افزایش جمعیت "ببرها" در نپال تبدیل به بحران شده است

به گزارش مجله خبری نگار،درحالی که موفقیت‌های جهانی در افزایش جمعیت ببر‌ها در نپال، طی یک دهه مورد ستایش قرار گرفته، همزمان باعث نگرانی‌هایی نیز شده است.

این نگرانی از جایی شروع شد که نخست‌وزیر نپال اخیراً اعلام کرده: «در کشوری کوچک مانند نپال بیش از ۳۵۰ ببر داریم. نمی‌توانیم این تعداد ببر داشته باشیم و اجازه دهیم انسان‌ها را بخورند. برای ما، ۱۵۰ ببر کافی است.»

وی حتی پیشنهاد داد که نپال می‌تواند ببر‌های خود را به کشور‌های دیگر به عنوان هدیه ارسال کند.

طبق داده‌های دولتی، بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، حملات ببر‌ها باعث مرگ ۴۰ نفر و مجروح شدن ۱۵ نفر شده است، اما جوامع محلی بر این باورند که این آمار بسیار بیشتر از آن چیزی است که اعلام شده است.

در این ماجرا، پرسش این است که چه تعداد ببر، بیش از حد به شمار می‌آید؟ کارشناسان پاسخ یکسانی ندارند و معتقدند که این موضوع به میزان دسترسی به طعمه در یک منطقه خاص بستگی دارد. به طور ایده‌آل، هر ببر باید در نزدیکی حدود ۵۰۰ حیوان طعمه، مانند گوزن، آنتیلوپ یا گاومیش وحشی زندگی کند.

به گفته اولاس کارانت؛ بیولوژیست ببر، نگرانی نخست وزیر درباره محدود کردن تعداد ببر‌ها نادرست است. بلکه باید تمرکز نپال بر روی گسترش مناطق حفاظت‌شده‌ای باشد که دارای تراکم طبیعی معقولی از طعمه‌ها و ببر‌ها هستند.

کارشناسان همچنین معتقدند که اگر حیات‌وحش برای پیدا کردن طعمه از مناطق حفاظت‌شده بیرون زده است، این می‌تواند توضیح دهد که چرا حملات در مناطقی که در حاشیه جنگل‌ها قرار دارند، افزایش یافته است؛ مناطقی که ببر‌ها همیشه با انسان‌ها مواجه بوده‌اند.

مناطقی مانند «زون‌های حائل» که میان پارک‌های ملی و سکونت‌گاه‌های انسانی قرار دارند، نمونه‌ای از این مناطق هستند. در این زون‌ها، مواجه با حیات‌وحش رایج است، اما مردم نیز از این مناطق برای چراگاه دام و جمع‌آوری هیزم استفاده می‌کنند.

همچنین «راهرو‌های جنگلی»، که نوار‌هایی از زمین هستند که پارک‌ها و ذخیره‌گاه‌های زیستی مختلف را به هم متصل می‌کنند و به حیات‌وحش این امکان را می‌دهند که میان آنها جابجا شوند، به یکی دیگر از نقاط بحران تبدیل شده‌اند. در این مناطق، جاده‌ها گاهی از میان این راهرو‌ها عبور می‌کنند و مردم نیز برای جمع‌آوری منابع از آنها استفاده می‌کنند، که آنها را در معرض حملات قرار می‌دهد.

افزایش تلفات انسانی نشانه‌ای است از این که مدل موفق حفاظتی نپال در حال فروپاشی است. به گفته کارانت شاه، زیست‌شناس، «تا به امروز، تمرکز نپال بیشتر بر جلب توجه بین‌المللی بوده و تأثیرات آن بر جوامع اطراف پارک‌ها و مناطق حفاظت‌شده نادیده گرفته شده است.»

وی معتقد است که حفاظت از حیات‌وحش تنها یک مسئله زیست‌محیطی یا علمی نیست، بلکه یک موضوع اجتماعی است و از دست رفتن جان انسان‌ها باید متوقف شود تا جوامع محلی همچنان بخشی از تلاش‌های حفاظتی باشند و علیه آن مقاومت نکنند.

خشم مردم محلی به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است چرا که ببر‌ها به دام‌های آنها حمله کرده‌اند.

تاکور بهنداری؛ رئیس فدراسیون کاربران جنگل‌های جامعه نپال گفت: «بخش قابل توجهی از جمعیت ما هنوز در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و به منابع جنگلی وابسته‌اند که خودشان آنها را حفظ می‌کنند، اما حالا آنها به طور فزاینده‌ای توسط ببر‌ها کشته و زخمی می‌شوند. به عنوان محافظان جنگل، ما نمی‌توانیم علیه حیات‌وحش باشیم، اما این به معنی نادیده گرفتن تأثیر آن بر انسان‌ها و جامعه‌مان نیست.»

قصه موفقیتی که به فاجعه بدل شد

یک قرن پیش، حدود ۱۰۰ هزار ببر در آسیا زندگی می‌کردند، اما جنگل‌زدایی و شکار بی‌رویه آنها را به مرز انقراض رساند. اکنون تنها حدود ۵ هزار و ۶۰۰ ببر وحشی در ۱۳ کشور از جمله نپال، چین، هند، تایلند، اندونزی و روسیه باقی‌مانده‌اند. تمام این کشور‌ها متعهد شده بودند که تا سال ۲۰۲۲ تعداد ببر‌های خود را دو برابر کنند، اما نپال اولین کشوری بود که از این هدف فراتر رفت. این موفقیت به بخشی از ابتکارات ضد شکار و دو برابر شدن پوشش جنگلی کشور میان سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۶ برمی‌گردد. اتصال ۱۶ منطقه حفاظت‌شده در جنوب نپال به مناطق مرزی در شمال هند نیز در این امر کمک کرد، اما افزایش تعداد حملات ببر‌ها حالا این دستاورد را تحت تأثیر قرار داده است. 

مردم نپال درباره ببر‌ها نظر متفاوتی دارند؛ برخی می‌گویند که ببر‌هایی که بار‌ها انسان‌ها را کشته‌اند باید فوراً کشته شوند. برخی دیگر معتقدند که انسان‌ها با تجاوز به زیستگاه‌های طبیعی ببر‌ها و استفاده از زمین برای کشاورزی یا ساخت‌وساز، مشکل را تشدید کرده‌اند و پایگاه طعمه این حیوانات را کاهش داده‌اند.

در حال حاضر، وضعیت در بن‌بست قرار دارد و مشخص نیست که آیا پیشنهاد «کاهش جمعیت ببر در نپال» در آینده اجرایی خواهد شد یا اینکه مقصر اصلی، انسان‌ها یا ببر‌ها هستند که منجر به بحران حملات ببر‌ها در نپال شده‌اند. آنچه مشخص است، این است که انسان‌ها و ببر‌ها در نپال در تلاشند تا همزیستی مسالمت‌آمیز پیدا کنند و داستان موفقیت حفاظت از محیط‌زیست این کشور، مشکلات پیچیده‌ای را به همراه داشته است.