در هر حوزه امتحانی یک نفر تقلب کند! چند هزار تقلب می‌شود؟ امنیت امتحانات نهایی پایین است!

به گزارش مجله خبری نگار، اهمیت امتحانات نهایی در این دوره که سهم سوابق تحصیلی برای ورود به دانشگاه افزایش یافته، بسیار بالاست. آموزش و پرورش هم اعلام کرده است که تلاش کرده تا امتحانات نهایی در امنیت برگزار شود و در این راستا اقدامات متعددی را سامان داده است.

به سراغ علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور رفتیم تا خارج از فضای مدیریتی آموزش و پرورش و از نگاه کارشناسی در خصوص وضعیت امنیت امتحانات نهایی جویا شویم:

لو رفتن سؤالات امتحان نهایی را قبل از شروع آزمون نداریم. هر اتفاقی که می‌افتد در حین آزمون است، اما خب این اتفاق خیلی اتفاق وسیع، گسترده و بزرگ است. کانال‌هایی در تلگرام و فضای مجازی در حین آزمون، با هر دسترسی به داخل و داوطلبان دارند، این سؤالات را می‌گیرند و تیم‌های کلیدزنی در بیرون از حوزه حضور دارند، مثلا کسی که فیزیک، شیمی، ریاضی و ... می‌داند پاسخ تشریحی سؤالات را می‌نویسد. آن‌ها این پاسخ تشریحی را باز طبق همان سیگنال و کانالی که به بیرون دارند به همان شکل به داخل می‌برند. این اتفاق تلخی است که درامتحانات نهایی شاهد هستیم.

ما هم تأکید و تأیید می‌کنیم که لو رفتن قبل از شروع آزمون را نداریم، چون عملا دیگر این روش منسوخ شده و شکل و برگزاری آزمون تغییر پیدا کرده است. به شکل فایلی است که قبل از آزمون به دست مراکز می‌رسد، چاپ می‌شود و دانش‌آموزان از برگه تکثیر شده به سؤالات پاسخ می‌دهند.

اما یک اتفاق تلخ گسترده‌ای در حین آزمون اتفاق می‌افتد. همچنان معتقدیم که امنیت امتحانات نهایی پایین است در نظر بگیرید

بازار داغ فروش سؤالات امتحان نهایی

وقتی چندین هزار نفر معدل ۱۹ و ۲۰ داریم، فکر کنید در هر حوزه امتحانی یک نفر تقلب کند، چند تا حوزه امتحانی داریم. چند هزار متقلب می‌شود. ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی ما چند نفر است؟ چند نفر می‌خواهند در رشته‌های خاص و پرطرفدار پذیرش شوند. تقلب در آزمون، یک از ۱۰۰، خطر است. یک از هزار هم خطر است. یک میلیون نفر در کنکور شرکت کننده داریم. اگر هزار نفر تقلب کنند، بسیار خطر است. فکر نکنید تقلب یعنی در جامعه یک میلیون نفری، مثلا ۱۰۰ هزار نفر تقلب کنند بعد آزمون باید لغو شود. خیر.

چون پذیرش دانشگاه‌های ما محدود است. شما در نظر بگیرید. در رشته‌های علوم پزشکی، تمام ظرفیت‌مان با این مصوبه افزایش ۲۰ درصد، به ۱۶ هزار نفر رسیده است. این ۱۶ هزار نفر در سال می‌خواهند پذیرش انجام دهند. اگر فرد متقلب، به نوعی بتواند به سؤالات و جواب‌ها دسترسی پیدا کند این خیانت در حق فردی است که حقش ضایع شده و نمی‌تواند وارد این رشته‌ها شود.

فرق امتحانات نهایی با کنکور چیست؟ فرقش این است که کنکور در سال یکبار برگزار می‌شود و طبق مصوبه جدید، دوبار در سال برگزار می‌شود. امتحانات نهایی قرار است دست کم ۱۰ بار و حداکثر ۳۰ بار در کشور در فاصله زمانی خرداد، شهریور و دی برگزار شود. پس باید تمام تمهیدات امنیتی در کنکور را برای امتحانات نهایی ضرب در ۳۰ کرد.

