حاشیه امن نا ایمن ها!

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: تا آتش سوزی پنج‎شنبه شب ساختمان بیمارستان گاندی خاموش شود، بسیاری از مردم که در جریان این خبر قرار گرفتند، مردند و زنده شدند. همه این ترس و اضطراب را در دل داشتند که نکند خاطره تلخ پلاسکو، تکرار شود. عکس‌ها و فیلم‌هایی که از آتش سوزی ساختمان گاندی در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر می‌شد، تماما یادآور تصاویر دردناک و دلخراش پلاسکو در سال ۱۳۹۵ بود که پس از ۳.۵ ساعت سوختن، فرو ریخت و جان ۲۲ هموطن شامل ۱۶ آتش نشان و ۶ نفر کسبه این ساختمان را گرفت.

گاندی پلاسکو نشد، اما...

باید خدا را شاکر باشیم که گاندی، پلاسکو نشد، اما تمامی خاطرات و چالش‌های ساختمان‌های نا ایمن و ماجرای «هشدار‌های کاغذی» نهاد‌های مسئول به نا ایمن‌ها مجدد بر سر زبان‌ها افتاد. البته این ترس هم دوباره به جان مردم افتاد که هر لحظه و همین کنار گوششان و حتی در یک بیمارستان که باید امن‌ترین مکان باشد، شاید یک پلاسکو خفته وجود داشته باشد.

۵ هشدار بی اثر به گاندی

همزمان که آتش در حال نواختن نمای کامپوزیت بیمارستان گاندی بود، جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی در کنار بیمارستان به خبرنگاران گفت: «تاکنون ۵ مرتبه به بیمارستان گاندی اخطار ناایمن بودن داده شده بود. آخرین اخطار مربوط به آبان ماه امسال است. اما متاسفانه به این اخطار‌ها توجهی نشده بود. ببینید بیمارستان محلی است که افراد توان‌یاب در آن حاضر می‌شوند؛ بنابراین باید اصول ایمنی در آن کاملا و حتی بیشتر از اماکن دیگر مورد توجه باشد، نه این‎که به اخطار‌های ایمنی بی‌توجهی کنند.»

وقتی تجربه‌های تلخ، عبرت نمی‌شود

شاید بیشتر ما پلاسکو را به دلیل فوق دراماتیک بودن ماجرا‌های آن، تا سال‌ها از یاد نبریم، اما این برای چندمین نوبت است که یک مرکز درمانی در تهران دچار آتش سوزی می‌شود. سال ۱۳۹۹ هم انفجار و آتش سوزی مرکز جراحی سینا اطهر تهران منجر به قربانی شدن ۱۹ نفر شد که شماری از کادر درمان در میان قربانیان بودند.

اگرچه امروز تعداد ساختمان‌های ناایمن نسبت به سال ۱۳۹۵ و هنگام فاجعه پلاسکو، بسیار کم و طبق اعلام شهردار تهران به ۷۵ مورد رسیده، اما باید بدانیم که پلاسکو فقط یک ساختمان بود و یا مرکز درمانی سینا اطهر تهران یک مورد از این تعداد بوده‎اند که درمجموع ۴۱ نفر قربانی آن شدند.

گاندی‌های دیگر، پلاسکو‌های دیگر.

اما ماجرا به همین تعداد ختم نمی‌شود، به علاوه این که ساختمان‌های ناایمن در تمام شهر‌ها پخش شده اند و هر لحظه ممکن است گاندی‌ها و پلاسکو‌های دیگری تکرار شود. به طور مشخص در پایتخت که بیش از سایر نقاط کشور در این بخش، حادثه خیز بوده است طبق اعلام شهرداری تهران هم اکنون «۷۵ ساختمان مانند پاساژ ناهید، پاساژ فجر، شرکت ژال در خیابان شریعتی، ساختمان هرمزان در سعادت‌آباد، مجتمع تجاری بوستان در پونک و برخی پاساژ‌های بازار بزرگ تهران از جمله گرند هتل، ساختمان‌هایی هستند که بنا به دلایل مختلفی هنوز ایمن‌سازی نشده‌اند. در این ۷۵ ساختمان نا ایمن، متاسفانه بیمارستان و اماکن دولتی وجود دارند و درخور ذکر است که ۵۰ درصد از ساختمان‌های دولتی که در تهران وجود دارند تاییدیه سازمان آتش‌نشانی را ندارند.»

