اذعان آمریکا به همکاری با رژیم صهیونیستی علیه حمله به ایران

به گزارش مجله خبری نگار، مقامات ایالات متحده شامل رئیس جمهور و بطور ویژه مارکو روبیو وزیر خارجه این کشور و همچنین نمایندگی آن کشور در سازمان ملل متحد تأکید داشتند که واشنگتن در این جنگ بی طرف است و در حملات اسرائیل علیه ایران هیچ نقشی ندارد. آنها بارها اشاره کردند که اولویت اصلی آمریکا حفاظت از نیروهای این کشور در منطقه است. هر چند که در همان زمان شواهد پیدا و پنهان زیادی وجود داشت که آمریکا در این جنگ یک طرف اصلی و درگیر موضوع است. توئیت ها و اظهارات و اقدامات شخص رئیس جمهور آمریکا تماما از موضع رئیس یک کشور درگیر در جنگ صادر می شد. تمام تجهیزات و لجستیک و طراحی این جنگ متعلق به آمریکا بود و به طور مشخص نیروهای آمریکایی فعالانه در خنثی کردن پرتابه های ایرانی علیه اسرادیل، اعم از پهپادها و موشک ها، مشارکت داشتند و دست آخر اینکه ایالات متحد با اعزام هواپیماهای استراتژیک خود برای بمباران تاسیسات هسته ای ایران در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵ (اول تیرماه ۱۴۰۴) مستقیما وارد کار شد. در عین حال روایت غالب در طول جنگ و بعد از آن، بر بی طرفی اعلام شده از سوی مقامات ایالات متحده استوار بود.

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ۶ نوامبر ۲۰۲۵ در یک کنفرانس رسانه ای در اطاق بیضی کاخ سفید اظهاراتی را در این زمینه بیان کرد که این روایت را به طور بنیادین تغییر داد. وی اعلام کرد: «اسرائیل اول حمله کرد. آن حمله بسیار، بسیار قدرتمند بود. من کاملاً مسئول آن بودم» این اعتراف دونالد ترامپ تغییر جدی در این رابطه محسوب می گردد و حمله علیه ایران را از یک عملیات یک‌جانبه اسرائیلی به اقدامی هماهنگ و مشترک میان ایالات متحده و اسرائیل بازتعریف کرد. این اعتراف با صحبت های چند ماهه گذشته مقامات آمریکا و انکار رسمی مشارکت این کشور در جنگ، کاملا در تضاد بود و مدرک روشنی برای اثبات مشارکت آمریکا در جنگ تجاوزکارانه ماه ژوئن علیه ایران است.

اعتراف ترامپ به مسئولیت در حمله علیه ایران، از منظر حقوق بین‌الملل پیامدهای جدی به دنبال دارد. موضوع مسئولیت دولت ها در چنین شرایطی، در اسناد مختلف حقوق بین الملل مورد تصریح قرار گرفته است. بر اساس ماده‌ی ۲(۴) منشور سازمان ملل متحد، تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشورها ممنوع است و ماده‌ی ۵۱ منشور این موضوع را تنها در دفاع مشروع در برابر حمله‌ی مسلحانه مجاز می‌داند. در همین راستا، مواد کمیسیون حقوق بین‌الملل درباره‌ی مسئولیت دولت‌ها (۲۰۰۱) تصریح می‌کند که اعمال انجام‌شده تحت هدایت یا کنترل یک دولت، به آن دولت قابل انتساب است.

دیوان بین‌المللی دادگستری نیز در رویه‌ی خود این اصل را تثبیت کرده است: در پرونده‌ی نیکاراگوئه علیه ایالات متحده (۱۹۸۶) معیار «کنترل مؤثر» را برای انتساب مسئولیت مطرح نمود و در پرونده‌ی نسل‌کشی بوسنی (۲۰۰۷) بار دیگر این معیار را تأیید کرد. افزون بر این، ماده‌ی مشترک ۱ کنوانسیون‌های ژنو (۱۹۴۹) دولت‌ها را ملزم می‌کند که نه تنها خود به حقوق بشردوستانه احترام بگذارند، بلکه اجرای آن را نیز تضمین کنند.

