ابراز امیدواری برای اتحاد میان گروه های فلسطینی حماس و فتح

به گزارش مجله خبری نگار، گشایش دیدار میان دو رقیب دیرینه فلسطینی، یعنی جنبش‌های فتح و حماس در قاهره، موجی از پرسش‌ها را درباره امکان دستیابی به توافقاتی برای اداره مرحله آینده در نوار غزه به‌ویژه در چارچوب بند‌های توافق آتش‌بس اخیر در غزه برانگیخته است.

این توافق که مصر تلاش دارد آن را پیش ببرد و به مرحله‌ی دوم برساند ــ مرحله‌ای که شامل ترتیبات امنیتی منطقه‌ای و بین‌المللی بر سر مسائل اجرایی و موضوع خلع سلاح است ــ از نگاه کارشناسانی که با روزنامه‌ی الشرق الأوسط گفت‌و‌گو کرده‌اند، در آستانه تحقق قرار دارد؛ مشروط بر اینکه تفاهمات میان حماس و فتح تکمیل شود و سایر گروه‌های فلسطینی نیز به دیدگاهی واحد دست یابند. در چنین حالتی، به باور آنان، "اسرائیل" نخواهد توانست مانعی جدی در برابر اجرای توافق ایجاد کند.

یک منبع آگاه فلسطینی روز جمعه به الشرق الأوسط گفت که نشست مشترک هیئت‌های حماس و فتح روز پنج‌شنبه در قاهره به میزبانی سازمان اطلاعات مصر «مثبت» بوده و «هماهنگی خوبی در دیدگاه‌ها، به‌ویژه درباره‌ی اداره‌ی نوار غزه حاصل شده است.

این منبع افزود که حسین الشیخ، معاون رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که در جلسه شرکت داشت، قرار است نتیجه گفت‌و‌گو‌ها را به محمود عباس منتقل کند تا پیش از گفت‌وگوی گسترده گروه‌های فلسطینی در چند روز آینده در قاهره، موضعی رسمی تدوین شود. به گفته این منبع، «تفاهم میان فتح و حماس عامل اصلی موفقیت گفت‌وگوی آتی خواهد بود».

شبکه خبری «القاهره» مصر نیز پنج‌شنبه گزارش داد که دیدار میان دو جنبش برای بررسی ترتیبات پس از جنگ در غزه انجام شده است.

هرچند هیچ یک از دو طرف جزئیاتی از نتایج جلسه دوجانبه منتشر نکردند، اما طبق گزارش رسانه‌های مصری، این نشست هم‌زمان بود با دیدار‌های متعدد حسن رشاد، رئیس سازمان اطلاعات مصر، با چند گروه فلسطینی از جمله «حماس»، «جهاد اسلامی»، «جبهه خلق»، «جبهه خلق - فرماندهی کل»، «جبهه دموکراتیک»، «جنبش ابتکار ملی» و «جریان اصلاح دموکراتیک».

بر اساس بیانیه پایانی نشست برخی از این گروه‌ها که روز جمعه در قاهره منتشر شد، شرکت‌کنندگان تحولات مسأله فلسطین و مرحله دوم طرح ترامپ برای توقف جنگ در غزه را مورد بررسی قرار دادند؛ مرحله‌ای که شامل ترتیبات امنیتی و اداری است و در چارچوب آمادگی برای گفت‌وگوی ملی جامع جهت حفظ طرح ملی و بازسازی وحدت فلسطینیان برگزار شد.

در این بیانیه آمده است که گروه‌های فلسطینی بر تداوم اجرای آتش‌بس و تشکیل کمیته‌ای موقت از شخصیت‌های مستقل ساکن غزه برای اداره نوار توافق کردند. همچنین مقرر شد کمیته‌ای بین‌المللی برای نظارت بر تامین مالی و اجرای بازسازی غزه تشکیل شود و بر یکپارچگی نظام سیاسی فلسطین و استقلال تصمیم ملی تأکید شد.

