از فرهنگ سازی کمربند ایمنی، بیاموزیم

به گزارش مجله خبری نگار،مهنس روشن در این باره اظهار کرد: برای بررسی آمار حوادث ترافیکی و پرداختن به آن حتما باید به آماری که در این خصوص موجود است، رجوع کنیم.
وی با اشاره به آماری از تصادفات جاده‌ای که از سوی سازمان بهداشت جهانی ارائه شده است، گفت: در سال ۲۰۱۸ عنوان می‌شود که به طور متوسط در هر ۲۴ ثانیه یک نفر به دلیل حوادث جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهد. جالب اینجاست که کشور‌های کم درآمد یا با در آمد متوسط بیش از ۹۰ درصد مرگ و میر‌های رانندگی را به خود اختصاص دادند.
روشن ادامه داد: با توجه به اینکه این کشور‌ها در حال توسعه هستند و استفاده از سرمایه انسانی برای آن‌ها در اولویت است، نباید با ایجاد چنین مواردی مثل مرگ و میر‌های ناشی از حوادث یا معلولیت‌های ناشی از آن ضمن کاهش نیروی انسانی گروهی دیگر از جمله کادر درمان، آتش نشانی، اورژانس و .. را با حجمی از کار بیشتر درگیر کنند. این امر باعث می‌شود که روند توسعه بلند مدتی که قرار است در کشور حاصل شود به تاخیر بیفتد.

این کارشناس ایمنی با بیان اینکه پر واضح هست که به عنوان یکی از کشور‌های در حال توسعه از حیث تلفات و از دست دادن جمعیت خود در وضعیت خوبی نیستیم، گفت: بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۸ در سازمان بهداشت جهانی منتشر شد ایران در جایگاه۱۱۳ دنیا قرار داشت که جایگاه خوبی نیست. اگر بخواهیم به مسیر توسعه برسیم باید این بار خسارات جانی و مالی را تا حد امکان کاهش دهیم.

وی گفت: قطعا همانطور که به آن اشاره شد بخشی از این توسعه به بحث سخت افزاری، مثل ایمنی راه ها، ایمنی خودرو، مکانیزم‌هایی که پلیس می‌تواند استفاده کند و.. باز می‌گردد، اما نگاه دیگری وجود دارد که نگاه آموزش یا آمادگی است. بر اساس این نگاه می‌توانیم با انجام اقدامات نرم افزاری آموزشی، تفکری را در جامعه گسترش بدهیم که شامل راننده خودرو، سرنشین خودرو، عابران و نیرو‌هایی می‌شود که وظیفه تامین ایمنی را در جاده و خیابان دارند.

روشن گفت: تحقیقاتی که در کشور‌های توسعه یافته صورت گرفته و آن‌ها توانستند میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگیشان را کاهش دهند، نشان می‌دهد که آن‌ها متوجه شدند با ۲۰ درصد آموزش، ۲۰ درصد آگاهی و ۲۰ درصد فرهنگ سازی می‌توان ۸۰ درصد از وقوع حوادث جلوگیری کرد. اما فرهنگ سازی و آموزش نیاز به کسب زمان دارد و زمان می‌برد تا تعامل بین جامعه و ایمنی حاصل شود. اگر در سال ۸۳ یا ۸۴ کمربند ایمنی بسته می‌شد بسیاری تمسخر می‌کردند، اما به مرور که گذشت و پلیس، صدا و سیما، رسانه‌ها و گروه‌های مختلف در این خصوص فعالیت کردند همه باعث شد که نگاه مردم به این موضوع بهبود پیدا کند.

وی افزود: از آن زمان حدود ۱۶ سال می‌گذرد و می‌بینیم که فرهنگ بستن ایمنی وجود دارد؛ اما نباید از این غافل شد که به غیر از بحث آموزش، بخشی از آن نگاه کلان کشور بود و راهنمایی و رانندگی معتقد بود مردم باید این اقدام را انجام دهند.

این کارشناس ایمنی اظهار کرد: فرهنگ سازی جوابگو است، اما در بعد زمان اتفاق می‌افتد. آموزش زمان می‌برد و نیاز است یک پروسه طولانی مدت طی شود تا به آن برسیم. حتی اگر زور و اجبار هم برای آن وجود داشته باشد تا آموزشی تحقق پیدا نکند، محقق نمی‌شود چرا که وقتی افراد ببینند زور و اجبار برطرف شده بار دیگر از آن موضوع عقب می‌کشند و آن را انجام نمی‌دهند، پس باید نگاه ما بلند مدت باشد، به طوری که با آمدن و رفتن مدیران و سازمان‌ها این آموزش‌ها افت پیدا نکند.

