پیشرفت پزشکی می‌تواند ریشه دیابت را از بین ببرد

به گزارش مجله خبری نگار، این نوع دیابت زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند و آنها را با مهاجمان خارجی اشتباه می‌گیرد. با از دست دادن این سلول‌ها، بدن قادر به تولید انسولین و تنظیم سطح قند خون نیست.

محققان توانستند با ترکیب پیوند دو نوع سلول: سلول‌های بنیادی خون (که سیستم ایمنی را تشکیل می‌دهند) و سلول‌های جزایر پانکراس (که انسولین تولید می‌کنند)، از موش‌های اهداکننده‌ای که از نظر ایمنی‌شناسی ناسازگار هستند - چیزی که معمولاً انتظار می‌رود بدن این سلول‌ها را رد کند یا سلول‌های ایمنی پیوند شده به بافت‌های گیرنده حمله کنند - موش‌ها را از این بیماری محافظت کنند یا آنها را به طور کامل درمان کنند.

اما در کمال تعجب، این اتفاق اصلاً رخ نداد؛ هیچ یک از موش‌ها به بیماری پیوند علیه میزبان مبتلا نشدند، که در آن به نظر می‌رسد سلول‌های ایمنی جدید به بافت‌های سالم بدن گیرنده حمله می‌کنند.

سیستم ایمنی اولیه موش‌ها نیز تخریب سلول‌های جزیره‌ای را متوقف کرد و پس از پیوند، حیوانات به مدت شش ماه به هیچ داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا انسولین نیازی نداشتند که در طول عمر موش‌ها مدت زمان زیادی است.

این موفقیت به این واقعیت نسبت داده می‌شود که موش‌ها یک سیستم ایمنی هیبریدی ایجاد کردند که سلول‌های اهداکننده و سلول‌های گیرنده را با هم ترکیب می‌کرد و سیستم ایمنی را "بازآموزی" می‌کرد تا حمله به سلول‌های پانکراس را متوقف کند.

دکتر سونگ کی. کیم، دانشمند برجسته پزشکی، غدد درون ریز و پیری و مدیر مرکز تحقیقات دیابت استنفورد، گفت: «پتانسیل اعمال این یافته‌ها بر روی انسان بسیار هیجان‌انگیز است.»

او توضیح داد که مراحل اساسی مورد استفاده در این آزمایش، در حال حاضر در درمان سایر بیماری‌ها به کار گرفته می‌شوند، که احتمال انتقال آنها به استفاده انسانی در آینده را افزایش می‌دهد.

این آزمایش نتایج مطالعه‌ای را که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، تکمیل می‌کند. در آن مطالعه، محققان عمداً با استفاده از سمومی که سلول‌های جزایر لانگرهانس را از بین می‌برند، موش‌ها را به دیابت مبتلا کردند و سپس پس از درمان اولیه خفیف، سلول‌های بنیادی و سلول‌های جزایر لانگرهانس را از اهداکننده دیگری پیوند زدند.

اما چالش در مطالعه جدید بسیار بزرگتر بود: مقابله با دیابت خودایمنی واقعی، یعنی بیماری که به طور خود به خودی به دلیل حمله سیستم ایمنی به سلول‌های جزایر لانگرهانس و بدون دخالت خارجی رخ می‌دهد.

در این حالت، سلول‌های جزیره‌ای کشت‌شده با دو مشکل مواجه می‌شوند:

• اینها سلول‌های خارجی هستند که بدن ممکن است آنها را رد کند.
• همچنین مستعد حملات خودایمنی مکرر است.

برای حل این مشکل، محقق پراکشا باگچاندانی و همکارش استفان راموس، دارویی را که معمولاً برای درمان بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شود، به درمان اولیه قبل از پیوند اضافه کردند. با این اصلاح:

• محققان از ابتلای موش‌ها به دیابت خودایمنی جلوگیری کردند.
• هر نه موش مبتلا به دیابت طولانی مدت پس از پیوند همزمان سلول‌های بنیادی و سلول‌های جزیره‌ای درمان شدند.

این نتایج نادر در درمان یک بیماری بسیار پیچیده است.

محققان تأکید می‌کنند که تمام دارو‌ها و درمان‌های مورد استفاده در این آزمایش، در حال حاضر در کلینیک‌های انسانی برای پیوند سلول‌های بنیادی استفاده می‌شوند و این احتمال انتقال به آزمایش‌های انسانی را افزایش می‌دهد.

با وجود موفقیت‌های بزرگ، موانع قابل توجهی همچنان باقی مانده است:

• سلول‌های جزایر پانکراس فقط از اهداکنندگان فوت‌شده استخراج می‌شوند.
• سلول‌های جزیره‌ای و سلول‌های بنیادی باید از یک اهداکننده گرفته شوند تا بدن آنها را بپذیرد.
• ممکن است تعداد سلول‌های جزیره‌ای از یک اهداکننده برای درمان یک بیمار دیابتی کافی نباشد.

اکنون، دانشمندان به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر این موانع هستند، مانند:

• تولید مقادیر زیادی از سلول‌های جزیره‌ای در آزمایشگاه با استفاده از سلول‌های بنیادی انسان.
• بهبود روش‌های محافظت از سلول‌های جزایر پیوند شده برای افزایش بقای آنها در بدن.

منبع: مدیکال اکسپرس