جنگ «لیزر‌های فضایی» استارت خورد!

به گزارش مجله خبری نگار/ایلنا،اگرچه عبارت «لیزر‌های فضایی» ممکن است تصویری از سلاح‌های علمی-تخیلی را تداعی کند، اما در حال حاضر، کاربرد‌های اصلی این فناوری بیشتر در بهبود ارتباطات ماهواره‌ای متمرکز شده است. با این وجود، سیستم‌های نظامی مبتنی بر لیزر‌های فضایی که در حال توسعه هستند، می‌توانند میدان نبرد را متحول کنند. این فناوری از ارتباطات با سرعت نور برای مقابله سریع با حملات دشمن استفاده می‌کند و می‌تواند ماهواره‌های ارتباطی رقبا را از کار بیندازد.

امروزه هزاران ماهواره در ارتفاع ۳۱۰ تا ۲۲،۰۰۰ مایلی زمین در حال گردش هستند و نقشی کلیدی در ارتباطات نظامی و تجاری، از ناوبری گرفته تا هشدار‌های موشکی، ایفا می‌کنند. مختل کردن یک ماهواره می‌تواند عملکرد‌های حیاتی را به هم بریزد.

رقابت تسلیحاتی در فضا: چین، روسیه و آمریکا

مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی (CSIS) گزارش داده که روسیه احتمالاً یک سلاح ضدماهواره‌ای هسته‌ای مستقر در فضا ساخته که می‌تواند صد‌ها ماهواره را کور کند. همچنین، چین اکنون بیش از ۱،۰۰۰ ماهواره فعال دارد که حداقل یک‌سوم آنها به مأموریت‌های نظامی، اطلاعاتی و نظارتی اختصاص یافته‌اند.

برای تقویت توان دفاعی و ارتباطی آمریکا، پنتاگون یکی از مهم‌ترین پروژه‌های خود را روی ایجاد ارتباطات لیزری بین‌ماهواره‌ای متمرکز کرده است. این برنامه که در سال ۲۰۲۲ آغاز شد، شرکت‌های بزرگی مانند اسپیس‌ایکس، کویپر (بخش ماهواره‌ای آمازون)، تلسات و ویاست را درگیر کرده است. هدف، ایجاد شبکه‌ای از ماهواره‌ها است که با سرعت نور اطلاعات را تبادل کنند و ارتباطات را برای کاربرد‌های نظامی و غیرنظامی بهبود بخشند.

در حال حاضر، ماهواره‌ها بیشتر از امواج رادیویی کندتر برای ارتباط استفاده می‌کنند که به‌دلیل استفاده گسترده، در معرض تداخل و ازدحام هستند. اما لیزر‌های ارتباطی با پهنای باند بالا، امنیت بیشتر و ظرفیت انتقال داده بسیار بالاتر را فراهم می‌کنند. این فناوری می‌تواند نه‌تنها برای ارتباطات نظامی و هماهنگی عملیات، بلکه برای ارتباطات اینترنتی جهانی و حتی اکتشافات فضایی عمیق نیز مفید باشد.

توسعه سلاح‌های لیزری در DARPA

در کنار ارتباطات، DARPA در حال توسعه سیستم‌های لیزری پرانرژی برای دفاع است. دو پروژه کلیدی در این حوزه عبارت‌اند از سامانه دفاعی لیزری (HELLADS) که هدف آن نصب سلاح‌های لیزری بر روی هواپیما‌ها و خودرو‌های زمینی برای مقابله با موشک‌ها و توپخانه‌های دشمن است و برنامه فناوری لیزری ماژولار کارآمد (MELT) که به افزایش بهره‌وری و قدرت خروجی لیزر‌ها در یک سیستم فشرده و مقیاس‌پذیر تمرکز دارد.

چرا سلاح‌های لیزری جذاب هستند؟

نور با سرعت ۳۰۰ هزار کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کند که بسیار سریع‌تر از موشک‌ها و سایر تسلیحات متداول است، علاوه بر آن، این سلاح‌ها به مهمات فیزیکی نیاز ندارند و در نتیجه، هزینه عملیاتی آنها پایین‌تر است. همچنین، برخلاف موشک‌ها، سلاح‌های لیزری بدون تولید زباله فضایی یک هدف را به‌طور کامل از کار می‌اندازند.

با این حال، با وجود مزایای فراوان، تسلیحات لیزری با موانعی جدی روبه‌رو هستند. اتمسفر زمین می‌تواند بر دقت و قدرت لیزر‌ها تأثیر بگذارد، علاوه بر این، تأمین انرژی مداوم برای لیزر‌های پرقدرت یک چالش بزرگ است. با توجه به رشد سریع پهپاد‌ها و تهدیدات نزدیک‌برد، لیزر‌های فضایی هنوز به‌اندازه روش‌های متداول دفاعی مؤثر نیستند.

گرچه ایده «جنگ لیزری در فضا» هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد، اما تمرکز فعلی DARPA بر روی ارتباطات لیزری، نشانه‌ای از فاصله گرفتن از کاربرد‌های نظامی فوری و تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های بلندمدت است. این احتمالاً یک رویکرد منطقی‌تر خواهد بود، چراکه قدرت ویرانگر بالقوه سلاح‌های لیزری می‌تواند میدان‌های جنگ مدرن را به‌شکلی غیرقابل پیش‌بینی تغییر دهد. در حال حاضر، لیزر‌های فضایی بیشتر در خدمت بهبود فناوری‌های ارتباطی هستند تا درگیری‌های نظامی. با این حال، روزی خواهد رسید که تسلیحات مبتنی بر انرژی هدایت‌شده، به یک ابزار متداول در جنگ‌های آینده تبدیل شوند—اما آن روز هنوز نرسیده است.