Nutrients: مزایا و معایب رژیم غذایی گیاهخواری

به گزارش مجله خبری نگار، در شماره ویژه اخیر منتشر شده در مجله Nutrients، محققان فواید سلامتی رژیم غذایی گیاهخواری را شرح دادند. اصطلاح "گیاهخوار" عموماً به کسانی اطلاق می‌شود که از گوشت، ماهی، مرغ و مشتقات آنها اجتناب می‌کنند. از آنجا که آنها فاقد گوشت یا فرآورده‌های گوشتی هستند، رژیم‌های غذایی گیاهخواری عموماً جایگزین‌های سالم‌تری برای رژیم‌های غذایی استاندارد در نظر گرفته می‌شوند.

با این حال، فواید سلامتی گیاهخواری بسته به کیفیت کلی رژیم غذایی ممکن است متفاوت باشد.

پیش از این، غذا‌های گیاهی فقط برای برخی مشاغل خاص یا محلی در دسترس بود؛ با این حال، برخی از شرکت‌ها و رستوران‌های گیاهی محصولات خود را اصلاح کرده‌اند تا با جمعیت هدف خود مطابقت بیشتری داشته باشند.

در مطالعه‌ی حاضر، محققان کیفیت غذایی رژیم‌های گیاهخواری را در مقایسه با رژیم‌های غیرگیاهخواری بر اساس نسخه‌های خطی که بر تغذیه، کیفیت رژیم غذایی، الگو‌های غذایی و/یا رفاه در مطالعات تجربی و مشاهده‌ای، از جمله افراد در تمام سنین، تأکید داشتند، ارائه کردند.

فواید سلامتی گیاهخواری تنها دلیل گسترش جهانی آن نیست. عوامل دیگری نیز شامل اختلالات خوردن، ایدئولوژی‌های اخلاقی، هویت شخصی، ارتباطات اجتماعی، آداب و رسوم فرهنگی، باور‌های مذهبی و نگرانی‌های زیست‌محیطی می‌شود.

با توجه به تنوع و عوامل زمینه‌ای متعدد، واضح است که رژیم‌های غذایی گیاهخواری متنوع هستند و نباید با مصرف گوشت مشخص شوند.

رژیم غذایی اوو-لاکتو-وجترین از مصرف ماهی، گوشت و فرآورده‌های جانبی آنها خودداری می‌کند، در حالی که تخم مرغ و شیر مصرف می‌کند. در مقابل، رژیم وگان از مصرف تمام محصولات حیوانی، از جمله تخم مرغ، شیر و هرگونه محصول غذایی آزمایش شده روی حیوانات، خودداری می‌کند.

در میان طبقات فوق، گیاهخواران ماهی‌خوار (pescetarians)، گیاهخواران تخم‌مرغی (ovo-vegetarians) و گیاهخواران شیری (lacto-vegetarians) اشکالی از رژیم غذایی گیاهخواری هستند.

تشخیص تفاوت‌های تغذیه‌ای بین رژیم‌های غذایی گیاهخواری بسیار مهم است. وگان‌ها کلسیم، پروتئین، کالری و چربی اشباع کمتری مصرف می‌کنند، اما غذا‌های غنی از فیبر بیشتری نسبت به همه چیزخواران می‌خورند.

در نتیجه، وگان‌ها ممکن است در معرض خطر بیشتری از کمبود مواد معدنی و ویتامین باشند، که برای حفظ تعادل در چندین سیستم فیزیولوژیکی مانند سلامت استخوان و خون، کیفیت اسپرم، سطح هموسیستئین و سلامت روان و دندان ضروری هستند. گیاهخواران ممکن است بیشتر مستعد کم خونی، افسردگی و فرسایش دندان باشند.

مطالعات نشان داده‌اند که گیاهخواران در مقایسه با افرادی که رژیم‌های غذایی سنتی و غیرگیاهخواری را دنبال می‌کنند، کمتر دچار چاقی یا بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت نوع ۲، بیماری عروق کرونر قلب، سرطان و مرگ و میر به هر دلیلی می‌شوند.

