مجله خبری-سبک زندگی نگار: با وجود اهمیت زیاد ازدواج متأسفانه رسم و رسومات اشتباه و دست و پاگیر در افغانستان ازدواج را خیلی سخت کرده است که گذشتن از آن دشوار و کمر شکن گردیده است. در افغانستان همه هزینههای عروسی بردوش داماد است و باید او هر چه نیاز است تهیه کند و بعضی وقتها هزینه عروسی سرسام آور میشود.
مشکلات ازدواج در افغانستان به اندازهای رسیده است که دولت این کشور مجبور به گردآوری قانونی به نام قانون عروسی شده است. افغانستان تنوع قومی و فرهنگی زیادی دارد و به پیروی از این شرایط در آیینی مانند ازدواج هم رسوم گوناگونی هست که میتوان هزینه بالا را مشکل مشترک همه آنها دانست.
سنتهای عروسی در کشور افغانستان
خانوادهی پسر به خانهی دختر میروند و از پدر دختر میخواهند تا پسرشان را به دامادی قبول کند. در این مراسم مقدار شیر بها و مهریه، مقدار طلایی که باید برای عروس خریداری گردد و … معلوم میشود که چنانچه خانوادهی داماد هم قبول کنند با انداختن یک شال بر روی سر عروس یا یک انگشتر در دست او کردن عروس را برای پسرشان نشان میکنند.
شیرینیخوری؛ یکی از سنتهای فرهنگی غیرعرب مردم افغانستان است که از سالهای طولانی مردم به ویژه زنان و دختران جوان و بچهها را پر از شور و نشاط میکنند.
مردم شیرینیخوری را به نام شیرینی کلان هم میگویند. به همین مناسبت از ۲۰ تا ۱۰۰ نفر از فامیل داماد و به همین تعداد از فامیل عروس دعوت میشوند. عروس در تختى که با رنگ شیرچائی تزیین گردیده، با داماد مینشیند. در این مرحله، فامیل دختر سبد همراه با نقل و شیرینی را که با رنگ شیرچائی مزین گردیده به فامیل پسر تقدیم میکند. چنانچه در سبد لباس مانده باشد، در جواب باید فامیل داماد لباس بماند؛ درصورت طبیعی مبلغى پول را در بین پاکت به فامیل عروس تقدیم میکند.
متأسفانه در بیشتر جاهای افغانستان و در بین بیشتر اقوام گرفتن شیر بها از خانواده داماد رسم است و زمان خواستگاری خانواده دختر پول فراوانی را از خانواده داماد میخواهند که معمولا خانوادهها توانایی پرداخت آن را ندارند.
پسر بیچاره برای تهیه کردن پول شیر بها مجبور است راهی دیگر شود و چند سالی کارکند تا پول شیر بها را آماده کند. این موضوع سن ازدواج را بالا برده ازدواج و تشکیل خانواده را برای خیلی از جوانان کم درآمد به آرزو تبدیل کرده است.
مراسم حنابندان بیشتر در این شب عروسی برگزار میگردد، ولی برخیها یک شب جلوتر آن را میگیرند. در مراسم حنابندان عروس به دست داماد حنا میگذارد و داماد به دست عروس و بعد دست حنا زده را با دستمال میبندند تا حنا به جایی مالیده نشود بعضی اوقات فامیلهای نزدیک عروس و داماد هم به دستشان حنا میگذارند.
مهمترین خاطره خوب در زندگی زوجین شب عروسی است. این شب مراحل خاص خود را دارد. در این شب از ۱۰۰ تا ۴۰۰ نفر از هردو طرف دعوت میشوند.
رسوم ازدواج در افغانستان
مرحله اول احوالپرسی است دوستان دور و نزدیک از احوال همدیگر پرس و جو میکنند. دختران جوان در لباس پوشیدن رقابت میکنند. تعدادی از نزدیکان عروس و داماد جلو در میایستند و به مردم خوش آمد میگویند. در داخل مجلس هنرمندان آهنگ اجرا میکنند.
