به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: همه بانکها روز گذشته در یک اقدام مشترک و هماهنگ از آغاز طرح حفظ سپردههای مشتریان با نرخ سود ۳۰ درصد با عنوان گواهی سپرده خاص رونمایی کردند و براساس اعلام بانک مرکزی تا چهارشنبه هفته آینده بالغ بر ۲۸۰ هزار میلیارد تومان گواهی سپرده خاص روی میز قرار میگیرد.
بانک مرکزی هدف از این سیاست جدید پولی با نرخ سود بیسابقه ۳۰ درصد را تامین مالی سرمایه در گردش طرحهای اقتصادی اعلام کرده که قرار است ۲۰۰ هزار میلیارد تومان به این موضوع اختصاص داده شود و ۸۰ هزار میلیارد تومان دیگر هم صرف تامین مالی پروژههای پیشران و مولد با بازدهی بالا خواهد شد که البته مجوز ۸۰ هزار میلیاردی به بانکهای منتخب داده شده و نه به همه بانکها.
نکته مهم اینکه هرچند بانک مرکزی نرخ قبل از سررسید یا بازخرید این اوراق بهادار را که بهصورت الکترونیکی صادر میشود اعلام نکرده بود، اما روز گذشته بانکها خبر دادند بازخرید قبل از سررسید آن در شعب بانک با نرخ سود ۱۲ درصد سالانه از تاریخ فروش محاسبه خواهد شد. شکاف بین نرخ سود قبل از سررسید این اوراق با نرخ آن در سررسید به این معناست که خریداران اوراق یادشده مجاب شوند تا قبل از سررسید اقدام به فروش آن نکنند.
بانک مرکزی اعلام کرده که خریداران این اوراق میتوانند از آن بهعنوان وثیقه جهت دریافت وام استفاده کنند که به این ترتیب افراد میتوانند پولشان را نزد بانکها سپردهگذاری کنند، سود ۳۰ درصد در سررسید بگیرند و همین اوراق را به بانک بسپارند و با ضمانت آن طلب وام کنند.
این برای نخستینبار است که بانک مرکزی اجازه انتشار اوراق گواهی سپرده خاص را میدهد چهاینکه قبلا بانکها اجازه انتشار اوراق گواهی عام را داشتند؛ به این معنا که میتوانستند منابع جمعآوری شده را به تشخیص خود استفاده کنند، اما با انتشار اوراق گواهی خاص این اجازه از آنها گرفته شده و موظف خواهند بود که پولهای جمعآوری شده با سود ۳۰ درصد را تنها به طرحهای اقتصادیای اختصاص دهند که بتوانند بازدهی دستکم بالای ۳۵ درصد بهصورت سالانه داشته باشند.
بانک مرکزی میگوید: ویژگی بارز این گواهی سپرده خاص معافیت مالیاتی است؛ البته این معافیت قبلا هم وجود داشته و از سوی دیگر محدودیتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی در خرید اوراق یادشده وجود ندارد. نکته مهم دیگر اینکه بانک مرکزی گفته که نرخ سود ۳۰ درصد، علیالحساب خواهد بود، اما بعید است که بانکی بتواند در سررسید، سود بالاتری را شناسایی و پرداخت کند.
بانکها در تبلیغات خود سپردهگذاری با نرخ سود ۳۰ درصد را جذاب و مطمئن توصیف کردهاند و البته این یک واقعیت است، چرا که هیچ ریسکی متوجه سپردهگذاران نخواهد بود؛ هرچند هزینه تمامشده پول در شبکه بانکی را بالاتر میبرد. خریداران این اوراق بهتر است بدانند که گواهیهای سپرده بهصورت الکترونیکی صادر میشود و مثل سالهای دور برگه سپرده به مشتریان یا خریداران داده نمیشود و آنها موظف هستند که اطلاعات خرید خود را حفظ و رسید آن را نگه دارند تا دچار مشکل نشوند.
بانک مرکزی میگوید: هدف از انتشار این اوراق آن هم با نرخ سود بیسابقه، تامین سرمایه در گردش طرحهای اقتصادی است، اما برخی کارشناسان راز این سیاست پولی را جلوگیری از شکلگیری موج تازه انتظارات تورمی و البته ایجاد سد در برابر مهاجرت پول از حسابهای سپرده بانکی به سمت بازارهای پرنوسان نظیر ارز و سکه میدانند. اگر این سیاست جدید پولی که دیرهنگام اجرا شده، با اقبال خریداران مواجه شود، انتظار میرود که روند نزولی نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی ادامه یابد و از شوک به نرخ تورم جلوگیری شود.