نشانه‌های اختلال سلوک در کودکان!

به گزارش مجله خبری نگار/رکنا، اختلال سلوک یا Conduct Disorder که با اختصار CD شناخته می‌شود، یکی از اختلالات رفتاری خاص است که معمولا در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می‌شود. این اختلال فراتر از رفتار‌های ساده‌ای مثل شیطنت‌های کودکانه است و به واسطه نافرمانی از قوانین و هنجار‌ها و نیز رفتار‌های مخرب و ظالمانه نسبت به دیگران و حتی موجودات زنده، خود را نشان می‌دهد. این اختلال اگرچه کم‌تر رایج است، اما آسیب‌های جدی روانی و اجتماعی به همراه دارد.

بنابر گزارش‌های منتشرشده، عوامل متعددی در بروز این اختلال دخالت دارند که شامل ژنتیک، عوامل اجتماعی، محیط خانوادگی و شیوه‌های فرزندپروری می‌شود. تشخیص و درمان به موقع این اختلال می‌تواند از طریق روش‌های گوناگون مثل روان‌درمانی، آموزش والدین و رویکرد‌های رفتاری بهبود یابد.

نشانه‌های اختلال سلوک

مدیر دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، دکتر محمدرضا شالبافان، در این‌باره می‌گوید: رفتار‌های مخرب و خلاف قانون در کودکان و نوجوانان، از بارزترین شاخص‌های این اختلال است. رفتار‌هایی که باعث آسیب‌های عمیق به خود فرد و همینطور دیگران می‌شود. در برخی موارد این رفتار‌ها حتی علیه حیوانات یا طبیعت رخ می‌دهند و همین عامل شدت وخامت این اختلال را نشان می‌دهد.

شیوع اختلال سلوک: نادر، اما تاثیرگذار

دکتر شالبافان در مورد شیوع این اختلال توضیح می‌دهد: این اختلال اندازه اختلالاتی نظیر بیش‌فعالی یا اختلال یادگیری رایج نیست، اما به دلیل تاثیرات مخرب و شدت آن به وضوح به چشم می‌آید. شناسایی چنین افرادی در محیط مدرسه یا اجتماع نیز معمولا مشکلاتی به همراه دارد و نیازمند حمایت‌های بیشتر است.

فراتر از محدودیت‌های سنی

وی همچنین می‌افزاید: اختلال سلوک فراتر از رفتار‌های معمول سنی است و از همین رو آن را باید از رفتار‌های عادی سنی تفکیک کرد. اگرچه مقابله‌جویی یا پرسشگری در کودکان طبیعی است، اما رفتار‌هایی که تحت این اختلال مشاهده می‌شود فراتر از این رفتار‌های طبیعی است و در اغلب مواقع آسیب‌زا خواهد بود.

نقش عوامل مختلف در بروز اختلال سلوک

به گفته شالبافان، ژنتیک می‌تواند در بروز اختلال سلوک دخیل باشد. همچنین محیط خانوادگی، تربیتی و اجتماعی نقش ویژه‌ای در شدت و بروز این اختلال دارد. به علاوه، کیفیت تربیت کودک از دوران نوزادی تا نوجوانی نیز بر شکل‌گیری این اختلال تاثیرگذار است.

مطالعه اختلال سلوک در ایران

مطالعات جهانی زیادی در خصوص اختلال سلوک انجام شده و حتی در ایران نیز تحقیقات ابتدایی در این زمینه موجود است. با این حال نیاز به همکاری بین‌بخشی برای تحلیل این اختلال و انجام پژوهش‌های جامع‌تر همچنان مطرح است.

نقش خانواده‌ها در مواجهه با اختلال سلوک

واکنش خانواده‌ها به رفتار‌های ناشی از اختلال سلوک متفاوت است. برخی شاید رفتار‌های فرزندشان را انکار کنند و تصور کنند مشکلی وجود ندارد، در حالی که بعضی والدین ممکن است برای یافتن درمان به سیستم‌های بهداشت و درمان مراجعه کنند.

ضرورت آگاهی خانواده‌ها و جامعه

شالبافان تاکید می‌کند: رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در آگاهی‌رسانی به جامعه درباره علائم و روش‌های درمان این اختلال داشته باشند. این آگاهی باعث می‌شود خانواده‌ها برای درمان فرزندان خود تلاش کنند.

اختلال سلوک، درمان‌پذیر است

اختلال سلوک به یکی از اختلالات درمان‌پذیر روانی تعلق دارد. روش‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری به عنوان یکی از رویکرد‌های موثر در این زمینه شناخته شده است. مدیریت درست و اصولی این رفتار‌ها می‌تواند به کاهش تاثیرات منفی این اختلال کمک کند.

لزوم رویکرد انسانی در مواجهه با کودکان مبتلا

مواجهه با کودکان مبتلا به اختلال سلوک باید به دور از تنبیه و با روش‌های انسانی و علمی انجام شود. هر گونه رفتار تهاجمی مانند تنبیه بدنی یا کلامی، می‌تواند شرایط را بدتر کند و باید از آن اجتناب کرد.

خدمات روانشناسی رایگان برای مبتلایان

شالبافان می‌گوید: بیش از ۳ هزار روان‌شناس در مراکز جامع سلامت کشور به صورت رایگان خدمات روانشناسی ارائه می‌دهند. مواردی که نیاز به خدمات تخصصی دارند به مراکز سلامت روان و اجتماعی «سراج» ارجاع داده می‌شوند.

آثار اجتماعی اختلال سلوک

در میان کودکان مبتلا به اختلال سلوک، بازماندگی از تحصیل به شدت دیده می‌شود. این موضوع می‌تواند به آسیب‌های اجتماعی جدی برای فرد و جامعه منجر شود. اقداماتی مانند شبکه‌سازی اجتماعی یا استفاده از مداخلات روانی-اجتماعی می‌تواند کمک‌های موثری در کاهش این آسیب‌ها داشته باشد.