* شخصیتی که آموزش و پرورش به عنوان دستگاه تعلیم و تربیت داشت، اکنون به امتحانات نهایی محدود شده است

یعنی اگر با دستگاهی هماهنگ می‌شود که مثلا روز دهم تیر قرار است کنکور برگزار شود، اکنون باید به همان دستگاه اعلام شود که از یک خرداد تا آخر خرداد در خدمت ما باش. خب مشخص است که کار سخت می‌شود، کار دشواری است. به خاطر همین می‌گفتیم که مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی اعتبار آموزش و پرورش را از بین می‌برد. چون تا دو سال پیش که این مصوبه ابلاغ نشده بود، بازار فروش سؤالات امتحان نهایی به این شکلی که داغ کردند، نبود.

تا دو سال پیش، مسؤولان آموزش و پرورش در هجمه عجیب و غریب دانش‌آموزان و اولیا و در فشار نبودند. اکنون فقط در فشار هستند و باید پاسخ دهند. هر استانی که می‌روند سریعا اولیا به آن‌ها می‌گویند چگونه می‌خواهید مصوبه کنکوری را اجرا کنید.

خب یک شخصیتی که آموزش و پرورش به عنوان دستگاه تعلیم و تربیت داشت، اکنون به امتحانات نهایی محدود شده است. در حالی که شما سند تحول بنیادین را نگاه کنید امتحانات نهایی اصلا جزو اولویت‌های اصلی آموزش و پرورش نیست و نبوده است.

ایجاد بازار گسترده کتاب‌های امتحانات نهایی

تربیت از تعلیم هم برای دانش‌آموز مهم‌تر است و خیلی هم مهم‌تر است ولی یک بازار گسترده‌ای از کتاب‌های امتحانات نهایی ایجاد شده است و داوطلب همان هزینه که برای کنکور می‌کرد باید انجام دهد یعنی هزینه‌اش را ضرب در ۲ کند. چرا؟ می‌خواستند بازار مالی کنکور را کم کنند نه تنها کم نکردند، چون تأثیر ۵۰، ۶۰ درصدی همچنان دارد بلکه بازار امتحان نهایی و کتاب‌های امتحان نهایی را بالا بردند. یک منبع مالی برای خودشان تعیین کردند که از آزمون‌های ترمیم معدل کسب درآمد کنند.

شما در نظر بگیرید هر آزمونی که در آموزش و پرورش برگزار می‌شود، چقدر هزینه می‌شود؟ افرادی که قبلا یکبار شرکت کردند و اکنون می‌خواهند در ترمیم نمره شرکت کنند چقدر از هر داوطلب اخذ می‌شود و همچنین چقدر هر داوطلب باید کتاب‌ها را بخواند تا بتواند در امتحانات نهایی موفق شود.

آموزش و پرورش که نباید دستگاه تولید مدرک دیپلم شود

آموزش و پرورش برای عدالت آموزشی چه کرده است؟ اخیراً آمده است افزایش تک ماده کرده است. مصوبه‌ای داشتند که دو عنوان درس می‌توانست برای فارغ‌التحصیلی تک ماده شود اکنون گفتند این بار تا ۴ درس مجاز هستید که نمره‌تان بالاتر از ۷ باشد. نمره ۷ مگر نمره قبولی است. آموزش و پرورش که نباید دستگاه تولید مدرک دیپلم شود.

ما میلیون‌ها دانش‌آموز و فارغ‌التحصیل بیکار در جامعه‌مان داریم. بعد از این طرف می‌آییم کتاب‌های امتحان نهایی را به شکل و شمایل مختلف در انتشارات مختلف به فروش می‌رسانیم که فشار اقتصادی بیشتری به خانواده‌ها وارد کنیم. این انصاف نیست و از عدالت به دور و از قانون خارج است.

مگر مصوبه نمی‌خواست که داوطلب منطقه محروم را دانشگاه پذیرش کند، چرا پذیرش نمی‌کند؟ 

اگر ایراد به وضعیت امتحانات نهایی و امنیت امتحانات نهایی گرفتیم، امروز را می‌دیدیم که داوطلبان به چه شکلی سر جلسه امتحانات نهایی می‌روند و چقدر از داوطلبان شکایت داریم که برای ما ارسال می‌کنند و می‌گویند در فلان حوزه و در فلان استان، تقلب شد. چرا باید شاهد این موارد باشیم.