دادستانی: نام نا ایمن‌ها اعلام شود

در همین حال که خطر نا ایمن‌ها روی سر مردم وجود دارد، چندی قبل غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور اعلام کرد: «برای هر یک از ساختمان‌های ناایمن در دادستانی تهران پرونده تشکیل شده است و اقدامات قضایی با همکاری سازمان پیشگیری و مدیریت شهرداری تهران و سازمان آتش نشانی در جریان است. انتشار اسامی ساختمان‌های ناایمن در تهران به صورت شفاف و با ذکر موارد ناایمنی از نظر دادستانی منع قانونی ندارد.»

هشدار‌ها و اخطار‌های کم اثر

البته که گفته می‌شود، تعداد نا ایمن‌ها رو به کاهش است و درباره ماجرای حادثه سه روز قبل، آتش نشانی تهران می‌گوید آخرین هشدار ما به بیمارستان گاندی در آبان ماه گذشته بوده است. اما به نظر می‌رسد، به اقدامی فراتر از یک هشدار نیاز است که فاجعه تکرار و جان مردم به بازی گرفته نشود. نمونه عینی این هشدار‌های احتمالا کم اثر را در حادثه مرکز درمانی سینا اطهر تهران دیدیم که سخنگوی آتش نشانی تهران به مهر گفت: «طبق مستند ۴ بار اخطار داده‌ایم البته این‎که سه یا چهار بار اخطار داده‌ایم تفاوتی در اصل ماجرا ندارد و کم کاری دیگر نهاد‌های نظارتی را در آن امر نمی‌توان گردن تعداد اخطار‌ها انداخت؛ چرا که اگر حتی یک بار به این ساختمان اخطار داده می‌شد نهاد‌های مرتبط و اجرایی باید به این موضوع ورود می‌کردند که متأسفانه در این مورد هیچ نهادی ورود نکرده بود.»

راهکار منطقی؛ نا ایمن‌ها پلمب شوند

با وجود همه پیگیری‌هایی که اکنوی در مراجع ذی‎صلاح درخصوص نا ایمن‌ها در حال انجام است، به نظر می‌رسد، همچنان بهترین راهکار و عاقلانه‌ترین روش که جان مردم در معرض خطر قرار نگیرد، پیشنهاد صادقی عضو شورای شهر تهران یعنی پلمب ناایمن‎هاست. او البته به یک نقص قانونی هم اشاره کرده است: متأسفانه شهرداری و سازمان آتش نشانی تنها می‌توانند اخطار دهند یا ساختمان‌های ناایمن را شناسایی کنند و تعداد این ساختمان‌ها را برشمرند؛ اما نمی‌توانند نام این ساختمان‌ها را اعلام عمومی و مستقیما برای پلمب این ساختمان‌ها اقدام کنند؛ چرا که ملاحظات امنیتی وجود دارد. ورود شهرداری برای پلمب این ساختمان‌ها نیز در قانون دیده نشده و قانون‎گذار مسیر پر پیچ و خمی را برای این منظور پیش بینی کرده که در نهایت ذی‎نفع و مالکان باید برای ایمنی ساختمان‌ها اقدام کنند؛ اما نتیجه این مسامحه کاری چه بوده؟ تا کی باید شاهد این حوادث باشیم؟ پلاسکو، متروپل و حالا بیمارستان گاندی و صد‌ها ساختمان پر رفت و آمد دیگر که در فهرست ساختمان‌های ناایمن قرار دارند.