استان‌های کوچک، اما موفق

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: کهگیلویه‌وبویراحمد، بوشهر و ایلام در فهرست واحد‌های صنعتی احیاشده، در رده‌های پایین جدول قرار گرفته‌اند، اما همین استان‌های کوچک هم از نظر تعداد واحد‌های احیا شده نسبت به واحد‌های راکد، عملکرد خوبی داشته‌اند. در ایلام ۴۷ واحد، کهگیلویه‌وبویراحمد ۳۸ واحد و بوشهر ۴۳ واحد طی یک سال و نیم گذشته به چرخه تولید بازگشته‌اند.

۱۳۹۵ ایلامی به‌کار بازگشتند

طبق آماری که وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه کرده است، تهران، اصفهان و خراسان رضوی میزبان بیشترین واحد‌های فعال صنعتی هستند و خراسان شمالی، ایلام و خراسان جنوبی کمترین آمار را در این زمینه دارند. ایلام در مجموع ۴۷۹ واحد فعال دارد که ۶۰ درصد این واحد‌ها فعال هستند و بیش از ۱۰ هزار نفر در بخش صنعت استان مشغول به‌کار هستند. برآورد‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۰ درصد یعنی ۳۳۹ واحد فعال و نیمه‌فعال و ۳۰ درصد آن‌ها یعنی ۱۴۰ واحد راکد هستند که در دولت سیزدهم ۱۰۶ مورد از جمع نیمه‌فعال‌ها و راکد‌ها احیا شدند.

آماری که نهضت احیای واحد‌های تولیدی ارائه کرده است نشان می‌دهد ۴۷ واحد تعطیل در ایلام به‌عنوان کم‌جمعیت‌ترین استان ایران به چرخه تولید بازگشته‌اند. مهم‌ترین مشکلات تولیدکنندگان در استان تامین مالی، نقدینگی، بدهی‌های بانکی، مشکلات بیمه‌ای، فرسودگی خطوط تولید یا از رده خارج بودن آن‌ها عنوان شده است که با رفع‌شان ۱۳۹۵ نفر به‌کار بازگشته‌اند.

اشتغال ۳۸۶ نفری در کهگیلویه‌وبویراحمد

اگرچه کهگیلویه‌وبویراحمد با احیای ۳۸ واحد راکد در پایین‌ترین جای جدول واحد‌های تولیدی احیاشده قرار گرفته، اما معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد این آمار را بدون درنظر گرفتن نسبت احیا به کل واحد‌های راکد و کل واحد‌های صنعتی استان درست نمی‌داند. سید احسان عسکری توضیح می‌دهد با احیای ۲ واحد دیگر این آمار به ۴۰ مورد رسیده است: «۲۵ واحد صنعتی، ۱۳ واحد کشاورزی و ۲ واحد گردشگری به چرخه تولید بازگشته‌اند و آمار سرمایه احیاشده به ۲۵۱۳ میلیارد تومان و اشتغال احیا شده ۳۸۶ نفر است، اما با درنظر گرفتن واحد‌هایی که افزایش ظرفیت داشته‌اند این عدد به ۵۲ مورد می‌رسد.» او مهم‌ترین مشکلات واحد‌های تولیدی و صنعتی استان را مالی، حقوقی و تملک‌های بانکی عنوان می‌کند و می‌افزاید: «کارخانه قند یاسوج به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد تولیدی و اقتصادی استان با قیمت اندک واگذار شده بود و ابطال معامله شد که در واقع مشکل این واحد رانت‌خواری پشت پرده بود.»‌

احیای ۲۶ درصدی واحد‌های بوشهر

بوشهر هم در کنار ایلام و کهگیلویه‌وبویراحمد پایین‌ترین آمار را از نظر تعداد واحد‌های احیا شده دارد درحالی‌که کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید این استان توانسته رتبه دوم شاخص عملکردی و اثربخشی را در کشور به‌دست بیاورد.

