درمان آسم با دارو‌های گیاهی

به گزارش مجله خبری نگار،به طور معمول در بیمارانی که دچار آسم هستند با هر نفس کشیدن، هوا از طریق بینی یا دهان به داخل گلو و مجاری هوایی آن‌ها وارد شده و در نهایت به ریه‌ها می‌رسد. تعداد زیادی مجرای هوایی کوچک در ریه‌ها وجود دارد که به انتقال اکسیژن از هوا به جریان خون کمک می‌کنند.

علائم آسم زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش مجاری تنفسی شما متورم شده و عضلات اطراف آن‌ها سفت شوند. سپس مخاط راه‌های هوایی را پر می‌کند و میزان هوای قابل عبور را بیشتر کاهش می‌دهد. برای برخی از افراد بیماری آسم فقط یک مزاحمت جزئی است، اما برای بعضی دیگر می‌تواند یک مشکل اساسی باشد که در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کرده و ممکن است منجر به بروز حملات آسم تهدیدکننده زندگی شود.

انواع مختلفی از آسم وجود دارد و عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز آسم شوند یا حمله حاد ایجاد کنند. اگرچه این بیماری قابل درمان نیست، اما علائم آن قابل کنترل است. ازآنجایی‌که وضعیت بیمار غالباً با گذشت زمان تغییر می‌کند، مهم است که مدام تحت نظر پزشک متخصص ریه و دستگاه تنفسی باشد تا علائم و نشانه‌ها ردیابی شوند و در صورت لزوم روند درمان تغییر کند. در واقع بهبودی نسبی بیمار به میزان توانایی او در مدیریت این بیماری بستگی دارد.

علائم آسم چیست؟

علائم آسم در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است حملات آسم به ندرت اتفاق بیافتند و علائم را فقط در زمان‌های خاص مانند هنگام ورزش کردن داشته باشند یا بالعکس با علائم مداوم مواجه شوند.

معمولا علائم آسم در جوانان و افراد مسن عبارتند از:

تنگی نفس
احساس درد در قفسه سینه
خس خس سینه در هنگام بازدم که نشانه شایع آسم در کودکان است
مشکل خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه
حملات سرفه یا خس خس سینه که در اثر ابتلا به ویروس تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بدتر می‌شوند
مشکل در صحبت کردن
خستگی
از نشانه‌هایی که احتمالاً آسم در بیماران در حال بدتر شدن است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

علائم و نشانه‌های آسم بیشتر و آزار دهنده‌تر شده است
تنگی نفس بدتر شده است و نیاز به استفاده مکرر از دستگاه‌های استنشاقی برای تسکین سریع دارید
معمولا نوع آسم در بیماران مشخص می‌کند که کدام علائم را تجربه کنند.

علت آسم چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

هنوز مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به آسم مبتلا می‌شوند و برخی دیگر به آن مبتلا نمی‌شوند، اما احتمالاً ترکیبی از عوامل محیطی و ارثی (ژنتیکی) است.

قرار گرفتن در معرض تحریک‌کننده‌های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی (حساسیت) می‌شوند، می‌تواند علائم و نشانه‌های آسم را تحریک کند. عوامل محرک آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

آلرژن‌های موجود در هوا مانند گرده، کنه‌های گرد و غبار، هاگ کپک، شوره حیوانات خانگی یا ذرات ضایعات سوسک
عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی
فعالیت بدنی
هوای سرد
آلاینده‌ها و محرک‌های هوا مانند دود
مصرف دارو‌های خاصی از جمله مسدودکننده‌های بتا، آسپرین و دارو‌های ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم
احساسات و استرس شدید
سولفیت‌ها و مواد نگهدارنده موجود در انواع غذا‌ها و نوشیدنی‌ها مانند میگو، میوه خشک، سیب زمینی فرآوری شده و آبجو
ابتلا به بیماری ریفلاکس معده (GERD) که در آن برگشت اسید معده به مری رخ می‌دهد
انواع آسم

انواع مختلفی از آسم وجود دارد. شایعترین نوع آن آسم برونشیال است که برونش‌های ریه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اشکال دیگری از آسم شامل آسم در دوران کودکی و آسم در بزرگسالان است. در آسم بزرگسالان، علائم حداقل تا ۲۰ سالگی ظاهر نمی‌شوند.

آسم آلرژیک

آلرژن‌ها باعث ایجاد این نوع رایج از آسم می‌شوند. این‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

اجزای بدن حیوانات خانگی مانند گربه‌ها و سگ‌ها
انواع مواد غذایی
گرده گل
گرد و خاک
علائم آسم آلرژیک اغلب همزمان با آلرژی‌های فصلی بروز می‌کند.

آسم غیر آلرژیک

مواد تحریک‌کننده موجود در هوا که ارتباطی با بروز آلرژی ندارند، باعث ایجاد این نوع آسم می‌شوند. این مواد تحریک‌کننده ممکن است شامل موارد زیر باشند:

سوزاندن چوب
دود سیگار
هوای سرد
آلودگی هوا
بیماری‌های ویروسی
خوشبوکننده‌های هوا
محصولات تمیزکننده خانگی
عطر‌ها
آسم شغلی

شغلی نوعی آسم است که در اثر عوامل محرک موجود در محیط کار بروز می‌کند.

