راه رفتن روی دو پا از حرکت بر درخت تکامل یافته است!

به گزارش مجله خبری نگار/ایمنا، با اینکه بسیاری از نظریه‌های تکامل انسان بر این باورند که راه رفتن روی دو پا (دوسُتونی) زمانی پدید آمد که اجداد ما از درختان پایین آمدند و وارد دشت‌های باز شدند، اما پژوهشی تازه از مؤسسه ماکس پلانک آلمان این دیدگاه را به چالش می‌کشد. این تحقیق که در نشریه Frontiers in Ecology and Evolution منتشر شده، رفتار شامپانزه‌هایی را که در منطقه‌ای به‌نام «دره ایسا» در تانزانیا زندگی می‌کنند، مورد بررسی قرار داده است.

دکتر «ریانا دراموند-کلارک»، نویسنده اصلی مقاله، می‌گوید: «تا دهه‌ها تصور می‌شد که راه رفتن انسان‌سانان روی زمین و در دشت‌های باز باعث تکامل راه رفتن ایستاده شد، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که حتی در زیست‌بوم‌های باز، نیاز به حرکت ایمن در میان شاخه‌های درختان همچنان باقی مانده است.»

درختان، غذا و بقا

منطقه «ایسا ولی» از بخش‌های جنگلی فشرده در حاشیه رودخانه و نواحی بازتر تشکیل شده است. پژوهشگران دریافتند که شامپانزه‌ها در فصل خشک بیشتر از این نواحی باز استفاده می‌کنند، چراکه تنوع غذایی بیشتری دارد. با وجود فضای باز، این شامپانزه‌ها همچنان زمان زیادی را در درختان سپری می‌کنند تا میوه، برگ و گل‌ها را که بیشتر در انتهای شاخه‌ها قرار دارند، جمع‌آوری کنند.

به‌گفتهٔ دراموند-کلارک: «با آنکه درختان در زیست‌بوم ساوانایی پراکنده‌تر هستند، اما شامپانزه‌ها با صرف زمان بیشتر در درختان بزرگ و دارای تاج باز، نشان دادند که ارزش غذایی بالا می‌تواند تلاش و زمان اضافه را توجیه کند.»

رفتار این شامپانزه‌ها در انتخاب درختان با شاخه‌های نازک، نشان‌دهندهٔ تطبیق با روش‌های خاص برای حفظ تعادل است؛ آنها گاهی زیر شاخه‌ها آویزان می‌شوند یا روی دو پا ایستاده و با دست به شاخه‌ها می‌چسبند—رفتار‌هایی که بیشتر در جنگل‌های متراکم دیده می‌شود.

راه رفتن درختی؟

نکتهٔ کلیدی این پژوهش آن است که شامپانزه‌ها، حتی در دشت‌های خشک و باز، همچنان بایستی راه‌هایی ایمن برای حرکت در درخت بیابند. به همین دلیل، شاید اجداد انسان نیز راه رفتن روی دو پا را نه فقط برای پیمایش زمین، بلکه برای حفظ تعادل در میان شاخه‌ها آموخته‌اند.

دراموند-کلارک می‌افزاید: «اگر شامپانزه‌های دره ایسا را مدلی مناسب در نظر بگیریم، می‌توان گفت که رفتار‌های معلق شدن و بایستادن بر دو پا احتمالاً برای بقای گونه‌ای بزرگ‌جثه، میوه‌خوار و نیمه‌زمینی در محیطی باز حیاتی بوده است.»

پژوهش‌های بیشتر مورد نیاز است

با وجود یافته‌های قابل‌توجه، نویسندگان مقاله تأکید می‌کنند که مطالعه فقط در فصل خشک انجام شده و نتایج ممکن است در فصل بارانی تغییر کند. همچنین لازم است ارزش غذایی دقیق خوراک‌ها و رفتار سایر جوامع شامپانزه در زیستگاه‌های مشابه نیز بررسی شود. «پژوهش بر روی یک جامعه از شامپانزه‌ها محدود است. برای تعمیم نتایج، نیاز به مطالعات گسترده‌تر بر گروه‌های دیگر در زیستگاه‌های مشابه داریم تا مشخص شود این رفتار‌ها مختص شامپانزه‌های دره ایساست یا یک الگوی کلی در مناطق ساوانایی.»