از طریق سامانه دسترسی و انتشار آزاد به اطلاعات شکایت انجام دادیم و گفتیم شما اعلام کردید مصوبه با موفقیت جلو رفته است اعلام کنید که وضعیت امتحانات نهایی در استان‌های مختلف کشور به چه شکلی بوده است؟

استان سیستان و بلوچستان که محروم‌ترین استان هست، آخرین استان از لحاظ معدل در امتحانات نهایی شده است. مگر مصوبه نمی‌خواست رتبه سیستان و بلوچستان را بهبود ببخشد، مگر مصوبه نمی‌خواست که داوطلب منطقه محروم را دانشگاه پذیرش کند، چرا پذیرش نمی‌کند؟

چرا آمار داده نمی‌شود که از ۳ هزار نفر پذیرش اول در کنکور، چند نفر از استان‌های محروم کشور بودند. چرا سیستان و بلوچستان باید آخر باشد؟ می‌خواهم به شما بگویم اعلام آمار موفقیت‌آمیز کذایی‌شان هم به دست ما نرسید. ناچاراً مجبور به شکایت شدیم. بعدا لیست خنده‌داری برای ما فرستادند و آمار استان‌های مختلف را اعلام کردند.

گفتیم معدل‌ها را باید بدهید. معدل‌ها را بدون اعشار دادند. مثلا ۱۰ استان نمره «۱۱» و ۵ استان نمره «۱۲» گرفتند. خنده‌دار است. مگر می‌شود تفکیک‌تان بدون اعشار باشد. مگر می‌شود ۳۰ استان را با ۴ عدد کنار هم بگذارید. این ۱۰ تا ۸ که در ستون گذاشتید بدون اعشار معنا ندارند. ۸.۹۹ کجا و ۸.۰۱ کجا؟

۸۰.۱ درصد از داوطبان با تأثیر قطعی معدل مخالف بودند

مورد دیگر این است که در امتحانات نهایی هزینه شد و برگه‌ای چاپ کردند و به داوطلبان گفتند پرسشنامه‌ای را طراحی کردیم که پاسخ دهید. پرسشنامه چه بود؟ آیا شما با تأثیر قطعی معدل در کنکور موافقید؟ آیا با امتحان نهایی موافقید؟ شما با چند درصد معدل موافقید؟

این موارد را از همه دانش‌آموزان پایه دوازدهم کشور گرفتند. نامه ارسال کردیم که به ما اطلاعات دهید که آخرین نظرسنجی‌ها چه می‌گوید؟ آموزش و پرورش چه پاسخی داده است؟ نامه زده‌اند که این آمار‌ها عمومی نیست و اطلاع‌رسانی آن‌ها به شکل عمومی معنایی ندارد و صرفا به خاطر یک سری از کار‌ها در آموزش و پرورش هست. شما صرفا به خاطر یک سری کار‌ها در آموزش و پرورش، ۵۰۰ هزار، یک میلیون برگه چاپ می‌کنید؟

در سال ۹۹ همین پرسشنامه طراحی شد و به دست سازمان سنجش سپرده شد. ۸۰.۱ درصد از داوطبان با تأثیر قطعی معدل مخالف بودند. از اعلام آمار و شفافیت نباید ترسی داشته باشم. اگر مصوبه ایراد دارد، با عدد کمتر مثلا ۱۰ یا ۲۰ درصد تأثیر معدل پیش ببرید تا امتحانات نهایی آماده شود.

دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور معتقد است که امتحانات نهایی حتما باید تأثیر داده شود؛ و مخالف امتحانات نهایی نیستیم ولی می‌گوییم تا زمان تأمین و فراهم سازی زیرساخت‌های کامل برای اجرا باید دست نگه داریم و صبر کنیم که اول آن زیرساخت‌ها صورت بگیرد و بعد به سمت اجرا برویم.

درکل اگر جای وزیر آموزش و پرورش بودم و آمار‌ها را می‌دیدم. چه آمار‌ها برای کنکور ۱۴۰۲ و چه نظرسنجی‌ها، اگر خلاف آنچه بود که از قبل می‌گفتم، عذرخواهی می‌کردم و با رئیس‌جمهور صحبت می‌کردم که این موارد باید اصلاح شود.