به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: اتاق بازرگانی تازهترین برآورد خود از شاخص مدیران خرید (شامخ) راکه مربوط به بهمن امسال بوده و شصت و پنجمین شماره از این گزارش محسوب میشود منتشر کرد. این گزارش نشان میدهد که در کل اقتصاد ایران، شاخص مزبور پس از دو ماه قرار داشتن در محدوده خنثی و رکودی، افزایش داشته و به ۵۵.۰۵ رسیده است. رقمی که بالاترین میزان این شاخص در ۹ ماه گذشته به شمار میرود. از منظری دیگر نیز مشاهده میشود که میزان این شاخص در بهمن امسال، بالاترین سطح را در بین بهمن ۵ سال اخیر (از زمانی که شامخ محاسبه میشود) تجربه کرده است. با این حال، نوسان نرخ ارز، موجب شده تا انتظار برای بهبود فعالیت در اسفند به پایینترین حد سه ماهه برسد.
شاخص مدیران خرید (شامخ)، حاصل نظرسنجی از بنگاههای اقتصادی حول ۵ مولفه اصلی و ۷ مولفه فرعی در خصوص فعالیتهای آن هاست. در صورتی که رقم حاصل شده برای هر مولفه یا کل شاخص کمتر از ۵۰ باشد، بیانگر وضعیت بدتر/کمتر آن شاخص یا مولفه نسبت به ماه قبل از خود است. اگر این میزان ۵۰ باشد، به معنای عدم تفاوت و در صورتی هم که بیش از ۵۰ باشد، به معنای وضعیت بهتر/ بیشتر آن شاخص یا مولفه نسبت به ماه قبل از خود خواهد بود.
با این اوصاف، افزایش شامخ بهمن به ۵۵.۰۵ که نشان از بهبود فعالیت بنگاهها نسبت به ماه قبل دارد، تا حدی متاثر از رشد شامخ کل اقتصاد در این ماه به دلیل نزدیک شدن به انتهای سال نیز هست. هر چند در این ماه، نوسان نرخ ارز موجب شده تا بنگاهها به شرحی که در ادامه میآید، با مشکل مواجه شوند:
این شاخص با رقم ۴۹.۲۷ برای دومین ماه پیاپی کاهش را نشان میدهد. ضمن این که در میان مولفههای اصلی شامخ، کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. در این رابطه میتوان گفت تقاضای ضعیف پیش روی بنگاهها در چند ماه قبل و روند افزایش قیمت مواد اولیه و نهادههای تولید (که رشد نرخ ارز از دلایل اصلی آن است)، و همچنین در پیش بودن ماه رمضان، کاهش انتظارات نسبت به بهبود فعالیت بنگاهها در اسفند و در نتیجه کاهش سطح استخدام نیروی کار را رقم زده است.
دومین مولفه متاثر از نرخ ارز در بنگاه ها، قیمت خرید مواد اولیه بوده است. شاخصی که با رقم ۶۸.۸، بیشترین میزان چهار ماه گذشته را به ثبت رسانده است. در این زمینه نیز ملاحظه میشود با نوسان نرخ ارز، کسب و کارها در زنجیره تامین با فشارهای تورمی روبهرو شده اند. با این حال از آن جا که بخشی از مواد اولیه عرضه شده در بازار، در قیمتهای قبلی خریداری شده بود، به نظر میرسد اثرات تورمی نرخ ارز در صورت ادامه روند افزایشی آن، در ماههای آتی بیشتر خود را نشان دهد.
سومین مولفه ارزیابی بنگاهها که از نوسان نرخ ارز اثر پذیرفته، انتظارات در ارتباط با میزان فعالیتهای اقتصادی در ماه آینده (یعنی اسفند) است. این شاخص با رقم ۵۶.۵۹ در بهمن اگر چه حاکی از امیدواری بنگاهها به بهبود وضعیت در اسفند است، اما در پایینترین حد سه ماه قرار گرفته است. در واقع کسب و کارها به دلیل نگرانی ناشی از نوسان نرخ ارز و تاثیر آن بر اختلال در زنجیره تامین نهادهها و شروع ماه رمضان، برخلاف روند سالهای گذشته که انتظارات خوش بینانه بهترین برای اسفند وجود داشته، پیش بینی نسبتاً ضعیف تری برای ماه پایانی سال ۱۴۰۲ برای افزایش فعالیت کسب و کار خود داشته اند.
علاوه بر مولفههای شامخ که نرخ ارز مستقیم روی آنها اثر گذاشته است، میتوان گفت عمده دیگر شاخصها در ذیل شامخ با رشد خوبی روبهرو شده اند.
طبق گزارش اتاق بازرگانی، شاخص میزان سفارشهای جدید مشتریان در بهمن با ثبت رقم ۵۷.۰۶، بعد از دو ماه رکود پیاپی و کاهش، بیشترین میزان چهارماهه (از آبان) را ثبت کرد. دلیل این موضوع به نزدیک شدن به پایان سال و افزایش در تقاضای مشتریان بر میگردد.
از سوی دیگر دادههای اتاق بازرگانی ایران نشان میدهد که در بهمن، شاخص میزان سفارشهای چدید مشتریان با رقم ۵۸.۱۸، بیشترین میزان خود را در ۵۳ دوره قبل، ثبت کرده است. دلیل اصلی افزایش این شاخص، سطح پایین تقاضا در ماههای گذشته بوده که با نزدیک شدن به پایان سال، اکثر کسب و کارها با تقاضای بیشتری از سوی مشتریان روبهرو شده اند.
به موازات صعود شامخ به بیشترین میزان ۹ ماهه، شاخص فروش هم همین رکورد را به تثبت رساند و با ثبت رقم ۵۸.۷۲، بعد از سه ماه کاهش پیاپی، در بهمن افزایشی شد. دلیل اصلی این موضوع نیز افزایش تقاضای داخلی در پایان سال به شمار میرود.