نامهربانی با هویت دینی جیرفت، مسجد دقیانوس را دریابید

به گزارش مجله خبری نگار، با توجه به قدمت ۱۲۰۰ ساله مسجد شهر قدیم جیرفت با ادامه ساخت‌وساز در محوطه‌های قدیمی این تمدن کهن، روند ثبت جهانی این مسجد که نماد دینداری و هویت اسلامی مردم جیرفت است به بن‌بست خواهد خورد، مسجدی که بعد از گذشت قرن‌ها اگر خوب با همه وجود گوش فرا دهیم صدای الله‌اکبر، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ ٱللَّٰهِ و أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولیَّالله و ندای الغوث الغوث عارفان و مومنین آن زمان که نیاکان ما بودند را می‌توان شنید.

پس از کش‌و‌قوس بین اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و راه‌وشهرسازی جنوب در مورد جانمایی شهرک نوین جیرفت و ورود دادستان شهرستان همراه خبرنگاران شهرستان جیرفت برای سومین بار به محل شهرک نوین رفته تا این بار از دید رسانه به جانمایی این شهرک نظری بیندازیم.

از سمت جاده اسماعیلی به محل شهرک حرکت می‌کنیم جاده‌ای خاکی و باریک که دو سمت آن را تپه‌های باستانی و پر از خشت‌های شکسته را گرفته‌اند به محل شهرک که چندین دستگاه راه‌سازی و خاکریزی اطراف کارگاه از بازدید‌های قبل اضافه شده بودند، رسیدیم.

بعد از گذشتن از محوطه‌های باستانی شهر قدیم جیرفت که در زیر زنجیر بلودوزر و لودر‌ها له می‌شود به بقایای مسجدی رسیدیم که در روزگاران قدیم محل راز و نیاز مؤمنین و عرفای دین دیار اسلامی بود و هنوز بعد از گذشت ۱۲۰۰ سال با گوش دل می‌توان صدای الله‌اکبر، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ ٱللَّٰهِ و أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولیَّالله را شنید.

محمود مجاز با بیان نقش اساسی گردشگری و رونق دادن به آن برای توسعه و رونق اقتصادی اظهار داشت: توجه به میراث گرانبهای گذشته و صنعت گردشگری اگر محقق شود علاوه بر درآمدزایی برای مردم منطقه باعث ارز آوری نیز خواهد شد.

مدیر خانه مطبوعات جنوب استان کرمان با اشاره به اینکه بنا‌های تاریخی، تاریخ فرهنگی و هویتی ملی است که باید سال‌ها حفظ شود تا آیندگان نیز از وجود آنان و سرگذشت دینی، هویتی و ملی آنان، تجربه‌ها بیاموزند و در حقیقت گذشته زنده را به نسل‌های آینده نشان دهند، افزود: به‌نظرم جانمایی شهرک نوین هر چند با مجوز شورای مسکن انجام شده، اما آنچه در بازدید میدانی از محوطه‌های این منطقه و اظهار و نظر‌های باستانشناسان بر می‌آید، ایجاد شهر نوین باعث نابودی تاریخ و تمدن شهر قدیم هم در دوره اسلامی و هم در دوره ساسانی می‌شود و از ثبت جهانی آن جلوگیری می‌کند.

مژده مشایخی با بیان قدمت شهر دقیانوس و مسجد این شهر گفت: شهر قدیم جیرفت از بزرگترین شهر‌های اسلامی کشور در دوره سلجوقی بوده است که به آن شهر دقیانوس گفته می‌شود و در متون تاریخی و جغرافیایی از این شهر زیاد نام برده شده است.

مدیر مسؤول پایگاه خبری میراث هلیل با اشاره به اینکه مسجد دقیانوس به دستور عمر‌و‌لیث در دوره صفاری و در دهه سوم هجری قمری احداث شده است، خاظر نشان کرد: طبق نظر کارشناسان فن، مسجد هزار و ۲۰۰ ساله دقیانوس از شاخصه‌های مهم این شهر تاریخی است و همانطور که از نامش پیداست یکی از کهن‌ترین مساجد جهان اسلام است و در ایران نیز جز نخستین مساجدی است که احداث شده است و این نشان از دیانت مردمان این سرزمین می‌دهد.

