روحانی‌ای که هماره لباس رزم به تن داشت

به گزارش مجله خبری نگار/اطلاعات: اول اسفند ۱۳۶۴، ساعت ۳۰: ۱۲دقیقه هواپیمای «فرندشیب» متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان که از تهران به مقصد اهواز در حرکت بود، در آسمان این شهرهدف دو موشک هوا به هوای جنگنده ‏های عراقی قرار گرفت و در منطقه «وین» در ۲۵کیلومتری شمال اهواز سرنگون شد. در این واقعه دلخراش بیش از ۴۰ نفر از مسافران غیر نظامی از روحانیون و نمایندگان مجلس و مسئولان فرهنگی کشور به همراه شیخ فضل الله محلاتی نماینده امام خمینی (ره) که در این پرواز بودند به شهادت رسیدند. پیکر پاک شهید محلاتی پس از تشییع در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد.

به همین مناسبت و برای ارج نهادن به خدمات روحانیون در دفاع مقدس، این روز را روز «روحانیت و دفاع مقدس» نامگذاری کرده‌اند.

شهید فضل الله مهدی‌زاده محلاتی یکی از روحانیونی است که نقش ارزنده‌ای در دوران دفاع مقدس و در جایگاه نمایندگی، ولی فقیه در سپاه پاسداران ایفا کرده است. او در ۱۸ تیرماه ۱۳۰۹ در شهرستان محلات در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد و در سال ۱۳۲۴ و در ۱۵ سالگی برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه قم شد. در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی همچون امام خمینی و آیت الله بروجردی (ره) بهره برد. از همان دوران تحصیل در قم، ارتباطش با علمای و مبازرین رژیم پهلوی، روح مبارزه با طاغوت را در او ایجاد کرد و سبب شد این شهید بزرگوار به عالمی خستگی ناپذیر و عاشق امام و لایت بدل شود.

آشنایی با فدائیان اسلام

سال ۱۳۲۶ در منزل آیت الله محمد تقی خوانساری با نواب صفوی آشنا و جذب روحیه و شخصیت نواب می‌شود. اولین برگ از مبارزات سیاسی شهید محلاتی در مخالفت با به خاک سپردن جنازه رضاخان در قم رقم می‌خورد.

پس از آن در قضیه اعلام موجودیت اسرائیل و دستگیری شهید نواب صفوی در جریان سخنرانی علیه رژیم صهیونیستی، شهید محلاتی به همراه تعدای از طلاب به خانه آیت الله خوانساری می‌رود و اقدام به نامنویسی برای اعزام به فلسطین و مبارزه با رژیم اشغالگر قدس می‌کند، اما با اطلاع ماموران رژیم از این ماجرا بلافاصله دستگیر می‌شود.

سال ۱۳۲۹ آیت الله کاشانی که به لبنان تبعید شده بود، به ایران باز می‌گردد و شهید محلاتی از طریق ارتباط با فدائیان اسلام با آیت الله کاشانی آشنا می‌شود و بار‌ها از طرف ایشان برای تبلیغ به شهرستان‌های مختلف فرستاده می‌شود.

شهید محلاتی در راه مبارزه با رژیم ستمشاهی از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و در قضیه تحصن روحانیون در دانشگاه تهران در آستانه ورود امام خمینی نقش بارزی داشت. وی همچنین یکی از اعضای اصلی کمیته استقبال از حضرت امام بود.

آن شهید بزرگوار به فرمان امام پا به پای ملت در تسخیر مراکز قدرت رژیم شاه حرکت کرد و تلاش خستگی ناپذیری را برای به ثمر رساندن انقلاب اسلامی انجام داد به گونه‌ای که در حمله به مرکز رادیو، برای نخستین بار صدای انقلاب اسلامی توسط او از رادیو پخش شد.

مسئولیت‌های جدید پس از انقلاب

شیخ فضل الله محلاتی پس از سال‌ها مبارزه و تلاش خستگی ناپذیر و به دلیل سوابق درخشان به یکی از چهره‌های مورد اطمینان بنیانگذار جمهوری اسلامی تبدیل شد. از همین رو وی پس از انقلاب عهده دار مسئولیت‌های متعددی از جمله معاونت کمیته مرکزی انقلاب و نمایندگی امام در مراسم حج سال ۱۳۵۸ را برعهده داشت. او در انتخابات نخستین دوره مجلس، از طرف مردم محلات انتخاب و راهی مجلس شورای اسلامی شد.

پس از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب، شهید محلاتی که سابقه درخشانی در مبارزات پیش از انقلاب با رژیم پهلوی داشت و خدماتی هم پس از پیروزی انقلاب در جایگاه‌های مختلف انجام داد، از سوی حضرت امام به عنوان نماینده ایشان در سپاه پاسداران انقلاب انتخاب شد.