۱۱ درصد واحد‌های تولیدی این استان راکد هستند و این استان پایین‌ترین نرخ واحد‌های راکد در میان استان‌های کشور را داراست. تعهد سال گذشته این استان، احیای ۱۰ درصد واحد‌های تولیدی راکد و نیمه فعال بود درحالی‌که با احیای ۲۲ واحد بزرگ و ۸۴ واحد کوچک تولیدی و بازگرداندن این واحد‌ها به چرخه تولید ۲۶ درصد از این واحد‌ها به چرخه فعالیت بازگشتند.

طبق آمار نهضت احیا که آمار واحد‌های راکد بازگشته به چرخه تولید را می‌دهد، ۴۳ واحد طی ۲ سال گذشته در این استان به چرخه تولید بازگشته است. تأمین تسهیلات، رفع مشکلات با محیط‌زیست، حسابرسی تأمین اجتماعی، برق و… مهم‌ترین چالش‌های واحد‌های تولیدی و صنعتی استان است.

ایلام ظرفیت تولید بیشتری دارد

نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی احیای ۴۷ واحد تولیدی در ایلام را قدم بزرگی در راستای کاهش نرخ بیکاری در استان می‌داند. علی‌اکبر بسطامی، اما معتقد است با توجه به ظرفیت‌های ایلام برای رشد تولید چندان نباید به این عدد دلخوش بود. آمار نشان می‌دهد ایلام دارای ۴۷۹ واحد تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری با حدود سرمایه‌گذاری ۲۸ هزار میلیارد تومان و نزدیک به ۱۰ هزار نفر اشتغال‌زایی است و بیشتر این واحد‌های تولیدی در زمره کارگاه‌های خرد و صنایع کوچک هستند که نقش تأثیرگذاری در افزایش تولیدات صنعتی، توسعه و اشتغال استان دارند.

بسطامی می‌گوید: «یکی از راه‌های توسعه اقتصادی همین راه‌اندازی واحد‌های تولیدی نیمه تعطیل است که در استان ایلام محقق شده‌است.» او توسعه اقتصادی را در قالب سند آمایش سرزمین موفق می‌داند و با اشاره به موقعیت ایلام می‌گوید: «متأسفانه پیش از این احداث کارخانه‌ها بدون توجه به سند آمایش سرزمین صورت می‌گرفت. به همین دلیل برخی صنایع با محل احداث کارخانه آن متناسب نیست. مثل صنعت آب‌بر است و آن منطقه نمی‌تواند آب کافی و مورد نیاز صنعت را تامین کند. از این‌رو راه‌اندازی کارخانه هم راهی برای اشتغال‌زایی نشد، اما در احیای پروژه‌های راکد خوشبختانه این موضوع لحاظ شده و نگاهی به توسعه همه‌جانبه استان دارد.» رونق تولید همواره یکی از دغدغه‌های شهرک‌های صنعتی ایلام نیز هست.

بسطامی با تأکید بر این موضوع ادامه می‌دهد: «متأسفانه برخی از شهرک‌های صنعتی کارایی خود را از دست دادند و خبری از تولید در آن نیست. امیدواریم زودتر و در آینده نه چندان دور احیای این شهرک‌ها نیز انجام شود و آماری از احیای شهرک‌های صنعتی را نیز داشته باشیم.» بسطامی در ادامه به ظرفیت بالای استان ایلام در حوزه‌های نفت و گاز نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: «ایلام در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی هم حرفی برای گفتن دارد و این موضوع را باید به زنجیره ارزش تولید اقتصادی استان اضافه کنیم تا شاهد رونق تولید باشیم. به‌عنوان مثال میدان گازی تنگ بیجار ازمیادین گازی ایلام و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب این شهر واقع است. ظرفیت فرآورش این میدان۷ میلیون مترمکعب گاز در روز است که با افزایش ظرفیت این میدان گازی راهی برای توسعه اقتصادی استان، تولید و به‌دنبال آن اشتغال‌زایی فراهم می‌شود.» نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور می‌شود: «امیدوارم در سفر دوم رئیس‌جمهوری به ایلام که جمعیتی حدود ۱۹۵ هزار نفر دارد، شاهد راه‌اندازی واحد‌های تولیدی بیشتری باشیم تا نرخ بیکاری استان هم کمتر شود، زیرا اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری بر کیفیت زندگی هم‌استانی‌ها تأثیر دارد و آمار جرم را کاهش می‌دهد.»

