مزایای اجرای برنامه پزشکی خانواده برای مردم چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار دکتر ابراهیم نوری گوشکی، متخصص پزشکی خانواده در یادداشتی که به مناسبت روز جهانی پزشک خانواده در اختیار این خبرگزاری قرار داده نوشته است:

از سال ۲۰۱۰ میلادی، سازمان جهانی پزشکان خانواده (WONCA) روز نوزدهم ماه می‌را به عنوان روز جهانی پزشک خانواده معرفی کرده و گرامی داشته است. بزرگداشت این مناسبت نشان از اهمیت جایگاه پزشکان خانواده در نظام‌های سلامت توسعه یافته دنیا دارد.

با تبریک این روز به پزشکان خانواده، ارائه دهندگان خدمتی که در خط اول درمان و پیشگیری از بیماری‌ها خصوصا در پاندمی کووید ١٩ را عهده دار بودند و همچنان در خط اول مشغول ارائه خدمات هستند، روز جهانی پزشک خانواده را گرامی می‌داریم و به همه عزیزان و دست اندرکاران نظام سلامت تبریک تهنیت عرض میکنیم.

مطابق بند ب ماده ۹۱ برنامه چهارم توسعه و بند ب ماده ۳۷ قانون بودجه سال ۱۳۸۸ مبنی بر ایجاد نظام ارجاع با استفاده از راهبرد پزشک خانواده و راه اندازی این نظام برای آحاد جمعیت، برنامه پزشک خانواده روستایی از سال ۱۳۸۴، با هدف تداوم پاسخگویی به نیاز‌های جامعه، ضرورت و بهبود کارایی و اثربخشی بخش سلامت، تعادل در پرداخـت هزینه‌های بخش سلامت و تأمین دسترسی به خدمات ۲۸ میلیون جمعیت ساکن در مناطق روستایی، عشایری و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر، با جانمایی حدود ۷۰۰۰ پزشک عمومی و ۵۰۰۰ ماما اجرایی شده است. هر چند مدل اجرایی آن نتوانست همانند کشور‌های پیشرو نقش بی‌بدیلی کیفیت خدمات بهداشتی درمانی داشته باشد.

در کشور ایران، برنامه پزشک خانواده در مناطق شهری نیز از تیرماه سال ۹۱ در دو استان فارس و مازندران آغاز شد؛ هرچند با انتقادات و مشکلاتی در اجرا مواجه بوده، اما به نظر می‌رسد در بررسی‌های انجام شده، موجبات افزایش دسترسی مردم به ویژه قشر آسیب‌پذیر به پزشکان، کاهش رابطه مالی بین بیمار و پزشک، کاهش پرداخت از جیب مردم را به همراه داشته است.

در همین راستا و به دنبال تغییرات الگوی جمعیّتی و از آنجایی که مردم ترجیح می‌دادند، حتّی در تماس اوّل، مشکلات خود را با متخصصین در میان بگذارند و تمایل به رشته‌های فوق تخصصی موجب تضعیف رشته‌های جنرال شده بود، راه اندازی رشته تخصصی پزشکی خانواده از سال ۱۳۹۴ در ۱۲ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آغاز شد.

هدف از راه اندازی رشته تخصصی پزشکی خانواده در کشور، صرفه جویی در هزینه‌های سلامت، ارائه خدمات با‌کیفیت به وسیله متخصصین پزشکی خانواده، تقویت مراقبت‌های سلامت در سطوح مختلف، ارائه خدمات ممتد و پیگیری‌های موثرتر، کنترل نظام عرضه و تقاضا، تخصیص درست و منطقی منابع، ارجاع صحیح بیماران به سایر متخصصین، کاهش فشار مراجعین از دوش متخصصین، ضبط پرونده‌های پزشکی بیمار در طول زمان، کاهش بار بیماری‌های متفاوت، ارتقای شاخص‌های سلامت، ایجاد توانمند‌ی‌های لازم برای اجرای برنامه‌های مورد بحث و جامعه نگری مورد نظر بر اساس تعاریف و استاندار‌های جهانی پزشک خانواده، فراهم نمودن تدریجی بستر مناسب برای ایجاد پزشکی خانواده بر اساس تعاریف و استاندار‌های جهانی و سازمان جهانی بهداشت بوده است. اما بنا به دلایل کاملا نامشخص تربیت این رشته تخصصی ارزشمند متوقف شده است دست اندرکاران نظام سلامت نتوانستند از پتانسیل متخصصین این رشته استفاده ببرند؛ لذا کشور ایران نتوانست همگام با کشور‌های پیشرو در برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع نظام سلامت را به پیش ببرد. در حال حاضر و با تاکید بر اجرایی شدن برنامه پزشک خانواده مطابق قانون چهارم تاکنون وزارت بهداشت هنوز برنامه مدونی جهت اجرا در پیش نگرفته است و با مدل‌های آزمایشی و پیش نویس بنظر می‌رسد که به دنبال آزمون و خطا می‌رود که امیدواریم در دولت سیزدهم با عزم راسخ نمایندگان محترم مجلس بتوان برنامه را به طور کامل برای آحاد ملت عزیز ایران اجرایی کرد.