نحوه تشخیص و درمان اختلال وسواس فکری عملی چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،اختلال وسواس فکری و عملی یا obsessive compulsive disorder (OCD) چیست؟

ویژگی اصلی این اختلال وجود افکار مزاحم مکرر و یا اعمال جسمی و ذهنی تکرار شونده و مزاحم است.

اختلالاتی که در این دسته قرار میگیرند شامل:

۱. وسواس فکری و عملی OCD

۲. بدریخت انگاری بدن (Body Dysmorphic Disorder) BDD:اشتغال ذهنی یک یا چند نقض خیالی در ظاهر

۳. ذخیره سازی یا احتکار (Hording Disorder):انباشتن و دخیره اشیا بی مصرف بطوریکه محل زندگی غیر معمول و سخت میشود

۴. موکنی (تریکوتیلومانیا) Trichotillomaina:منجر به تاسی در بخشی از سر و انباشته شدن مو‌ها با خوردن در معده

۵. پوست کنی خراشیدن پوست Excoriation Disorder

۱) وسواس فکری عملی:یکسری سیمتوم‌های مانند:افکار مزاحم، رفتار‌های مناسکی و مشغله‌های فکری و اجبار‌ها و تلاش برای نادیده گرفتن ان‌ها

وسواس‌ها:افکار ارزو‌ها و امیال مزاحم ناخواسته و مکرر که موجب اضطراب شدید میشوند.

اجبار:اعمال و رفتار‌های ذهنی و فیزیکی تکراری که در پاسخ به وسواس‌ها برای کاهش اضطراب داده میشوند که گاهی هم سفت و سخت و قانونمند عملی میشن؛ و معمولا غیر واقع بینانه و افراطی

وسواس‌های رایج شامل افکار راجعه به الودگی‌ها و شک‌ها چک کردن وارسی، افکار مزاحم، تقارن و نظم هستند.

از نظر میزان و فراوانی رایج‌ترین سیمپتوم الودگی است که در ان شستن و اجتناب از شی الوده است.

شک مرضی و چک کردن دومین از نظر فراوانی:رفتار چک کردن و وارسی افراطی

افکار مزاحم و ممنوعه بدون اجبار بعدی رخ میدهند و در مورداعمالجنسی و پرخاشگرانه ظاهر میشن

تقارن ونظم و دقت افراطی در انجام کار‌ها

تشخیص:

حضور وسواس یا اجبار یا هردو باهم

وسواس‌ها وقتگیر و باعث اختلال در زندگی و کار فرد

افتراق از مصرف مواد یا سایر بیماری‌های طبی

بینش ۳ سطحی: بینش زیاد یعنی میدونه باورهاش غیر واقعی |بینش کم:احتمال میده باورهاش واقعین|عدم بینش یا باور دیلوژنال و هدیانی که فرد باور داره که واقعی هستن.

تیک: فرد در حال حاضر یا قبلا اختلال تیک داشته

تشخیص افتراقی وسواس فکری و عملی:

قبل ۳۰ سالگی |شروع در افراد مسن‌تر همراه با مشکلات اورولوژیک |۹۰% بیماران توره همراه با سمپتوم اجبار|تیک‌های حرکتی و صوتی مکرر اختلال توره شباهت کمی با وسواس دارند، اما امیال شدیدی که قبل تیک اتفاق میفته و بسیاری از تیک‌های حرکتی پیچییده به اجبار‌ها شبیهن و باید حواسمون باشه اینها رو باهم اشتباه نگیریم.

تفاوت او سی دی با او سی گی دی مشخصه و تو اسمشون شباهت نزدیکی دارند:او سی دی‌ها وسواس و اجبار واقعی رو نشون میدن ولی او سی دی‌ها وسواس و اجبار ندارند. در اضطراب فراگیر هم نگرانی وجود داره که معمولا عقلانی‌تر از او سی دی‌ها هست. نگرانی وسواسی‌ها غیر منطقی ترو ایگودیستونیک‌تر است.

نشخوار‌های فکری در افسردگی و مشغله فکری در مانیا معمولا با خلق هم خوان و ایگودیستونیک است و در افسردگی و مانیا نشانه‌ها با اجبار‌ها خنثی نمیشود ولی در وسواس فکری عملی می‌‍شود.

تفکیک او سی دی و سایکوز:بیماران معمولا وسواس متوجه غیر منطقی بودن سمپتوم هاشون هستن و بینش دارن و بیمارن سایکوتیک معمولا با بعضی سمپتوم‌های دیگه همراهن که جزو سمپتوم‌های اصلی اختلال وسواس جبری نیست.

اختلال افسردگی اساسی هم معمولا با افکار وسواسی همراهه با این حال سمپتوم‌های وسواسی مرتبط با افسردگی صرفا در اپیزود‌های افسردگی مشاهده میشود، اما او سی دی بعد از بین رفتن افسردگی ادامه داره.

تفکیک او سی دی از رفتار نرمال:رفتار و افکار افراد نرمال محدودن و تمام زندگی فرد رو در بر نمیگیرن و لذت بخشن. اختلالات وسواس جبری معرف رفتار‌های تکانشی هست و باعث دیسترس و دیسفانکشن میشه.

کامور بیدیتی:

فراوانی شیوع افسردگی ماژور در افراد ocd حدود ۶۷% و کاموربیدیتی ocd وفوبیای اجتماعی حدود ۲۵% است. سایر اختلالات نیز شامل: اختلال مصرف الکل، فوبیای خاص، اختلال خوردن، اختلال وحشت زدگی و اختلالات شخصیت. فراوانی بروز اختلال توره در ocd‌ها حدود ۵ تا ۷ درصد و ۲۰ تا ۳۰ درصد odc‌ها اختلال تیک دارند.

سیر بالینی و پیش آگهی:مزمن و اگر تحت درمان نباشد ممکنه تا ده‌ها سال تداوم یابد.

داروها:

Ssri‌ها | دوز حداقال یک تا دوسال |ریسپریدون و اریپروزول (کلومیپرامین اثر بخشی زیاد دارد.)

درمان:شواهد مبتنی بر روان پویشی نداریم که درمان کنه، اما erp یا مواجهه یا پیشگیری از پاسخ و رویکرد‌های شناختی و دهن اگاهی توصیه میشه. دارو درمانی و روان درمانی هرکدوم میتونن مداخله خط اول برای درمان باشد. در بیماران جوانتر میشه با شناختی رفتاری شروع کنیم و در بیماران مسن‌تر که افسردگی و علایم شدیدتر دارن شروع با دارو درمانی بهتر است.

برای بیماران مقاوم و سخت با سیپتوم‌های شدید تکنیک تحریک مغزی عمیق، تحریک مغناطیسی درون جمجمه‌ای شیوع ocd در افراد عادی بین ۲ تا ۳ در صد و در افراد عادی زنان بیشتر از مردان ولی د رجمعیت بالینی در هردو یکسان است. متوسط شروع حدود ۱۹ سالگی و در مردان رایج‌تر است.

سبب شناسی: یک اختلال عصبی روانی و چندین نقض نوروسایکولوژیکال خاص دارد:انعطاف ناپذیری شناختی، تغییراتی در سیستم عادت فرد مبتلا | بیماران به ssri‌ها جواب و به nrii پاسخ نمیدن (فرضیه سروتونینی) |ژنتیک در ocd مخصوصا با شروعش در کودکی نقش دارد. 

منبع: عصر ایران