این شهید بزرگوار خیلی زود تبدیل به شخصیتی محبوب و تاثیرگذار در بین پاسداران شد و این نه فقط به دلیل اینکه نماینده امام در این نهاد انقلابی بود، بلکه به خاطر شخصیت متواضع و ویژگی‌های اخلاقی او بود که سپاه را نهادی پرتوان می‌خواست و می‌گفت: «باید سپاهی بسازیم که دشمن هوس توطئه علیه انقلاب اسلامی را نکند.»

رهبرمعظم انقلاب درباره حضور شهید محلاتی در سپاه و مشارکت فعالش در دوران دفاع مقدس و ارتباطش با رزمندگان می‌گویند: «بنی‌صدر از طرف امام (ره)، فرمانده کل نیرو‌های مسلح شده بود و در سپاه کسانی بودند که با او مخالف بودند. شهید محلاتی باید با هر دو جناح هماهنگ می‌شد و این گاهی اصلاً امکان‌پذیر نبود و سوء تفاهم‌ها از همین جا شکل گرفت، گاهی از هر دو طرف به او اهانت می‌شد و او را به عنوان واسطه نمی‌پسندیدند. او کارش را در سپاه با یک اتاق کوچک شروع کرد و سعی کرد با صبوری و آرامش پیش برود. در زمان مسئولیتش مدام بین تهران و جبهه‌های غرب و جنوب در حال رفت و آمد بود. من کمتر کسی را از روحانیون می‌شناسم که اینقدر به جبهه سر زده باشد. حتی در بعضی از عملیات یا ناظر عملیات بود یا به خطوط مقدم می‌رفت. حضورش و سخنان گرمش وچهره همیشه خندانش وگرم گرفتن‌ها ش با بچه‌های سپاه و بسیج و ارتش سبب دلگرمی همه می‌شد».

شهید محلاتی علاوه بر نقشی که در سپاه ایفا کرد، یکی از اعضای موثر در تشکیل جامعه روحانیت مبارز تهران هم بود و در تشکیل این تشکل سیاسی نقش مهمی بر عهده داشت.

رهبرمعظم انقلاب در بخشی از خاطرات خود در باره این برهه از زندگی شهید محلاتی در این باره می‌فرمایند: «او یکی از بنیان‌گذاران جامعه روحانیت مبارز هم بود. نقش‌اش وصل کننده و گردآورنده بود. من البته در آن زمان در تهران نبودم و بعد از پیروزی انقلاب آمدم عضو آنجا شدم. شهید محلاتی کسی بود که همیشه در شورای مرکزی حضور داشت و خیلی هم مؤثر بود. بیشتر هم بار‌ها و کار‌های سنگین را برمی‌داشت. هیچ وقت نشد که من در آن جلسه‌ها باشم و حضور خندان و مؤثرش را در آنجا احساس نکنم.» (نقل قول‌های مقام معظم رهبری برگرفته از کتاب «قاصد خنده رو» از انتشارات روایت فتح است).

در بخش از پیامی که امام خمینی به مناسبت شهادت محلاتی صادرکردند آمده است: «من با این قلم شکسته و این چشم بسته در حق این ملت و این عزمش و این سلحشوران و این رزمش چه می‏ توانم بگویم؟! پس بهتر آن است که قلم بشکنم و دم فرو بندم و اجر و مزد رزمندگان و وابستگان به آنان و آسیب دیدگان و دلبستگان آنان را از خدای بزرگ بخواهم.

امید آن است که وَلیّ نِعَم، این میهمانان را که به سوی او می‏ روند از محضر خود کامیاب فرماید و به این رزمندگان غرورآفرین قدرت بیشتر و قوّت والاتر عنایت نماید و به همه ملت عزیز به ویژه آنان که در این جهاد فی سبیل الله فعالیت و دخالت داشته ‏اند، عزت و عظمت مرحمت کند و این عزیزانی [را]که در این جنایت هوایی به‏ سوی او پرواز کرده‏ اند، اجازه ورود به محفل خاص خود دهد. وحجت الاسلام حاج شیخ فضل الله محلاتی شهید عزیز را که من و شما او را می‏ شناسیم که عمر خود را در راه انقلاب صرف کرد و باید گفت یکی از چهره ‏های درخشان انقلاب بود و در این راه که راه خداوند است تحمل سختی‌ها نمود و رنج‌ها کشید و با قامت استوار ایستادگی کرد، اجازه ورود در محضر شهدای صدر اسلام مرحمت نماید.»