این‌ها معمولا شامل موارد زیر است:

گرد و خاک
رنگ
گاز‌ها
مواد شیمیایی صنعتی
پروتئین‌های حیوانی
لاتکس
این مواد تحریک‌کننده می‌توانند در طیف وسیعی از صنایع مانند کشاورزی، منسوجات، نجاری و تولیدی وجود داشته باشند.

انقباض برونش ناشی از ورزش (EIB)

انقباض برونش ناشی از ورزش (EIB) معمولاً در عرض چند دقیقه از شروع ورزش و تا ۱۵دقیقه بعد از فعالیت بدنی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری قبلاً به‌عنوان آسم ناشی از ورزش (EIA) شناخته شده بود. تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به آسم نیز EIB را تجربه می‌کنند، اما معمولا همه افراد مبتلا به EIB انواع دیگری از آسم را ندارند.

آسم ناشی از آسپرین

آسم ناشی از آسپیرین (AIA)، بیماری تنفسی تشدید شده با آسپیرین (AERD) نیز نامیده می‌شود و معمولاً شدید است. با مصرف آسپرین یا (داروی ضد التهاب غیر NSAID استروئیدی) مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن ایجاد می‌شود. علائم آن ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت شروع شوند. این بیماران معمولا پولیپ بینی نیز دارند.

حدود ۹ درصد افراد مبتلا به آسم به AIA مبتلا هستند. معمولاً در بزرگسالان بین ۲۰ تا ۵۰ سال به طور ناگهانی ظهور می‌کند.

آسم قلبی

آسم قلبی معمولا عارضه‌ای است که با نارسایی قلبی بروز می‌کند و علائم آسم قلبی شامل سرفه، تنگی نفس، خلط پشت گلو، مشکلات تنفسی و ... است.

آسم شبانه

در این نوع آسم، علائم در شب بدتر می‌شوند. محرک‌هایی که در شب باعث بروز آن می‌شوند عبارتند از:

سوزش سردل
استشمام موی حیوانات خانگی
غبار
تغییر چرخه خواب طبیعی بدن
آسم نوع سرفه (CVA)

آسم نوع سرفه (CVA) علائم کلاسیک آسم مانند خس خس سینه و تنگی نفس را ندارد. معمولا به‌صورت سرفه خشک و مداوم خود را نشان می‌دهد. اگر درمان نشود، CVA می‌تواند به حملات کامل آسم منجر شود که سایر علائم شایع آن را نیز شامل می‌شود.

ممکن است این ابهام در ذهن شما شکل بگیرد که علائم آسم عصبی چیست؟ این نوع آسم اکثرا بعد از یک شوک عصبی در قالب تنگی نفس، ایست تنفسی و بی‌حالی خود را نشان می‌دهد.

فاکتور‌های خطر شایع آسم

تصور می‌شود تعدادی از فاکتور‌ها احتمال ابتلا به آسم را افزایش می‌دهند. آن‌ها عبارتند از:

داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به آسم مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر
داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر مانند درماتیت آتوپیک که باعث قرمزی، خارش پوست یا تب یونجه می‌شود و به‌صورت آبریزش بینی، گرفتگی و خارش چشم خود را نشان می‌دهد.
اضافه وزن
سیگاری بودن
قرار گرفتن در معرض دود سیگار
قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی‌ها
قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایشگری و تولیدات
عوارض آسم چیست؟

عوارض آسم معمولا عبارتند از:

علائم و نشانه‌هایی که در خواب، کار و سایر فعالیت‌ها تداخل ایجاد می‌کنند
باریک شدن دائمی لوله‌هایی که هوا را به داخل ریه‌ها منتقل می‌کنند (لوله‌های برونش) که بر میزان ظرفیت تنفسی شما تأثیر می‌گذارد
نیاز به ویزیت‌های اورژانسی و بستری شدن در بیمارستان برای حملات شدید آسم
عوارض جانبی ناشی از مصرف طولانی‌مدت برخی از دارو‌ها برای درمان آسم شدید
مطمئنا یک روند درمان مناسب می‌تواند در کنترل مراحل بیماری آسم و جلوگیری از عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت ناشی از آن کمک زیادی کند.