وی با اشاره به مدیریت بحران حوادث ترافیکی گفت: در چرخه مدیریت بحران که در منابع مختلف، فاز‌های مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است، ما به طور کلی سه فاز مهم بیشتر نداریم، یک بخش آن آمادگی، آموزش و پیشگیری است؛ بخش دیگر برخورد و تعامل با آن بحران و بخش دیگر بازسازی و بازیابی است. اگر بخواهیم درگیر این چرخه نشویم و رویداد‌های ناهنجار برای ما رخ ندهد می‌توانیم با ورود به آموزش از رخداد سایر فاز‌ها جلوگیری کنیم، به طوری که آنقدر افراد جامعه آموزش دیده باشند که در فاز‌های بعدی یک نوع نگاه کلان به آن‌ها داده باشیم. آموزش تاثیراتی دارد که اثر آن مستقیم و غیر مستقیم است. اثر مستقیم آگاهی جامعه نسبت به لزوم رعایت قوانین و.. است؛ اما اثرات غیر مستقیم دیگری هم دارد که مثل مطالبات عمومی نسبت به افزایش ایمنی خودرو است.

روشن اظهار کرد: واقعیت این است که آموزش‌های ارائه شده زیاد، اما پراکنده بوده و با آمدن و رفتن مدیران تغییر کرده است. به عنوان مثال در مواردی هلال احمر آموزش‌های بسیار تخصصی را در خصوص حوادث جاده‌ای برگزار می‌کرد و این تاثیر بسیاری داشت. این ایستگاه‌های هلال احمر که در جاده‌های شهری وجود دارد به همان نگاه باز می‌گردد که مدیران وقت در همان دوره طی تفاهم نامه‌ای پذیرفتند که در حوزه حوادث جاده‌ای وارد می‌شوند.

وی افزود: نکته‌ای که وجود داشت این بود که ما وقوع تصادفات را پذیرفته بودیم، اما آن چیزی که مهم است این است که تعداد حوادث را کاهش دهیم. بنا بر گزارشی که در سال ۹۸ از سوی پژوهشکده آمار منتشر شده علیرغم اینکه تعداد وسایل نقلیه موجود دو برابر شده است، اما تعداد فوتی‌هایی که داشتیم با درصد خوبی کاهش پیدا کرده است، اما باز هم عدد کمی است.

وی با اشاره به نقش آموزش و پرورش در این حوزه گفت: واقعیت این است که نقش آموزش و پرورش در این حوزه بسیار مهم است و چه بهتر که بتوانیم نسلی را تربیت کنیم که عملا از آموزش‌های لازم برخوردار باشند و فرهنگ و دانش لازم را داشته باشند.

این کارشناس ایمنی گفت: باید برنامه ریزی‌هایی وجود داشته باشد که بر اساس آن‌ها نقش مردم تقویت شود و آن‌ها باشند که این آموزش‌ها را توسعه می‌دهند.

وی با بیان اینکه ما هیچوقت نمی‌توانیم میزان حوادث را به صفر برسانیم گفت: نمی‌شود این را پذیرفت، اما باید حوادث تا حد ممکن کاهش پیدا کند. نکته‌ای که وجود دارد این است که نباید پس از وقوع حوادث را فراموش کنیم و اتفاقا باید از تجربه به دست آمده استفاده کنیم که زنگ تلنگری باشد. به عنوان مثال در گذشته خودرو‌هایی که در جاده‌های کشور دچار سانحه می‌شدند در جاده‌ها قرار می‌گرفتند و این تاثیر خوبی گذاشته بود.

روشن گفت: اگر فرض را بر این بگذاریم که فرهنگسازی در حال انجام شدن است، این سوال مطرح می‌شود که حالا باید چه کنیم. با نگاهی به آمار حوادث رانندگی می‌بینیم که از سال ۹۲ تا ۹۸ اتفاقی که هر ساله تکرار شده این است که تعداد فوتی‌های سر صحنه حادثه آمار قابل توجهی داشته است. این نشان می‌دهد که با آموزش رهگذران و مردم می‌توانیم این آمار را کاهش دهیم. هر چقدر هم پلیس و اورژانس و آتش نشانی سریع به محل برسند، اما قطعا زمان وقوع حادثه افرادی از پیش در محل حضور دارند.

وی افزود: رسیدگی سریع به مصدومان تصادفات همانقدر که مهم است همانقدر حساس نیز هست، اما باید آموزش داده شود. این امر نیاز به فرهنگ سازی ندارد چرا که افراد از پیش داوطلب کمک به همنوعان خود هستند، اما این کمک باید آموزش دیده باشد. حالا که با وجود کرونا آموزش‌های آنلاین افزایش پیدا کرده است سازمان‌های دولتی، سازمان‌های مردم نهاد و.. می‌توانند از این موقعیت استفاده و آموزش‌هایی را به صورت آنلاین برگزار کنند.

روشن با بیان اینکه هر چند که فرآیند آموزش و فرهنگ سازی برای کاهش حوادث رانندگی زمانبر است، گفت: اینکه به افراد یاد بدهیم که در موقعیت تصادفات چگونه باید برخورد کنند میزان تلفات را کاهش می‌دهد.