واحد‌های راکد و امنیت شغلی

بوشهر با وجود حدود ۱۹ درصد کل ذخایر گازی جهان در میدان گازی پارس‌جنوبی، ۸.۶۸ درصد نفت و ۷۳.۱۸ درصد گاز کشور را تولید می‌کند و ۹۰ درصد صادرات نفت کشور از این استان صورت می‌گیرد. استان بوشهر به‌ترتیب بعد از تهران و خوزستان سومین اقتصاد بزرگ کشور است. با وجود صنایع بالادستی، اما راه‌اندازی مجدد و احیای واحد‌های راکد در بخش پایین‌دستی، همچنان در بوشهر ادامه دارد و آنطور که استاندار می‌گوید با احیای واحد‌های راکد در بوشهر در سال گذشته زمینه اشتغال ۱۴۲۶ نفر فراهم شده است.

احمد محمدی‌زاده، تأکید می‌کند: باید از تمام توان و ظرفیت موجود برای احیای واحد‌های راکد و نیمه‌راکد و افزایش ظرفیت واحد‌های فعال استفاده شود تا هیچ فرصتی در این زمینه از دست نرود. نماینده دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی هم عملکرد بوشهر را در این بخش خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «امیدواریم احیای واحد‌های راکد و نیمه‌فعال با جدیت بیشتری دنبال شود تا رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی بیشتری را شاهد باشیم.»

غلامحسین کرمی با بیان اینکه صنایع موجود در بوشهر به ۳ بخش تقسیم می‌شود، می‌گوید: صنایع بالادستی و بزرگ مثل پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های زیادی در عسلویه، خارک، بوشهر، بندرگناوه و بندر دیلم فعال هستند: «بوشهر شاید بیشترین صنایع بالادستی را در میان استان‌ها داشته باشد و حتی بخش مهمی از درآمد کشور را تامین می‌کند. در زمینه صنایع میان‌دستی که دغدغه مقام معظم رهبری هم هست انتظار است استان بیشتر کار کند، اما در زمینه صنایع پایین‌دستی که اتفاقا واحد‌های راکد و نیمه‌فعال جزو این گروه هستند، مسئولان استان بوشهر توانسته‌اند عملکرد خوبی داشته باشند و واحد‌های زیادی را احیا کنند.» به‌گفته او، وقتی صنعت و کارخانه‌ای راه می‌افتد یا احیا می‌شود، تعدادی شغل مستقیم و تعداد زیادی شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند و شاید بتوان مهم‌ترین دستاورد نهضت احیا را همین دانست.

کرمی البته تأکید می‌کند هر ۳ گروه صنایع بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی برای استان مهم است: «صنایع‌بالادستی گرچه درآمدشان به خزانه می‌رود، اما حداقل موجب اشتغال‌زایی در استان می‌شوند که البته ما در این زمینه درباره قانون جذب ۵۰ درصد نیرو‌های بومی در این صنایع انتقاد‌هایی داریم. این قانون محقق نشده است و پیگیر آن هستیم. این صنایع چه در زمان ساخت و چه در زمان بهره‌برداری فرصت شغلی ایجاد می‌کنند.» با وجود این، نماینده دشتی و تنگستان در مجلس تأکید می‌کند اشتغال پایدار در منطقه با صنایع بالادستی و پایین‌دستی رقم می‌خورد که اغلب نیرو‌های خود را از میان بومیان جذب می‌کنند.