معضل ۳ میلیون سگ ولگرد در کشور

به گزارش مجله خبری نگار، مواجهه با سگ‌های بی‌صاحب تبدیل به مسئله‌ای سخت برای انسان‌ها شده است. مسئله‌ای که جنبه‌های متفاوت و گاهی متضاد دارد. از غذا رسانی گرفته تا عقیم کردن یا معدوم کردن این حیوان که کلی موافق و مخالف دارد. این سگ‌ها در شهرها، حاشیه شهر‌ها و حتی نواحی کوهستانی تردد دارند و گاهی هم به انسان‌ها حمله می‌کنند. به گزارش سازمان پزشکی قانونی از ابتدای فروردین تا پایان شهریور امسال ۷۸۴ مصدوم ناشی از گازگرفتگی سگ برای معاینه و تعیین خسارت به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند که متاسفانه در این مدت ۵ نفر هم به دلیل گازگرفتگی سگ جان خود را از دست داده‌اند. به اضافه این که کارشناسان محیط زیست معتقدند سگ‌های ولگرد می‌توانند تهدیدی برای طبیعت هم باشند.

عواقب تکثیر زیاد سگ‌ها

عباس محمدی، کارشناس و فعال محیط زیست در این‌باره می‌گوید: «سگ اصولاً حیوانی دست‌آموز است و در جنگل و مناطق طبیعی چیزی به نام سگ وحشی وجود ندارد، هر آن‌چه سگ در طبیعت وجود دارد سگ‌های خانگی یا گله هستند که رها شده‌اند و توله‌های آن‌ها به دنیا آمده‌اند. سگ‌ها قدرت تکثیر زیادی دارند، در وضعیت عادی می‌توانند ۷ تا ۸ توله به‌دنیا بیاورند و اگر شرایط تغذیه خوبی داشته باشند تولد ۲۰ توله در سال دور از انتظار نیست. در صورتی که سایر حیوانات مانند گوشت‌خواران بزرگ و علف‌خواران به سختی سالی دو توله به‌دنیا می‌آورند.» این کارشناس ادامه می‌دهد: «وقتی تعداد سگ‌ها زیاد شود تعادل طبیعت را به هم می‌زنند، تکثیر حیوانات دیگر را مختل می‌کنند، از خزندگان مانند مار گرفته تا کبک و... مورد حمله سگ قرار می‌گیرند. این حیوان حتی به محیط‌بانان هم حمله می‌کند. مقاله‌های زیادی وجود دارد که می‌گوید صرف حضور سگ در جنگل، سبب استرس پرندگان می‌شود و آن‌ها تخم جوجه‌های خود را رها می‌کنند.»

غذارسانی؛ دلیل اصلی این مشکل

به‌گفته کارشناسان یکی از عوامل افزایش جمعیت این سگ‌ها، غذارسانی توسط انسان به آن‌هاست. محمدی با بیان این که در کشور‌های پیشرفته اگر کسی به حیوانات ولگرد غذارسانی کند، جریمه دارد می‌گوید: «حمایت انسان از سگ‌ها به صورت غذارسانی کمک زیادی به تکثیر آن‌ها می‌کند. در گذشته سگ‌هایی در طبیعت وجود داشتند، اما چون غذارسانی برای آن‌ها صورت نمی‌گرفت خود طبیعت جمعیت آن‌ها را کنترل می‌کرد. یعنی اگر غذا پیدا نمی‌کردند مانند سایر حیوانات یا توله‌های‌شان می‌مردند یا براساس قانون طبیعت یعنی همان قانونی که قوی‌تر‌ها بقا پیدا می‌کنند، خودشان را کنترل می‌کنند.» این کارشناس محیط زیست بیان می‌کند: «غذارسانی‌های غلط از روی حسن نیت سبب‌ساز این وضعیت شده است، اما اقدام اشتباهی است. دوستدار واقعی حیوانات به سگ و گربه غذارسانی نمی‌کنند، چون بعد از تکثیر، این حیوانات قرار است در سرما و گرما رها و سرگردان شوند.»

اکنون چاره چیست؟

چندی پیش داوود گودرزی، مدیر کنترل جانوران شهری سازمان مدیریت گفته بود مسئولیت جمع‌آوری سگ‌های بلاصاحب در محدوده‌های کوهستانی تا آن‌جایی با شهرداری تهران است که در محدوده شهری قرار دارد و در این محدوده‌ها هم عملیات جمع‌آوری انجام می‌شود، اما در ارتفاعات بالاتر دیگر شهرداری مسئولیتی ندارد و امکان ورود به این مکان‌ها را هم ندارد و نهاد‌های محیط زیستی در این حوزه باید ورود کنند. به گفته محمدی حداقل سه میلیون سگ ولگرد در ایران سرگردان هستند. اما با این جمعیت چه باید کرد؟

او ادامه می‌دهد: «دستورالعمل معدوم کردن حیوانات وجود دارد، دارو‌هایی هست که حیوان بدون درد و با ترحم می‌میرد. در همه کشور‌های توسعه یافته همین کار را انجام می‌دهند. مثلاً در استرالیا کانگارو‌ها را معدوم می‌کنند، چون راه دیگری ندارند.» یکی دیگر از روش‌های کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد، عقیم کردن آن‌هاست. در گزارش‌ها آمده که سلسله اقداماتی نظیر جمع‌آوری سگ‌ها، عقیم‌سازی، واکسیناسیون و رهاسازی آن‌ها در محل زندگی قبلی، اگر به صورت همزمان انجام شود، نسبت به سایر روش‌ها همچون کشتار، مؤثرتر به نظر می‌رسد.