رژیم غذایی مدیترانه‌ای زوال عقل ژنتیکی را هم درمان میکند!

به گزارش مجله خبری نگار/ایتنا،زوال عقل حاصل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و شرایط محیطی است. در میان عوامل ژنتیکی، نوع خاصی از ژن APOE به نام APOE۴ مهم‌ترین نقش را دارد. یک نسخه از این ژن می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر به عنوان شایع‌ترین شکل زوال عقل را سه برابر افزایش دهد و داشتن دو نسخه از آن احتمال ابتلا را تا ۱۲ برابر بیشتر می‌کند.

با این حال، مطالعه‌ای که در نشریه نیچر پزشکی (Nature Medicine) منتشر شده، نشان می‌دهد تغذیه سالم می‌تواند این ریسک بالا را تا حد زیادی جبران کند.

یافته‌های پژوهش

یک تیم تحقیقاتی در ایالات متحده داده‌های بیش از ۴۲۰۰ زن و حدود ۱۵۰۰ مرد را طی سی سال بررسی کرد. آنها عادات غذایی، نمونه‌های خون و داده‌های ژنتیکی افراد را ثبت کردند و برای بخشی از شرکت‌کنندگان آزمون‌های منظم شناختی نیز انجام دادند.

نتایج نشان داد کسانی که به رژیم مدیترانه‌ای پایبند بودند، یعنی رژیمی غنی از سبزیجات، میوه‌ها، مغز‌ها و غلات کامل و مصرف کم گوشت قرمز و فرآوری‌شده، کمتر دچار زوال عقل شدند و افت شناختی آهسته‌تری داشتند. این تأثیر مثبت به‌ویژه در افرادی که دو نسخه APOE۴ داشتند، قوی‌تر دیده شد.

انتخاب رژیم مدیترانه‌ای برای این تحقیق به این دلیل بود که مطالعات پیشین نشان داده‌اند این الگو می‌تواند سلامت شناختی در دوران سالمندی را تقویت کند.

توضیحات پژوهشگران

یوشی لیو، نویسنده اصلی تحقیق و پژوهشگر در بیمارستانی وابسته به دانشگاه هاروارد، گفت: «این نتایج نشان می‌دهد که رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند با اثرگذاری بر مسیر‌های متابولیک اصلی، خطر افت شناختی و بروز زوال عقل را کاهش دهد. این توصیه برای همه افراد مفید است، اما برای کسانی که ریسک ژنتیکی بالاتری دارند، مانند افراد دارای دو نسخه از APOE۴، اهمیت ویژه‌ای دارد.»

پژوهشگران رژیم مدیترانه‌ای را انتخاب کردند، زیرا مطالعات قبلی نشان داده‌اند این شیوه تغذیه در حفظ سلامت مغز در دوران سالمندی نقش مؤثری دارد. آنها همچنین به بررسی نقش متابولیت‌های خونی یا همان مولکول‌های کوچکی که چگونگی پردازش مواد غذایی در بدن را نشان می‌دهند، پرداختند تا بهتر دریابند این رژیم چگونه بر مغز اثر می‌گذارد.

ژن APOE۴ و آلزایمر

حدود ۲۵ درصد جمعیت دست‌کم یک نسخه از APOE۴ دارند و حدود ۲ تا ۳ درصد دارای دو نسخه هستند. این ژن به‌طور طبیعی در انتقال چربی‌ها مانند کلسترول در خون و مغز نقش دارد، اما گونه APOE۴ باعث اختلال در این روند می‌شود و احتمالاً واکنش مغز به التهاب و تشکیل پلاک‌های آمیلوئیدی را تغییر می‌دهد؛ دو عاملی که در بروز آلزایمر نقش کلیدی دارند.

با این وجود، پژوهشگران تأکید می‌کنند که داشتن ژن APOE۴ به معنای قطعی بودن ابتلا به آلزایمر نیست.

محدودیت‌های پژوهش و چشم‌انداز آینده

یکی از محدودیت‌های تحقیق آن است که بیشتر شرکت‌کنندگان تحصیلات بالایی داشته و عمدتاً از تبار اروپایی بودند. بنابراین، برای تأیید قطعی نتایج، مطالعات گسترده‌تر با تنوع بیشتر جمعیتی ضروری است.

با وجود این محدودیت‌ها، پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند پزشکان هنگام ارزیابی خطر آلزایمر، آزمایش ژنتیک و بررسی متابولیت‌های خون را بیشتر مورد توجه قرار دهند.

لیو در پایان گفت: «در آینده امیدواریم بررسی کنیم که چگونه می‌توان با هدف قرار دادن متابولیت‌های خاص از طریق تغذیه یا مداخلات دیگر، راهکاری شخصی‌تر برای کاهش خطر زوال عقل ارائه داد.»