ایرلاین‌های خارجی داخلی پرواز کنند قیمت‌ها شکسته می‌شود

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان-صادق غفوریان: در سال‌های اخیر که بیشتر کمبود و گرانی بلیت پرواز به ویژه در پیک‌های مسافرتی پیش می‌آید، این پرسش اساسی هم مطرح می‌شود که چرا برای پرواز‌های داخلی از توان شرکت‌های خارجی استفاده نمی‌کنیم؟

درباره استفاده از ظرفیت‌های خارجی، اگر فرض را بر این قرار دهیم که نافی منافع عده یا گروه‌هایی در داخل نباشد، اما طبیعتا محدودیت‌ها و چالش‌های قانونی متعددی پیش روی خود دارد تا به نتیجه برسد. البته ما به طور مشخص درباره این که از چنین ظرفیتی بهره بگیریم یا خیر، اساسا اصرار یا قضاوت ویژه‌ای نداریم؛ اما به این هم اعتقاد نداریم که مسافران در پیک‌های مسافرتی، دربه در دنبال وسیله‌ای بگردند که خود را به مقصدشان برسانند و در این میان عده‌ای سوءاستفاده گر، با قیمت بلیت‌ها هر کار دلشان می‌خواهد انجام دهند.

استفاده از شرکت‌های خارجی آری یا نه؟

در عین حال به این سوال باید پاسخ داد، ماجرای استفاده از ظرفیت شرکت‌های خارجی به منظور از میان بردن کمبود و گرانی آن چیست؟ در این باره، عزت ا... ضرغامی وزیر گردشگری طرفدار و پیشنهاد دهنده این موضوع است. او چندی قبل پس از این که در آبادان بدون بلیت می‌ماند، می‌گوید: «چرا نباید از ایرلاین خارجی استفاده کرد؟» ما هواپیما نداریم، اما ۵۰ شرکت هواپیمایی داریم. الان (کشورهای) دنیا با این همه امکانات در نهایت ۴ تا ۵ شرکت هواپیمایی دارند، ولی ما ۵۰ شرکت داریم. هرکس آمده، یک ایرلاین راه انداخته، هواپیما و دفتر اجاره کرده است. هواپیما را دربست (چارتر) می‌کنند و قیمت بلیت را هم بالا می‌برند.

ضرغامی در همان صحبت هایش، از پیشنهاد برخی از ایرلاین‌های خارجی خبر داد که علاوه بر پرواز در مسیر‌های گردشگری خروجی، برای جا به جایی مسافران داخلی هم اعلام آمادگی کرده اند. ضرغامی می‌گوید در مقابل پیشنهاد او برای استفاده از ایرلاین ها، برخی از مخالفان بحث را حیثیتی کرده اند. به اعتقاد ضرغامی مشکل اصلا حیثیتی نیست. او می‌گوید: کشور‌هایی که مخالف حضور ایرلاین‌های خارجی هستند آن قدر هواپیما دارند که نیازی به ایرلاین‌های خارجی برای تقویت خطوط هواپیمایی خود ندارند. ما هواپیما نداریم و می‌خواهیم گردشگری را تقویت کنیم. ما می‌خواهیم در‌های ایران را به روی مردم دنیا باز کنیم.

فعالان بخش حمل‌ونقل هوایی هم موافقند

جالب است این را هم بدانیم که به تازگی و در کوران تبلیغات کاندیدا‌های ریاست جمهوری تعدادی از فعالان بخش حمل‌ونقل هوایی کشور طی یادداشتی، پیشنهاد‌هایی را برای رفع چالش‌های صنعت هوانوردی به رئیس جمهور چهاردهم ارائه کردند که در آن، بر ضرورت استفاده از شرکت‌های خارجی تاکید شده است. در این بسته، پیشنهاد‌های مشخص در جهت بهبود وضعیت صنعت هوانوردی با توجه به چالش‌های محوری و ظرفیت‌های کشور، ارائه شده است: اعمال آزادی‌های متفاوت هوانوردی (۵، ۶ یا حتی ۹)، به معنای استفاده از ظرفیت جغرافیایی، نیروی انسانی و هزینه‌های پایین از طریق همکاری با شرکت‌های هواپیمایی خارجی.

وزیر راه موافق بود اما...