نکاح مرحله دوم عروسی است که مطابق به شرایط اسلامی نکاح صورت میگیرد. درمراسم مهر مشخص میشود. دو شاهد و پدر وکیل از طرف عروس در مراسم شرکت میکنند. شاهدین به اتاق عروس رفته موضوع عقد شرعی را به عروس ۳ بار تکرار میکنند و عروس باید ۳ بار بلی بگوید. شاهدین جواب ۳ بار بلی را به حاضرین اعلام میکنند. سپس مهر مشخص میشود. بعد از پذیرفتن مهر هردو طرف، خطبه خوانده میشود. آنگاه حاضرین همه دست میزنند و روی سر داماد نقل میپاشند.
این فرهنگ از گذشتههای خیلی دور در بین افغانها باقی ماندهاست. درگذشتهها به علت تعصبات مذهبی و قومی نمیتوانستند عروس و داماد یکدیگر را حتی یک لحظه ببینند. هنگام آئینه مصاف همدیگر را میبینند و هردو یک آیه از قران را میخوانند و قران را میبوسند.
در این مرحله عروس و داماد کیک را با کارد میبرند؛ و سپس کیک را بین حاضرین تقسیم میکنند. در این مرحله نزدیکان در کنار عروس و داماد عکسهای یادگاری میگیرند؛ و یک به عروس و داماد هدیه میدهند؛ و سپس جوانان رقص و پایکوبی میکنند.
در این مرحله عروس و داماد جلو در میایستند. پدر عروس به کمر دختر خود کمربند سبز میبندد و حاضرین به آنها تبریک میگویند.
مشکلات ازدواج در افغانستان
عروس و داماد به سوی خانه خود میروند و فامیلهای نزدیک هم آنها را همراهی میکنند. تنها کسی که در این بدرقه حضور ندارد، پدر عروس است. آنها گشتی در شهر میزنند. هنگامیکه عروس به خانهی داماد میرسد، گوسفندی را در مقابل پای او قربانی میکنند و قدری از خون آن را به پای او میزنند، چون اعتقاد دارند این کار بد قدمی و سیاه بختی را دور میکند. بعضی افراد پس از این کار لگنی در زیر پای عروس گذاشته و آب داخل آن را در چهار کنج خانه میریزند.
مراسم تخت جمعی، همان پا تختی است که فردای عروسی این مراسم برگزار میشود. در این مراسم همه دوستان و اقوام عروس و داماد برای آغاز زندگی مشترک آنها هدایایی میآورند. هرچه نسبت فامیلی نزدیکتر باشد ارزش هدایا هم بیشتر است. بعضی وقتها مثلا خواهر و برادر آنها هدایایی مثل تلویزیون لباس شویی و .. میگیرند تا علاوه بر هدیه و ابراز خوشحالی شان قدری از احتیاجات آنها را برطرف کنند و به آنها کمک کرده باشند. مادر عروس تا چند روز در خانه دخترش میماند و آنگاه داماد با گرفتن شیرینی و شکلات او را به خانه خودش میبرد.
همان گونه که گفتیم پدر عروس در شب عروسی به خانه دخترش نمیرود. چند مدت بعد پدر با گرفتن هدیهای برای دخترش و قدری از احتیاجات زندگیش (مثل برنج روغن و…) همراه پسر یا برادرش به خانه دخترش میرود. پس از آن که پدر به خانهی دختر رفت نوبت به دعوت دختر به خانه پدری اش میشود.
پدر به دنبال دخترش میرود و او را به خانهی خود میبرد. پیش از دعوت پدر دختر نمیتواند به خانه پدرش برود. عروس یکی دو هفته در خانه پدر میماند و پس از آن داماد به دنبال همسر خود میرود. پدر عروس هم با دادن هدیهای به دخترش او را بدرقه میکند.