به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: بهگفته کارشناسان ۳۲ نوع از ۴۰بلای طبیعی شناختهشده دنیا در ایران اتفاق میافتد. سالانه بهطور متوسط بیش از ۳ هزار نفر در کشور بر اثر این حوادث جان خود را از دست میدهند، ۹ هزار نفر دچار مصدومیت میشوند و ۱.۵ میلیون نفر هم تحتتأثیر این رخدادها قرار میگیرند.
آسیبپذیری شهرها و روستاهای کشور در برابر سیل، زلزله و فرونشست زمین علاوه بر تلفات انسانی جبرانناپذیر و دلخراش، هزینههای زیادی را روی دست دولتها گذشته است. این در حالی است که بحران خشکسالی و گرمایش زمین هم تا امروز قربانیان زیادی در کشور گرفته است. برای مثال، خشکشدن تالابها و پهنههای آبی مثل تالاب هامون و دریاچه ارومیه در سالهای اخیر هزاران میلیارد تومان از منابع کشور را صرف خود کرده است.
بهگفته محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران، حوادث و بحرانها سالانه بیش از ۸۰هزار میلیارد تومان خسارت به کشور وارد و بخش قابل توجهی از توان دولت را مصرف میکند؛ درحالیکه این رقم میتواند در طرحهای عمرانی و زیرساختی کشور برای رفاه مردم هزینه شود.
علی بیتاللهی، رئیس بخش زلزلهشناسی، مهندسی و خطرپذیری وزارت راه، مسکن و شهرسازی: براساس نقشه پهنهبندی زلزله، بیش از یکسوم جمعیت ایران در زونهای پرخطر زمینلرزه سکونت دارند. از نظر گسل و گستره نیز عمدتا کلانشهرها درست در داخل و مجاورت گسلهای بسیار فعال لرزهزا واقع شدهاند؛ اما آنچه خطرات و آسیبهای زلزله را در شهرهای لرزهخیز ایران تشدید میکند، این است که براساس دادههای مرکز آمار ایران بیش از ۶۰ درصد ساختمانهای کشور در مقابل زلزلههای بزرگ ایمن نیستند و به همینخاطر ریسک لرزهای در کشور بسیار بالاست؛ بهطوریکه یک زمینلرزه به بزرگی ۷ ریشتر در ابرشهر تهران میتواند در لحظات اولیه نزدیک به یکمیلیون کشته و مجروح داشته باشد و ۳ میلیون نفر هم از چنین زمینلرزهای تأثیر میپذیرند که آمار وحشتناکی است.
درباره پدیده فرونشست زمین، اما آنچه اهمیت دارد این است که جمعیت بیشتری را در مقایسه با زلزله در معرض خطر و آسیب قرار داده است. براساس نقشههای پهنهبندی فرونشست زمین در کشور، گزارشی ملی تهیه شد که اعداد و آمار آن برپایه آخرین مطالعه روی خطرات ناشی از فرونشست زمین است. با اینکه پهنههای فرونشستی ۱۱ درصد مساحت سرزمینی ایران را در بر میگیرند، همین مساحت بهدلیل اینکه ساکنان زیادی را در خود جا داده است، نیمی از جمعیت ایران را شامل میشود که روی پهنههای فرونشستی یا مجاور زونهای فرونشست کشور ساکناند.
فرونشست زمین هم مثل زلزله شهرهای بزرگ کشور را تهدید میکند. آثار این پدیده به مرور زمان بهصورت ترکخوردگی ساختمانها، آسیبدیدگی لولههای انتقال سوخت و آب و فاضلاب، و آسیبپذیری مستحدثات و آثار تاریخی نمایان شده است. تفاوت خطر فرونشست با زلزله در این است که فرونشست تدریجی است و اثرات آن مثل زلزله ناگهانی نیست؛ اما بسیار فراگیرتر و گستردهتر است و میتواند بر بخشهای وسیعی از ایران تأثیر بگذارد. براساس آمار جهانی، ایران رتبه نخست فرونشست جهان را از نظر گسترش و خطر فرونشست دارد و اصفهان بحرانیترین شهر ایران است که بهطور کامل روی پهنه فرونشستی واقع شده است.