روش‌های ایده‌آل جمع‌آوری، خشک کردن و نگه‌داری گیاهان دارویی

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر محمدرضا لبافی، مدیر گروه کشت و توسعه گیاهان دارویی و عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گفت: کمیت و کیفیت مواد موثر، و اثرات درمانی گیاهان دارویی مستقیماً به زمان جمع‌آوری آن‌ها بستگی دارد. زمان مناسب جمع‌آوری، یک روز خشک و زمانی است که گیاه رسیده و حداکثر میزان مواد موثر در آن ایجاد شده باشد؛ در این شرایط پس از جمع‌آوری باید به سرعت آن‌ها را خشک کرد و گیاهان خشک را باید دور از نور نگه داشت تا از اکسید شدن مواد آن و تبخیر شدن اسانس آن‌ها جلو گیری شود.

دکتر لبافی تأکید کرد: برای جلوگیری از کپک زدن باید در جای هوادار، خشک و گرم نسبت به خشک کردن گیاهان اقدام کرد. خشک کردن گیاهان در زیر هود‌های فن‌دار، اتاق‌های آفتابگیر و دارای در باز، کاملاً مناسب است.

وی با اشاره به این که خشک کردن گیاهان در مقدار زیاد می‌تواند در یک باغچه یا زمینی که رطوبت نداشته باشد، با کمک یک فن دارای قدرت کم صورت گیرد، گفت: برای خشک کردن گیاهان هیچگاه نباید از محیط گاراژ و نظایر آن استفاده نمود، زیرا بوی بنزین و دود آن‌ها را خراب می‌کند. در شرایط مناسب ذکرشده، گیاهان می‌توانند حداکثر به مدت یک هفته خشک شوند. مدت بیش از این باعث کاهش بوی گیاهان و کم رنگ شدن آن‌ها می‌شود.

عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با اشاره به این که درجه حرارت مناسب اتاق برای خشک کردن گیاهان بین ۲۰ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است، افزود: برای نگه‌داری گیاهان خشک‌شده باید از ظروف شیشه‌ای رنگی یا چینی دردار استفاده کرد. در صورتیکه ظروف شیشه‌ای رنگی نباشند، بهتر است آن‌ها را در کمد‌های تاریک قرار داد. تاریخ خشک کردن گیاهان را باید با بر چسب بر روی آن‌ها یادداشت نمود، زیرا گیاهان خشک‌شده در شرایط مناسب بین ۱۲ تا ۱۸ ماه قابل مصرف هستند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، دکتر مجید قربانی نهوجی، مدیر پژوهش و عضو هیات علمی این پژوهشکده نیز در رابطه با روش‌های جمع‌آوری، خشک کردن و نگه‌داری گل‌ها گفت: گل‌ها باید بعد از طلوع آفتاب وقتی که شبنم‌ها تبخیر می‌شوند، جمع‌آوری شوند، زیرا شبنم باعث افزایش رطوبت و پوسیدگی می‌شود. بهترین زمان برای اکثر گل‌ها هنگامی است که کاملاً باز می‌شوند. البته استثناء نیز وجود دارد؛ برای مثال گل‌های پیرتر بعضی گیاهان که خاصیت حشره‌کشی دارند، باید زود جمع‌آوری شوند. گلبرگ‌ها نیز، چون به سرعت خراب می‌شوند، باید آن‌ها را در یک سطح مانند سینی خشک کرد. همچنین در مورد گل‌های ریز و کوچک مانند اسطو خودوس (لاوندر) مانند دانه‌ها عمل می‌کنیم؛ به این شکل که قبل از ریختن گل‌ها، از حدود ۲۰ سانتی‌متر سرشاخه‌های گلدار را جدا نموده و آن را به طرف پایین آویزان می‌کنیم.

دکتر قربانی خاطر نشان کرد: درخشک کردن گیاهان باید دقت نمود که آن‌ها را از کلیه حشرات یا ناخالصی جدا و گل‌ها را روی کاغذ خشک‌کن یا روزنامه خشک کنیم. همچنین گل‌هایی که دارای نهج (قسمت وسط) بزرگ هستند، باید بعد از جدا نمودن گل برگ‌ها، قسمت وسط آن‌ها را دور بیندازیم.