رژیم‌های غذایی گیاهخواری فواید سلامتی مختلفی از جمله کاهش شاخص توده بدنی (BMI)، فشار خون، گلوکز، کلسترول، هموسیستئین، تری گلیسیرید و نشانگر‌های زیستی التهابی را ارائه می‌دهند.

یک متاآنالیز نشان داد که رژیم‌های غذایی گیاهی با کاهش وزن متوسط ​​۴.۶۰ کیلوگرم مرتبط هستند. نتایج مطالعه‌ی European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC) -Oxford نشان داد که گیاهخواران BMI و فشار خون سیستولیک پایین‌تری نسبت به غیر گیاهخواران دارند.

این تفاوت‌ها از نظر آماری برای وگان‌ها (گیاهخواران) نسبت به گیاهخواران لاکتو-اوو (شیر و تخم‌مرغ) معنادارتر بود. علاوه بر این، رژیم‌های غذایی گیاهخواری در مقایسه با غیرگیاهخواران با خطر کمتر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب [نسبت شانس (RR) ۰.۷]و تومور در نقاط خاص مرتبط بودند. مقادیر RR برای سرطان معده و مثانه به ترتیب ۰.۴ و ۰.۶ بود.

یک مطالعه‌ی هم‌گروهی آینده‌نگر در بریتانیا (UK) نشان داد که خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب در بین گیاهخواران ۳۲٪ کاهش می‌یابد، شاخص توده بدنی و سطح کلسترول غیر HDL پایین‌تری دارند.

در مقابل، یک مطالعه در بریتانیا نشان داد که ماهی‌خواران ممکن است در مقایسه با گیاهخواران، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمتری داشته باشند، زیرا ماهی منبع حیاتی مواد مغذی محافظ قلب مانند اسید‌های چرب غیراشباع چندگانه (PUFAs، عمدتاً امگا ۳)، سلنیوم و ویتامین D است.

رژیم‌های غذایی گیاهی حاوی مقادیر کافی از اکثر مواد مغذی هستند، اما در برخی شرایط ممکن است حاوی سطوح پایین‌تری از امگا ۳، کلسیم، ویتامین B۱۲، آهن، روی و منیزیم باشند.

کمبود اسید‌های چرب امگا ۳ و ویتامین B۱۲ مستقیماً با کمبود غذا‌های غنی از مواد مغذی مرتبط است، در حالی که کمبود مواد معدنی با افزایش مصرف برخی غذا‌های حاوی فیبر مرتبط است که می‌تواند جذب و در نتیجه فراهمی زیستی مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و روی را کاهش دهد.

یک رژیم غذایی گیاهخواری که با دقت برای به حداقل رساندن کمبود ویتامین تدوین شده باشد، ممکن است برای افراد مسن مفید باشد. از سوی دیگر، مصرف مقادیر زیاد غذا‌های فرآوری نشده و چربی‌های اشباع شده، مانند کره و روغن حیوانی، ممکن است خطر چاقی شدید و جراحی چاقی را افزایش دهد.

طبق گزارش‌ها، غذا‌های فوق فرآوری‌شده به ترتیب ۴۰٪ و ۳۷٪ از کالری رژیم‌های غذایی وگان‌ها و گیاهخواران لاکتو-اوو را تشکیل می‌دهند. برگر‌ها و سوسیس‌های گیاهی می‌توانند سرشار از نمک و چربی اشباع باشند.

یافته‌ها نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی گیاهخواری که به درستی مدیریت و برنامه‌ریزی شوند، می‌توانند مزایای کلی قابل توجهی برای سلامت داشته باشند.

با این حال، نگرانی‌هایی نیز در مورد محدودیت‌های رژیم غذایی گیاهخواری وجود دارد؛ آنها ممکن است فاقد مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای سلامت انسان باشند.

از آنجا که رژیم غذایی گیاهخواری ممکن است همیشه مترادف با تغذیه سالم نباشد، هنگام انتخاب نوع رژیم غذایی گیاهخواری باید احتیاط کرد. تحقیقات آینده برای طبقه‌بندی صحیح گیاهخواری بر اساس مصرف سایر غذاها، از جمله غذا‌های فوق فرآوری شده، مورد نیاز است.