این بحث در ماه‌های گذشته در دولت هم مطرح شد و وزیر راه که از گران‎فروشی شرکت‌های داخلی به ستوه آمده بود، از برنامه ورود ایرلاین‌های خارجی برای پرواز‌های داخلی خبر داد. بذرپاش آن موقع به صراحت گفته بود: «موافقت ۱۰۰ درصدی با انجام پرواز‌های داخلی توسط ایرلاین‌های خارجی انجام شده است.» حتی دولت در برنامه هفتم توسعه نیز به منظور جبران کمبود در پرواز‌های داخلی، استفاده از ایرلاین‌های خارجی را ذکر کرده بود که در جریان بررسی در مجلس با آن موافقت نشد و بهمن ماه، برخلاف پیگیری‌های وزیر راه، سخنگوی اقتصادی دولت گفت: «برای استفاده از ایرلاین‌های خارجی برنامه‌ای نداریم.» (۲۴ بهمن-تسنیم) این مخالفت سخنگوی اقتصادی طبیعی بود، چون مجلس در بررسی برنامه هفتم توسعه، روی خوش به آن نشان نداده بود.

ماجرای قیمت گذاری بلیت در شرکت‌های داخلی و خارجی

در همین حال حوزه کارشناسی رسانه تخصصی اقتصادی دنیای اقتصاد این موضوع را دو روز قبل بررسی کرده و نوشته است: «با آزاد شدن قیمت‌گذاری بلیت هواپیما، برخی شرکت‌های ایرانی قیمت‌هایی تا ۶ میلیون تومان را برای پرواز تهران-مشهد به ثبت رساندند. این در حالی است که برخی ایرلاین‌ها و شرکت‌های تراز جهانی می‌توانند همین مسیر را براساس دلار آزاد ۶۲‌هزار تومانی با کمتر از ۷۰۰‌هزار تومان سرویس‌دهی و پرواز کنند.» حال این که نرخ گذاری شرکت‌ها بر چه اساس انجام می‌شود و شرکت‌های بین المللی به ازای هر صندلی و کیلومتر چه رقمی را برای بلیت پرواز دریافت می‌کنند، محاسباتی دارد که مدنی، رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند به این رسانه گفته است: «به طور میانگین نرخ هر صندلی/کیلومتر در جهان ۷.۵ سنت است حال جالب آن جاست که شرکت‌های ایرانی با وجود برخورداری از این همه مشوق یارانه (بنزین و...) به قیمت مصوب ۴.۲ سنت راضی نبوده و معتقدند باید برای هر صندلی/کیلومتر در خطوط داخلی ۹.۲ سنت دریافت کنند! یا حداقل این قیمت ۷.۳ سنت تعیین شود. البته همان‌طور که گفته شد آن‌ها به قیمت مصوب پایبند نبوده‌اند و در این مدت نرخ خود را به بالای ۹ سنت هم رسانده‌اند.»

مشهد - تهران از ۴۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان!

رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند به نکته عجیبی اشاره می‌کند: ما میزان هزینه سوخت و پرسنل شرکت‌های خارجی با ایرانی را برآورد کردیم و نتیجه شگفت انگیزی یافتیم که اگر فقط هزینه سوخت و پرسنل را برای شرکت‌های خارجی مشابه شرکت‌های داخلی محاسبه کنیم؛ متوسط قیمت هر صندلی/کیلومتر پرواز این شرکت‌ها در مسیر‌های داخلی ۳.۳ سنت خواهد بود. این نرخ را در مسیر تهران-مشهد به عنوان یک معیار معادل‌سازی کردیم. براین اساس ایرلاین‌های ایرلند حاضر هستند در صورت دریافت بنزین یارانه‌ای، استفاده از پرسنل ایرانی و پرداخت ریالی و بهره‌مندی از خدمات فرودگاهی با تعرفه دولتی فقط با ۴۰۰‌هزار تومان بین تهران-مشهد پرواز کنند. ترکیش ایرلاینز و پگاسوس همین مسیر را تحت این شرایط با کمتر از ۷۰۰‌هزار تومان و ایرلاین‌های انگلستان با ۷۰۰‌هزار تومان پرواز می‌کنند.

چه باید کرد؟

حال با این تفاصیل که در شرایط کنونی و با آزادشدن نرخ پرواز‌ها که در پیک‌های مسافرتی گاهی بلیت‌های مشهد-تهران به بیش از ۵ میلیون تومان می‌رسد، چه باید کرد؟ ما همین پرسش را روز گذشته با محمد محمدی بخش رئیس سازمان هواپیمایی کشوری درمیان گذاشتیم. او البته تاکید داشت که برای پاسخ به این موضوع حداقل ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد. ما البته با او بیش از ۷ دقیقه گفتگو کردیم که تاکید داشت حرف هایش برای «مصاحبه» نیست. در عین حال به نظر از توضیحات رئیس سازمان هواپیمایی کشوری این بر نمی‌آمد که همکاری با شرکت‌های خارجی، قیمت‌ها را می‌شکند.