خبرنگار حوزه میراث فرهنگی با انتقاد از ساخت شهرک نوین در محوطه‌های باستانی شهر دقیانوس گفت: حالا، اما در طرح نهضت مسکن ملی، بخشی از این محدوده کهن برای احداث شهرک نوین جیرفت انتخاب شده است و متاسفانه شهرسازی و تامین زیرساخت‌های لازم برای شهرک جدید بیشترین آسیب و خطر را متوجه این آثار می‌کند.

مشایخی با اشاره به عدم ثبت جهانی مسجد دقیانوس در صورت ادامه روند شهرسازی در محوطه‌های باستانی شهر قدیم جیرفت گفت: به نظر حفاظت از شهر دقیانوس و شاهکار اسلامی آن یعنی مسجد هزار و ۲۰۰ ساله‌اش وظیفه همگان است و مسؤولان شهر و استان باید برای جلوگیری از ساخت شهرک در این محدوده و تامین زمین در نقطه‌ای دیگر چاره‌اندیشی کنند.

سمیه خدیشی هم با اشاره به وجود بزرگترین تمدن اسلامی در شهر قدیم جیرفت گفت: در اواخر دهه هشتاد کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی شهر قدیم جیرفت در کنار دیگر آثار تاریخی بقایای مسجدی را نمایان کرد که قدمت آن به هزار سال قبل و اوایل دوره اسلام می‌رسد، مسجدی که اهمیت تاریخی آن به حدی است که در جمله آثار منتخب برای ثبت جهانی و یونسکو قرار می‌گیرد.

خبرنگار روزنامه کاغذ وطن با انتقاد از موافقت دستگاه‌های مسؤول برای احداث شهرک در محوطه باستانی دقیانوس گفت: در حالی که عرصه و حریم این محوطه باستانی مصوب و مشخص نشده در بخشی از این منطقه تاریخی مجوز احداث شهرکی صادر شده است و با ساخت این شهرک علاوه بر اینکه آثار تاریخی مربوط به دوره اسلامی تخریب و مدفون می‌شود، امکان ادامه عملیات کاوش باستان شناسی هم وجود ندارد.

خدیشی با بیان لزوم تجدید نظر در مکان ساخت شهرک نوین جیرفت خاطر نشان کرد: طبق نظر کارشناسان این حوزه با تامین جاده و دیگر زیرساخت‌های لازمه این پروژه نه تنها آسیب جبران‌ناپذیری به این محوطه تاریخی وارد می‌آید، بلکه مانع ثبت جهانی این مسجد مهم دوره اسلامی هم می‌شود.

محمدی از خبرنگاران جنوب نیز در این بازدید با اشاره به اینکه ما همواره در حفاظت و ارائه آثاری که نشانگر تاریخ و هویت اسلامی منطقه است کم‌کاری کرده‌ایم و بی‌مسؤولیت‌های بسیاری در حفظ این گنجینه‌های ارزشمند تاریخی – فرهنگی نشان داده‌ایم، افزود: این مسجد نماد دینداری مردم جیرفت در تاریخ است و لازم است مسؤولیت بالاخص نهاد‌های دینی نسبت به این مهم دغدغه بیشتری داشته باشند.

یکی دیگر از خبرنگاران جیرفت با بیان اینکه اهرم‌های قانونی موجود کشور برای محافظت و جلوگیری از تخریب و تعرض به آثار تاریخی گفت: کسانی که عملکردشان مستقیم بر تاریخ و هویت‌های تاریخی و فرهنگی مردم تاثیر می‌گذارند از نگاه اقتصادی و رفع مسؤولیت به این حوزه نگاه نکنند.

کریمی با اشاره به وجود زمین در تل سیاه، جاده فرودگاه گفت: چرا مسؤولین فقط انگشت روی ساخت مسکن در محوطه باستانی دقیانوس گذاشته‌اند، با جابجایی چندین کیلومتری می‌توانند در ماران قلعه این شهرک را بنا گذارند و مشکل مسکن جوانان منطقه نیز مرتفع شود.

با توجه به در دست اقدام بودن پرونده مسجد شهر قدیم جیرفت در یونسکو و لزوم حفظ آثار تمدنی جهان اسلام و هویت دینی مردم جیرفت ادامه شهرک‌سازی در محوطه‌های باستانی جیرفت علاوه بر عدم ثبت جهانی مسجد شهر قدیم جیرفت، هویت دینی و اسلامی مردم این منطقه را نیز دستخوش تغییرات خواهد کرد.