به گزارش مجله خبری نگار، متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست) با استفاده از وسایل ویژه، سعی در اصلاح نامرتبی دندانها و ناهماهنگیهای بین فکی دارد که این وسایل میتواند ثابت یا متحرک باشند.
وسایل ثابت قابل جا به جا کردن نیست، در حالی که وسایل متحرک (پلاک متحرک) قابل گذاشتن و برداشتن از سوی بیمار و یا دندانپزشک است و درمانهای ضمن رشد بر روی فک ها، به کمک پلاکهای متحرک انجام میگیرد.
از رایجترین دلایلی که باعث نامرتبی دندانها میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دندانها در زمان مناسب در نیامده است.
فضای کافی در فک وجود ندارد.
در میان دندان ها، دندان اضافی وجود دارد.
تعدادی از دندانها به شکل مادرزادی غایب باشد.
اندازه دندانها نسبت به اندازه فک، خیلی کوچک یا بزرگ است.
ممکن است یک عادت مضر همچون مکیدن انگشت شست، جویدن ناخن، بردن قلم به دهان و یا عادتهای دیگر وجود داشته باشد.
افزون بر مسأله زیبایی، گاهی به علت نامرتبی دندان ها، گاز گرفتن پیاپی زبان یا گونه پیش میآید، همچنین دندانها به آسانی تمیز نمیشود و در نتیجه پوسیدگی و مشکلات لثه را به همراه دارد. در برخی موارد نیز ممکن است اختلال در صحبت کردن، بلعیدن و جویدن را ایجاد کند.
همچنین میتواند باعث سردردهای مزمن یا دردهای صورت شود، چرا که گاهی به دلیل تنگی فک، مشکلات تنفسی همچون نفس کشیدن از طریق دهان ایجاد میشود.
بهترین زمان برای گذاشتن دستگاههای ارتودنسی از سوی متخصص ارتودنسی تعیین میشود، سن بیشتر افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار میگیرند، کمتر از ۲۰ سال است و مناسبترین سن برای انجام معاینه ارتودنسی ۶ تا هفت سالگی، همزمان با رویش اولین دندان دائمی است. زمان دیگر برای معاینه ارتودنسی، سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی و پیش از رویش کامل دندانهای دائمی است.
دستگاههای متحرک ارتودنسی باید چند ماه به شکل شبانه روزی استفاده شود و تنها هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان این دستگاه از دهان خارج میشود.
در روزهای نخست درمان که بیمار به پلاک متحرک عادت ندارد، میتواند روزانه چهار تا ۶ ساعت از آن استفاده کند و به تدریج زمان را افزایش دهد.
بیمار باید توجه کافی به بهداشت دهان و پلاک داشته باشد و همیشه یک مسواک به همراه خود داشته باشد و به محض خوردن غذا یا هر چیز دیگر بلافاصله دندانها را تمیز و از پلاک استفاده کند که برای شست و شوی پلاک میتوان از مسواک و خمیر دندان استفاده کرد.
هرگز پلاک، درون آب داغ و یا سفید کننده شیمیایی قرار داده نشود.
در ساعتهایی که از پلاک استفاده نمیشود، آن را در یک ظرف دربسته یا جعبه مخصوص قرار گیرد و برای جلوگیری از شکستگی و گم شدن، در جای مطمئنی قرار داده شود.
دستگاههای دارای پیچ که برای رفع تنگی فک تجویز شده، ۲۴ ساعته استفاده شود و پیچ در زمان تعیین شده باز شود.
از کم یا زیاد کردن نیروی فنرهای فعال شده خودداری شود.
برای برداشتن پلاک از ناخن انگشت اشاره هر دو دست کمک گرفته شود و گیرههای روی دندانهای کرسی را آزاد و از گرفتن اجزای سیمی دیگر خودداری شود.
در هنگام ورزشهایی که احتمال ضربه وجود دارد، از محافظ مخصوص دهان باید استفاده شود، در غیر این صورت احتمال آسیب به دندان ها، لبها و دستگاه افزایش مییابد.
برای جلوگیری از شکسته و کج شدن اجزای دستگاههای ارتودنسی بهتر است، از خوردن مواد غذایی چسبنده همچون آجیل، شکلات، آدامس، چیپس و سوهان پرهیز شود.
در صورت استفاده درست از پلاک، بسیاری از ناهنجاریهای دندانی و اسکلتی بیمار به سادگی درمان میشود و در صورتی که از پلاک به خوبی استفاده نشود، ممکن است به هم ریختگی و نامرتبی دندانها به وضعیت اولیه برگردد.
اگر دستگاه ارتودنسی شکست و یا از جای خود خارج شد، باید هر چه سریعتر به ارتودنتیست مراجعه کرد.