چرخ صنعت روی غلتک افتاد

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی برای چهارمین ماه متوالی با رشد بالایی همراه شد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی از رشد ۶.۲ درصدی شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی در شهریورماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل خبر داد. این درحالی است که این شاخص مهم پس از ثبت ماه‌های منفی، از خرداد ماه امسال صعودی شد و تا شهریورماه این روند ادامه داشته است.

براساس گزارش دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در شهریورماه ۱۴۰۱ بخش صنعت و معدن» تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌های خُرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به‌دلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی از مطالعات ماهیانه ۳۰۲ شرکت بورسی استخراج می‌شود که نیمی از تولید کشور را دربرمی‌گیرد و با توجه به اینکه این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار هم حرکت مناسبی دارد، با دقت زیادی می‌تواند تحولات بخش صنعت و معدن کشور را به‌صورت ماهیانه رصد کند.

رشد مثبت ۱۲ رشته فعالیت

طی شهریورماه ۱۴۰۱، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۶.۲ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۱۵ درصدی مواجه شده است. دراین ماه در شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۱۲ رشته فعالیت افزایش و سه رشته فعالیت کاهش داشته‌اند.

رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت‌های «شیمیایی (بجز دارو)»، «سیمان» و «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.

همچنین طی شهریورماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل، از بین ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «شیمیایی (به جز دارو)» و «محصولات فلزی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.

رشد بخش معدن از ۴۰ درصد فراتر رفت

برپایه این گزارش، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۴۰.۴ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۵۱.۴ درصدی مواجه شده است.

این گزارش نشان می‌دهد، طی شهریورماه ۱۴۰۱، شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۱۶.۶ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۲۱.۳ درصدی مواجه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۰ رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۵ رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تجهیزات برقی»، «خودرو و قطعات» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیت‌های «دارو»، «لاستیک و پلاستیک»، «چوب و کاغذ» و «سیمان» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل، بیشترین سهم در افزایش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیت‌های «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تجهیزات برقی»، «خودرو و قطعات» و «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و بیشترین سهم در کاهش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیت‌های «کاشی و سرامیک» و «چوب و کاغذ» بوده است.

شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۵۸.۶ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۵۰.۲ درصدی مواجه شده است. در شهریورماه ۱۴۰۱ شاخص قیمت ماهیانه فعالیت‌های صنعتی بورسی ۳.۱ درصد کاهش یافت و رشد نقطه به نقطه شاخص به ۴۰.۲ درصد رسید. شایان ذکر است میانگین سالانه شاخص قیمت ۵۴.۱ درصد افزایش یافته است، رشته فعالیت‌های «دارو» و «سایر کانی‌های غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد ماهیانه را در شاخص قیمت داشته‌اند.

ازمیان رشته فعالیت‌های صنعتی، فلزات پایه نیز در شهریور امسال با رشد بالایی همراه شده است. شاخص تولید دراین رشته نسبت به ماه قبل ۳۳.۱ درصد افزایش داشته است. این شاخص در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نیز رشد ۱۷.۹ درصدی را ثبت کرده است. طبق آمار‌های ارائه شده رشد شش ماهه شاخص تولید فلزات پایه نسبت به شش ماهه سال قبل نیز ۸.۸ درصد محاسبه شده است.

شاخص تولید صنعت خودرو و قطعات نیز در شهریور ماه نسبت به مرداد ۲۹.۱ درصد رشد داشته است. این درحالی است که این شاخص نسبت به ماه مشابه سال قبل و شش‌ماهه امسال نسبت به شش ماهه سال قبل به ترتیب ۲۸.۵ درصد و ۲۷.۱ درصد بیشتر شده است.

روند تولید صنعتی درسال‌های اخیر

رشد شاخص تولید صنعتی در چهار ماهه اخیر یعنی از خرداد تا شهریور روند صعودی به خود گرفته است.
مقایسه شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی و آمار مرکزآمار از تولیدات صنعتی نشان می‌دهد بعد از کاهش قابل توجه تولید صنعتی در نیمه دوم سال ۱۳۹۷ و ابتدای سال ۱۳۹۸، رشد تولید این بخش از فصل چهارم ۱۳۹۸ روند صعودی به خود گرفته است و این روند صعودی تا خرداد ۱۴۰۰ ادامه داشته است. روند افزایشی رشد شاخص تولید در تابستان سال گذشته متوقف شده و تیر و مرداد به ترتیب به ۳.۱ درصد و صفر رسید. اما در پاییز دوباره روند رشد شاخص تولید صنعتی نزولی شد و درماه‌های پاییز سال گذشته به بازه منفی یک تا صفر درصد رسید. به‌دنبال آن در دی و بهمن ماه سال گذشته رشد شاخص تولید صنعتی نسبت به سال قبل از آن به ترتیب به منفی ۰.۱ درصد و منفی ۰.۷ درصد رسید.

درادامه روند نزولی ملایم شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی، این شاخص در اسفند ماه سال گذشته حدود ۱.۲ درصد کاهش یافت. بعد از کاهش بیش از ۵ درصدی شاخص در فروردین ماه امسال، روند رشد این شاخص در دو ماه اردیبهشت و خرداد صعودی شد به طوری که در اردیبهشت رشد شاخص تولید صنعتی به نزدیک صفر درصد بازگشت و از خرداد ماه روند افزایشی رشد این شاخص شروع شد و در خرداد، تیر و مرداد به ترتیب ۲.۵، ۵.۸ و ۶.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد پیدا کرد. رشد مثبت بالای ۶ درصد در مرداد ماه امسال در یک سال اخیر بی‌سابقه بوده است. طبق تازه‌ترین آمارها، در شهریورماه امسال نیز این روند صعودی با نرخ ۶.۲ درصد تداوم پیدا کرده است.

براساس این گزارش، رشد تولیدی کالا‌های مصرفی که از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ تا انتهای سال ۱۴۰۰ همواره مثبت بوده در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ منفی شده بود. اما در خرداد ماه رشد تولید این نوع محصولات مثبت شده و درتیرماه به رشد ۵ درصدی رسید و درمرداد رشد این شاخص به نزدیک ۹ درصد افزایش پیدا کرد.