فریاد بی‌صدایی تالاب‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، لذت طبیعت‌گردی و کوهنوردی، زمینه‌های آشنایی ما را با این پدیده دوچندان کرد، از طرفی همجواری شهر نی ریز با منطقه حفاظت شده بهرام گور، پارک ملی قطرویه و نیز نزدیک بودن به تالاب بختگان و مشاهده آسیب‌هایی که بر پیکر این مناطق وارد می‌شد و احساس خطری که در زمینه نابودی بیشتر طبیعت و خشکی تالاب‌ها می‌کردیم ما را بر آن داشت تا با تعدادی از دوستداران واقعی محیط زیست که دوستان نزدیک ما بودند، اقدام به تاسیس انجمن دوستداران میراث ماندگار بختگان بنماییم.

این‌ها بخشی از گفتگویی با محمدجواد رنجبر است، یک فعال زیست محیط زیست که سال‌ها است دغدغه حفاظت از تالاب‌ها به ویژه تالاب بختگان و نگهداری از مراتع و عرصه‌های محیط زیست را دارد.
او مدیر انجمن دوستداران میراث ماندگار بختگان است که با هدف پاسداشت از طبیعت و منابع خدادادی و کمک به بهبود کیفیت محیط زیست و منابع طبیعی تاسیس شد و در راستای حفاظت از محیط زیست، ترویج فرهنگ حفاظت، آموزش و... فعالیت‌های متعددی از سوی این انجمن اجرا شده است.

هر اتفاق ریز و درشتی در عرصه‌های طبیعی، برای اعضای این انجمن تبدیل به یک دغدغه اجتماعی می‌شود. احیاء تالاب‌ها و حق‌آبه آنان، ریزگرد‌های پیرامون تالاب‌ها، آتش‌سوزی در مراتع، خشک شدن اراضی جنگلی، وجود چاه‌های غیرمجاز و کاهش منابع آب زیرزمینی و... هر کدام دغدغه‌ای است که مقابله با اساس کار این انجمن را تشکیل می‌دهد.

پیگیری حق‌آبه قانونی تالاب‌ها

مدیر انجمن دوستداران میراث ماندگار بختگان با اشاره به فعالیت‌های محوری انجمن میراث ماندگار بختگان در راستای ترویج حفاظت از محیط زیست گفت: عمده فعالیت‌های این انجمن بر ۲ محور اصلی اهداف انجمن و برنامه‌هایی که ما را در رسیدن به هدف یاری می‌نماید، بنا شده که در این میان، فعالیت در زمینه محیط زیست و منابع طبیعی و پاسداری از آنچه که طبیعت برای ما و نسل‌های آینده به یادگار گذاشته است، شامل: کمک به عمومی سازی فرهنگ سلامتِ محیط زیست و پاسداشت طبیعت، بسترسازی لازم در جهت بهبود فرهنگ محیط زیستی و منابع خدادادی، دفاع از احیای دائمی تالاب بین المللی بختگان و پیگیری حق‌ابه قانونی آن، دفاع از ماندگاری منطقه حفاظت شده بهرام گور، پارک‌های ملی قطرویه و بختگان و همچنین کمک به توانمندسازی جوامع محلی در حفاظت از منابع ملی و تالاب‌ها، از اهداف انجمن می‌باشد.

رنجبر ادامه داد: روش‌های اجرایی جهت رسیدن به اهداف تعریف شده انجمن نیز شامل جمع آوری اطلاعات لازم و انتشار نشریه و بروشور‌های آموزشی مبنی بر حفاظت از آب، خاک، هوا و تالاب‌ها، برگزاری جلسات سخنرانی، همایش و گرد همایی مناسبتی، به منظور ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی در مورد مسائل و مشکلات محیط زیستی، ایجاد پایگاه اطلاع رسانی، همکاری با نشریات محلی، منطقه‌ای و ملی از طریق تهیه مطلب و تولید محتوای آموزشی، برگزاری نمایشگاه عکس، پوستر و یا دست آفریده‌های هنرجویان کلاس‌های کارگاهی طرح‌های معیشت، برگزاری جلسات ویژه مناسبت‌های زیست محیطی، همکاری و مبادله اطلاعات و آگاهی با سایر سازمان‌های مردم نهاد حوزه منابع طبیعی و محیط زیست است.

خاموش کردن آتش سوزی‌های جنگلی یا مرتعی

این فعال محیط زیست با اشاره به برنامه‌های عمومی و مشارکتی بیان کرد: کمک اعضا و هموندان انجمن در خاموش کردن آتش‌سوزی‌های جنگلی یا مرتعی، اجرای برنامه مشارکتی پاکسازی در مناطق تفرجگاهی و جنگلی، کاشت دانه‌های جنگلی در مناطق مختلف روستایی و شهری، کمک به کاشت گیاهان دارویی، مشارکت اعضای انجمن در اجرای طرح‌های مختلف نهال کاری و جنگل کاری بخشی از فعالیت‌های انجمن میراث ماندگار بختگان است.