برآیند این منابع نشان می‌دهد که اعتراف دونالد ترامپ به هدایت حمله، ایالات متحده را به‌طور مستقیم در چارچوب مسئولیت بین‌المللی برای اعمال غیرقانونی قرار می‌دهد.

از نظر راهبردی، نیز این اعتراف برداشت‌ها از این درگیری را تغییر داد. حمله اسرائیل از سوی مقامات این رژیم به عنوان اقدامی یک‌جانبه و پیشدستانه معرفی شده بود. سخنان ترامپ این اقدام را به عملیات مشترک دو کشور بازتعریف کرد و مشارکت آمریکا در یک جنگ تجاوزکارانه را اثبات می کند. نکته قابل توجه این است که در این جنگ طیف گسترده ای از أصول حقوق بین الملل مورد تعرض قرار گرفته است که همه آنها متضمن مسئولیت بین المللی هستند. بنابراین می توان گفت که اکنون مسئولیت ایالات متحده در این زمینه بسیار سنگین تر است. ایالات متحده که به عنوان یک قدرت جهانی همواره تلاش می کند تا خود را به عنوان یک قدرت برقرارکننده توازن و سازنده صلح معرفی کند، طبیعتا وقتی به عنوان یک شریک در تجاوز معرفی می شود، همه اعتبار خود را در این زمینه در معرض خطر قرار داده است و نمی تواند از تبعات آن شانه خالی کند.

در ۷ نوامبر ۲۰۲۵، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌ای رسمی به شورای امنیت اظهارات ترامپ را «مدرکی غیرقابل انکار» در مورد مسئولیت ایالات متحده توصیف کرده است و با اشاره به اینکه این حمله نقض جدی ماده ۲(۴) منشور سازمان ملل است خواستار پاسخگو کردن متجاوزان و جبران خسارت های وارده گردیده است.

اقدام نمایندگی ایران در مراجعه به شورای امنیت اقدامی به موقع و لازم است، در عین حال اقدامات بیشتری در این زمینه می تواند صورت گیرد. اظهارات رئیس جمهور آمریکا را بایستی چیزی فراتر از لفاظی های معمول تلقی کرد. این یک اعتراف روشن از دخالت ایالات متحده در مشارکت و مسئولیت در حمله ژوئن ۲۰۲۵ علیه ایران است و متضمن مسئولیت دولت آمریکا است. اکنون ایران می تواند از همه ابزارهای حقوقی و بین المللی نسبت به پاسخگو کردن دولت آمریکا استقاده کند. ممکن است این تردید وجود داشته باشد که ابزارهای حقوقی و سازمان های بین المللی در این زمینه کارایی زیادی از خود نشان نداده اند و در موارد زیادی تحت نفوذ قرار می گیرند. کما اینکه در طول این جنگ تجاوزکارانه شورای امنیت حتی از صدور یک بیانیه و محکوم کردن تجاوز و نقض مکرر مفاد حقوق بین الملل خودداری کرد. تردیدی نیست که نفوذ قدرت های بزرگ در این سازمان ها بسیار زیاد است. اما این همه ماجرا نیست. این موضوع نبایستی انگیزه ایران را برای تداوم تلاش های حقوقی و دیپلماتیک خود برای پاسخگو کردن آمریکا در این عملیات تجاوزکارانه کاهش دهد. مسیرپیگیری برای پاسخگو کردن متجاوز و واداشتن آن به جبران خسارت، البته دشوار و زمان بر خواهد بود و این احتمال را نیز نباید از نظر دور داشت که ممکن است در پایان کار نتیجه مورد تامین نشود. با این حال حفظ فشار سیاسی و حقوقی بر روی عاملان این حمله تجاوزکارانه و واداشتن آنها به پاسخگویی یک اقدام لازم است و ارزش پیگیری دارد.