تجربه‌های زیسته «من آنجا»

به گزارش مجله خبری نگار، نشست نقد کتاب «من آنجا» اثر لسانه علمی نژاد، در حوزه هنری مشهد برگزار شد.

محمدکاظم کاظمی شاعر و منتقد ادبی درباره این کتاب که مشتمل بر شعر‌هایی در قالب رباعی و سپید است، گفت: امروز در نقد و بررسی کتاب‌های شعر به طراحی جلد و صفحه‌آرایی آن توجه ویژه‌ای می‌شود، موضوعی که در کتاب «من آنجا» نیز مورد توجه قرار گرفته و ما شاهد طرح جلدی متفاوت و صفحه‌آرایی دلنشینی هستیم؛ اما در روند چاپ کتاب به درست‌نویسی بیت‌ها توجه زیادی نشده و به همین دلیل در چند بیت، ما شاهد اشتباهات تایپی هستیم. پیشنهاد بنده به شاعران، همیشه این بوده که پیش از انتشار کتابشان چندین بار، کتاب را بخوانند، چون پس از چاپ، جمع‌آوری و اصلاح کلمات اشتباه تقریباً کاری ناشدنی است.

وی افزود: امروز، شاعران انگشت‌شماری تمام تمرکز خود را روی سرودن رباعی می‌گذارند که شاعر کتاب «من آنجا» را می‌توان در زمره این افراد به شمار آورد، شاعری که در رباعی‌هایش به دنبال انتقال اندیشه است. کاظمی تصریح کرد: در بعضی رباعی‌های این کتاب، تصویر‌های مدرنی به چشم می‌خورد که مخاطب را به یاد شعر‌های بیدل دهلوی می‌اندازد. با توجه به عاشقانه نویسی بسیاری از شاعران در روزگار ما سرودن از مفاهیم اخلاقی و اجتماعی را می‌توان از جمله دیگر نکات مثبت این کتاب دانست.

بیان نگاه فلسفی به زبان ساده

شهره شجیعی به‌عنوان اولین منتقد این نشست ادبی به تحلیل و بررسی شعر‌های سپید این مجموعه پرداخت و گفت: شاعر این کتاب در شعر‌های سپیدش زبانی صمیمی دارد. در بخشی از کتاب به مخاطب می‌گوید قبل از ترکیدن انار تصمیمی بگیر. این جا همان محدوده‌ای است که زبان، عاطفی شده و شاعر از گزارش‌نویسی در شعر فاصله گرفته است. توصیف‌های شاعرانه دلنشین، بیان مفاهیم فلسفی با زبانی ساده و روایت صمیمانه تنهایی، از دیگر ویژگی‌های مثبت شعر‌های لسانه علمی نژاد است.

وی خاطرنشان کرد: شعر‌های سپید این شاعر، دارای پرداخت خوبی است. شاعر، کلمات را خوب می‌شناسد و در بافت کلام از آن‌ها بهره می‌برد البته گاهی هم درگیر توصیف‌هایی اضافه می‌شود.

شجیعی تصریح کرد: در برخی شعر‌ها ما با سطر‌هایی روبه‌رو هستیم که به‌اصطلاح اهل شعر و ادبیات، این سطر‌ها در ساختار کلی شعر جا نیفتاده و از شعر بیرون زده است؛ اما در مجموع، کلام علمی نژاد حقیقتاً شعر است، هم ازنظر عاطفه خیال و هم از نظر مضمون‌پردازی.

زبان ساده و تصویر‌های جان دار

مهدی آخرتی از دیگر شاعران خراسانی حاضر در این نشست ادبی گفت: بخش قابل‌توجهی از شعر‌های این کتاب، رباعی است و اگر بخواهیم درباره این بخش از کتاب سخن بگوییم باید به این موضوع اشاره‌کنیم که امروزه در رباعی خیلی رسم شده که تمرکز زیاد شاعران روی مصراع چهارم باشد؛ ولی در شعر قدیم ما این‌طور نبوده است. لسانه علمی نژاد نیز از آن دسته شاعرانی است که باانگیزه ایجاد تفاوت در رباعی‌هایش تمرکزش را به فضای کلی رباعی داده تا مصرع چهارم.

وی افزود: شاعر این مجموعه، اندوخته زیسته خوبی دارد و تجربه‌های زندگی خود را بی‌شمار در شعرهایش به کار می‌گیرد. زبان شعری او زبان شسته‌رفته‌ای است. زواید و ایراد‌های صوری زبان در شعرش خیلی کم است. از این‌ها گذشته تصویر‌ها و تعبیر‌های بسیار خوبی در این کتاب وجود دارد.

اضطراب سبک و گره‌افکنی در شعر

شاعر کتاب «تو بی‌دلیل زیبایی» تصریح کرد: در این کتاب، ما دو تا سه مورد اضطراب سبک داریم؛ یعنی دو دسته از کلمات در شعر استفاده شده، یک دسته که با یک سبک سازگارند و یک دسته که نمایانگر سبکی دیگر هستند. اشکال دیگری که در شعر‌ها زیاد به چشم می‌خورد تعقیدهاست. تعقید یعنی گره‌افکنی و ممکن است یک ویژگی، به شمار بیاید. این صنعت توسط شاعرانی به کار گرفته می‌شود که سعی دارند تصویری را مبهم جلوه دهند. استفاده از تعقید، راه رفتن روی لبه تیغ است. تعقید‌های لفظی و معنوی فراوان را می‌توان یکی از اشکالات پرتکرار این کتاب، معرفی کرد.