وی ضمن اشاره به رایزنی با مسؤولان جهت طرح یا پیگیری مسائل محیط زیستی استان و مصاحبه با رسانه‌ها پیرامون مسائل محیط زیست، افزود: برگزاری روز جهانی تالاب‌ها، برگزاری همایش معرفی ظرفیت‌های اقتصادی و تنوع زیستی منطقه حفاظت شده بهرام گور و همچنین برگزاری اردو‌های مختلف و بازدید از مناطق چهارگانه در پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده استان فارس از دیگر برنامه‌های اجرا شده در راستای حفاظت از عرصه‌های محیط زیست می‌باشد.

لزوم کنترل آلایندگی در واحد‌های صنعتی

مدیر انجمن میراث ماندگار بختگان پیرامون اجرای برنامه‌های فرهنگی گفت: صدور بیانیه در رابطه با آلودگی‌های برخی واحد‌های صنعتی و یا تصرف اراضی ملی، گفتگوی چهره به چهره با مردم و اعضای جوامع محلی در روستا‌های مختلف پیرامون مدیریت پسماند خانگی و کاهش مصرف آب، توزیع بروشور‌های محیط زیستی در خصوص اهمیت، کارکرد و فواید تالاب‌ها در راستای حفاطت از اراضی ملی و تالاب‌ها انجام شده است.

رنجبر به برنامه‌های آموزشی انجمن نیز پرداخت و اظهار داشت: برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی در خصوص آموزش مفاهیم پایه محیط زیستی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی طرح معیشت پایدار در حوزه تالاب بختگان، شرکت در جلسات هم‌اندیشی جهت بررسی و طرح مشکلات محیط زیستی استان فارس و یا شهرستان نی ریز، همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی طرح کاهش تعارضات درنای خاکستری با جوامع محلی در روستا‌های حاشیه تالاب بختگان سرفصل‌های آموزشی انجمن را تشکیل می‌دهد.

تالاب بختگان که عنوان تالاب بین‌المللی فارس و دومین دریاچه کشور را یدک می‌کشد، سال گذشته روز‌های سخت و تلخی را سپری کرد. میزان اندک بارندگی، وجود چاه‌های غیرمجاز، همچنین برداشت بی‌رویه از چاه‌های مجاز، تن بختگان را روز به روز نحیف کرد.

رنجبر به اقداماتی که از سوی انجمن میراث ماندگار بختگان برای تخصیص حق‌آبه دائمی تالاب بختگان انجام شده، پرداخت و گفت: هر چند انجمن‌ها یا تشکل‌های مردم نهاد و غیردولتی، اختیار اجرایی ندارند و تنها نقش مطالبه گری و کنش‌گری را ایفا می‌کنند، اما در راستای تامین حق‌آبه تالاب بختگان اقداماتی نظیر نامه نگاری با مسؤولان مرتبط، حضور در جلسات ستاد احیای تالاب‌ها و عنوان کردن لزوم رعایت حق‌ابه قانونی آن، مصاحبه با نشریات مختلف و سایت‌های خبری، آگاهی بخشی عمومی در جوامع محلی روستا‌های حاشیه تالاب بختگان در خصوص برداشت کمتر از منابع آب و چاه‌ها و در نهایت، آموزش مشاغل خانگی طرح معیشت‌های جایگزین به منظور افزایش سطح درآمد خانوار‌ها و در نتیجه کاهش فشار بر بخش کشاورزی و برداشت آب انجام شده است.

باید حق تالاب‌ها را از آب‌فروشان گرفت

احیای دیگر تالاب‌های استان فارس موضوع دیگری است که از این فعال محیط زیست جویا شدیم که وی اظهار داشت: مسئله احیای تالاب‌ها را به صورت کلی و به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح می‌کنیم و فریادمان برای احیای همه تالاب‌ها بلند است، به خصوص تالاب‌هایی که در کنوانسیون رامسر تحت عنوان بین المللی ثبت شده‌اند و به ویژه تالاب بین المللی بختگان به عنوان دومین پهنه آبی کشور و یا بزرگترین تالاب مرکزی ایران.
وی بیان کرد: تالاب‌ها هر کجا که باشند باید به عنوان سرمایه ارزشمند ملی به آنان پرداخت و فریاد بی صدایی آنان شد و حقشان را از آب فروشان گرفت.

حفاظت از مناطق جنگلی و مراتع استان فارس نیز بخش دیگری از فعالیت‌های انجمن را تشکیل می‌دهد.
رنجبر در این زمینه بیان کرد: گشت و پایش در مناطق جنگلی مختلف و حسب مورد گزارش کاستی‌ها و نواقص به متولیان امر، کاشت دانه‌های جنگلی نظیر بادام کوهی در بیش از ۱۴ مورد طی سالیان گذشته، یادآوری مسائل حفاظت و کنترل بیشتر عرصه‌های جنگلی به مسؤولان به خصوص در نظر گرفتن ظرفیت مراتع و تعداد دام در هر منطقه، همچنین پاکسازی نقاط مختلف جنگلی- تفرجگاهی، یادآوری به گردشگران و طبیعت‌گردان در خصوص کنترل آتش و مطمئن شدن از خاموشی کامل آن، علاوه بر آن جلوگیری از آسیب رساندن به شاخه‌ها و بوته‌های درختان جنگلی، کاشت بذر انواع گیاهان مرتعی و یا دارویی- صنعتی، عمده فعالیت‌های این انجمن در راستای حفاظت از عرصه‌های طبیعی و مراتع می‌باشد.