چرا افغانستانی‌ها به ایران می‌آیند!

به گزارش مجله خبری نگار،۱) اساساً حضور تعداد کثیر افغانستانی‌های مهاجر در ایران، برای کشور ما چه تهدیدات و چه فرصت‌هایی را در پی دارد؟
۲) دولت برای مدیریت حضور مهاجران، چه سیاست‌های روشنی را تدوین و تعقیب می‌کند و آیا به‌اندازه کافی، ابزار‌های لازم برای اجرایی‌سازی آن را در اختیار دارد یا نه؟
۳) فارغ از سیاست‌های دولت، مردم ما باید در برابر افغانستانی‌های مهاجر چه رویکرد و رفتاری را انتخاب کنند؟
سخن این یادداشت در موضوع سوم است:
«رفتار» مردم حاصل «نگاه» مردم است و نگاه مردم حاصل روایت‌هایی است که ساخته می‌شود و می‌دانیم که عموماً روایت‌ها را رسانه‌ها می‌سازند.
اگر روایت غالب، آن باشد که افغانستانی‌های مهاجر به ایران به خاطر ناامنی افغانستان و عدم ثبات سیاسی به کشور ما گریخته‌اند، طبیعتاً رفتار مردم ما رفتاری «دلسوزانه و برادرانه» خواهد بود یا حداقل رگه‌هایی از رأفت و ترحم در آن دیده خواهد شد. اما اگر روایت غالب آن باشد که افغانستانی‌هایی که به ایران آمده‌اند صرفا به‌خاطر منفعت‌طلبی و جمع‌آوری ثروت کشورشان را به مقصد ایران ترک کرده‌اند طبیعتا مردم ما نسبت به آنان رفتاری توأم با سوءظن و نگرانی خواهند داشت چراکه معتقد خواهند شد مهاجران، امکانات کشور ما را می‌بلعند و برای ما تنگنای رفاهی ایجاد می‌کنند.
سؤال آن است که در حال حاضر کدام روایت، غالب است و مردم در مواجهه با اتباع چه طرز نگاهی دارند و مشخصا این روایت، تا چه میزان با واقعیت‌های مهاجرت افغانستانی‌ها تطبیق دارد؟
درست است که کشور ما برای بسیاری از افغانستانی‌ها جاذبه‌های اقتصادی و رفاهی بالایی دارد و حتی درست است که در گفتار عمومی جامعه این انتقاد به برادران افغانستانی وجود دارد که چرا در کشور خود نمی‌مانند و برای ساخت و پیشرفت کشورشان هزینه نمی‌دهند؛ چرا به‌راحتی اقدام به ترک وطن کرده و برای زندگی شخصی خود، از آبادانی کشورشان چشم می‌پوشند؛ اما واقعیت ماجرا در کنار این حقایق آن است که بسیاری از افغانستانی‌های مقیم ایران از بیمِ جان و به خاطر ناامنی‌های گوناگون کشورشان را ترک کرده‌اند و اینگونه نیست که حتی در ایران زندگی مناسب و درخوری داشته باشند؛ چه‌بسا اینجا نیز با تحقیر، با محدودیت امکانات و با نگرانی‌های فزاینده مواجه باشند ولی به‌هرتقدیر بیمِ جان و نگرانی برای حفظ ناموس آنان را به ایران - کشوری هم‌زبان و هم فرهنگ - کشانده است.
حال در برهه‌ای که مجددا بحث اخراج اتباع غیرمجاز از کشور داغ شده است باید به روایت‌های غالب و ریشه‌های آن توجه ویژه داشته باشیم تا خدایی‌ناکرده از خطوط انسانی عبور نکنیم و مردم مهمان‌دوست ایران را به رفتار‌های ناصحیح و کینه‌ورزانه وادار نسازیم.