این گروه‌ها همچنین بر ضرورت حفظ امنیت و ثبات در سراسر غزه و صدور قطعنامه‌ای از سوی سازمان ملل متحد برای تشکیل نیروی موقت بین‌المللی به‌منظور نظارت بر آتش‌بس تأکید کردند. در پایان، گروه‌ها خواستار برگزاری نشستی فوری با حضور همه نیرو‌ها و گروه‌های فلسطینی شدند تا راهبردی ملی تدوین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) به‌عنوان تنها نماینده مشروع مردم فلسطین فعال شود؛ هرچند هنوز زمان مشخصی برای این نشست اعلام نشده است.

خالد عکاشه، کارشناس مصری، معتقد است «روح تازه‌ای میان گروه‌های فلسطینی شکل گرفته است»، زیرا آنان دریافته‌اند که شرایط کنونی حساس است و نیاز به برخوردی متفاوت و تدوین دیدگاهی ملی واحد دارد تا بتوانند با چالش‌های میدانی به‌صورت هماهنگ روبه‌رو شوند. او افزود که هدف قاهره از این دور گفت‌وگوها، تقویت همگرایی فلسطینی–فلسطینی است.

عکاشه معتقد است که جنبش‌های فتح و حماس اکنون به سطحی از انعطاف و پختگی سیاسی رسیده‌اند که می‌توانند بهتر و سازنده‌تر تعامل کنند، به‌ویژه پس از دو سال تجربه تلخ درگیری‌های داخلی. او ابراز اطمینان کرد که تلاش‌های گسترده مصر به نتیجه خواهد رسید، همان‌طور که در «توافق شرم‌الشیخ» برای توقف درگیری‌ها موفق بود.

از سوی دیگر، ایمن الرقب، تحلیلگر سیاسی فلسطینی، نیز معتقد است که قاهره موفق شده فضایی جدید میان گروه‌های فلسطینی ایجاد کند که زمینه‌ساز توافقی تازه و گفت‌وگوی ملی جدید خواهد بود. او افزود که نشست اخیر حماس و فتح می‌تواند پایه‌ای برای این روند باشد، زیرا نتایج آن برای گفت‌وگوی آتی درباره چشم‌انداز وحدت ملی فلسطین اهمیت زیادی دارد.

هم‌زمان با این گفت‌و‌گو‌ها در قاهره، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در گفت‌وگویی با مجله «تایم» اعلام کرد که تصمیمی درباره درخواست آزادی «مروان برغوثی»، سیاستمدار برجسته فلسطینی که بیش از ۲۰ سال است در زندان‌های «اسرائیل» به‌سر می‌برد، اتخاذ خواهد کرد. این در حالی است برغوثی که «اسرائیل» بار‌ها از آزادی او سر باز زده، روابط نزدیکی با رهبران حماس و دیگر گروه‌ها دارد و بسیاری از اعضای فتح او را به «یاسر عرفات» تشبیه می‌کنند.

عکاشه بر این باور است که طرف اسرائیلی آزادی برغوثی را «وتو» خواهد، زیرا که عقید این کارشناس برغوثی توانایی متحد کردن فلسطینیان را دارد. بااین‌حال، اگر در روند گفت‌و‌گو‌های جاری اراده‌ای سیاسی برای ایجاد رهبری جدید و وحدت ملی فلسطین شکل بگیرد، ترامپ می‌تواند فشار بی‌سابقه‌ای بر اسرائیل برای آزادی او وارد کند.

ایمن الرقب نیز معتقد است که آزادی برغوثی در آینده محتمل است، در صورتی که واشنگتن بر «اسرائیل» فشار آورد؛ اقدامی که می‌تواند پیامد‌های مثبتی برای صحنه سیاسی فلسطین داشته باشد. او در پایان تأکید کرد که باید هرچه سریع‌تر برای وحدت ملی فلسطین، قدردانی از نقش مصر و همسویی با ابتکارات آن گام برداشت، تا در برابر هرگونه مانع‌تراشی «اسرائیل» در زمینه ترتیبات امنیتی یا اداره نوار غزه بتوان ایستادگی کرد.