هیچ تیتر کنند، اما در باطن نگران بازگشت و تکرار آرامش و ثبات اقتصادی حاصل از این توافق بین المللی هستند با این تصور که چنین بازگشتی به نام دولت حجت الاسلام حسن روحانی تمام خواهد شد و آن‌ها رقیب را بار دیگر پیروز میدان اعتماد مردم خواهند دید. نقص اساسی چنین دیدگاهی فراموشی کامل منفعت ملی و رفع مشکلات مردم است که در شکستن سد تحریم‌ها تعریف می شود.

رییس جمهوری در توصیف این دو گروه، تصریح کرده است: «برای دولت مسجل و اثبات شده است که هدف کارگردانان شکست خورده جنگ اقتصادی، برهم زدن آرامش اقتصادی کشور است و امروز تلاش می‌کنند پیروزی ملت در جنگ اقتصادی را بی ثمر و به کام مردم تلخ کنند.» کارگردانان شکست خورده جنگ اقتصادی هراس خود از احیای برجام را از راه‌های متنوعی نشان داده و خواهند داد اما  ضرورت هوشیاری دولت و ملت در برابر اقدامات آن‌ها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود و آرامش سیاسی و اقتصادی مردم نباید قربانی اظهارات فاقد پشتوانه داخلی و اقدامات زیاده‌خواهانه خارجی شود.

منبع: ایرنا