آیا امکان پیشگیری از آسم وجود دارد؟

اگرچه راهی برای پیشگیری از آسم وجود ندارد، اما شما و پزشک می‌توانید یک برنامه گام‌به‌گام برای بهبود زندگی خود و پیشگیری از حملات آسم طراحی کنید. پیشنهاد می‌کنیم رعایت نکات زیر را نادیده نگیرید:

به کمک پزشک و تیم مراقبت‌های بهداشتی، یک برنامه دقیق برای مصرف دارو‌ها و مدیریت حملات آسم بنویسید و حتماً برنامه خود را دنبال کنید. آسم یک بیماری مزمن است که نیاز به نظارت و درمان منظم دارد. کنترل آن می‌تواند احساس بهتری در زندگی شما ایجاد کند.
واکسن آنفلوانزا و ذات الریه بزنید. پیشگیری از آنفولانزا و ذات‌الریه در کنترل علائم تحریک آسم بسیار موثر است.
عوامل محرک آسم را شناسایی و از آن‌ها اجتناب کنید. تعدادی از مواد حساسیت‌زا و تحریک‌کننده در فضای باز، از گرده و کپک تا آلودگی هوا، می‌توانند باعث حملات آسم شوند. بدانید که چه چیزی باعث آسم شما می‌شود یا آن را بدتر می‌کند و برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهید.
یاد بگیرید که علائم هشداردهنده حمله قریب‌الوقوع مانند سرفه خفیف، خس خس سینه یا تنگی نفس را سریع تشخیص بدهید. ازآنجایی‌که عملکرد ریه شما ممکن است قبل از مشاهده علائم کاهش یابد، به طور مرتب با یک دستگاه «اوج جریان سنج» میزان سختی نفس کشیدن خود را اندازه‌گیری کنید. پزشک می‌تواند به شما نحوه کار با آن را آموزش دهد.
حملات را به موقع شناسایی و درمان کنید، زیرا اگر سریع اقدام کنید، احتمال بروز حملات شدید کمتر می‌شود. دارو‌های خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید. همچنین هرگونه فعالیتی را که ممکن است باعث حمله شود فورا متوقف کنید. اگر علائم شما بهبود نیافت، مطابق دستورالعمل برنامه خود از کمک پزشکی استفاده کنید.
بدون اینکه ابتدا با پزشک خود صحبت کنید، حتی اگر به نظر می‌رسد آسم در حال بهبودی است، مصرف دارو‌های خود را متوقف نکنید. مشورت مداوم با پزشک می‌تواند نگرانی‌های شما در این زمینه را برطرف کند.
اگر متوجه شدید که با استنشاق تسکین‌دهنده‌های سریع مانند آلبوترول وضعیت شما بهتر می‌شود، در مورد تغییرات درمانی خود با پزشک صحبت کنید.
انواع راه‌های درمان آسم که باید بدانید

پیشگیری و کنترل طولانی‌مدت، کلید اصلی در متوقف کردن حملات آسم قبل از شروع آن است. درمان آن معمولاً شامل شناخت عوامل محرک آسم، برداشتن گام‌هایی برای جلوگیری از عوامل محرک و پیگیری روند تنفسی بدن برای اطمینان از اثر دارو‌های مصرفی در کنترل علائم بیماری است. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که نقش اسپری آسم چیست؟ در صورت شروع حملات آسم، ممکن است لازم باشد از یک اسپری یا دستگاه استنشاقی تسکین‌دهنده سریع مثل نبولایزر استفاده کنید.

معمولا دارو‌های مناسب برای شما به موارد مختلفی مثل سن، وضعیت بالینی و عوامل محرک آسم بستگی دارد. دارو‌های کنترل‌کننده می‌توانند در طولانی‌مدت تورم مجاری تنفسی شما را که منجر به بروز علائم می‌شود، کاهش دهند. دارو‌های استنشاقی تسکین‌دهنده سریع (گشادکننده برونش) به سرعت مجاری تنفسی متورم را که باعث محدود شدن قدرت تنفس می‌شوند باز می‌کنند. در برخی موارد، مصرف دارو‌های ضد آلرژی ضروری است. در ادامه به جزئیات هر سه نوع از این دارو‌ها اشاره خواهیم کرد.

دارو‌های کنترل‌کننده طولانی‌مدت آسم

این دارو‌ها که معمولا روزانه مصرف می‌شوند، سنگ بنای درمان آسم هستند. به طور روزمره آسم را کنترل و احتمال حمله آسم را کمتر می‌کنند. انواع دارو‌های کنترل طولانی‌مدت آسم عبارتند از:

کورتیکواستروئید‌های استنشاقی: مثلفلوتیکازون، پروپیونات و ... که ممکن است لازم باشد چندین روز تا چند هفته از این دارو‌ها استفاده کنید تا به حداکثر نتیجه خود برسید. برخلاف کورتیکواستروئید‌های خوراکی، کورتیکواستروئید‌های استنشاقی نسبتاً عوارض جانبی کمتری دارند.
اصلاح کننده‌های لکوترین: این دارو‌های خوراکی از جمله مونتلوکاست، زافیرلوکاست، زیلوتون به تسکین علائم آسم کمک می‌کنند. مصرف داروی مونتلوکاست در مواردی با واکنش‌های روانشناختی مانند تحریک، پرخاشگری، توهم، افسردگی و تفکر خودکشی همراه است. در صورت مشاهده هر یک از این واکنش‌ها، بلافاصله به‌دنبال مشاوره پزشکی باشید.
استنشاقی‌های ترکیبی: این دارو‌ها معمولا حاوی یک عامل آگونیست بتا بلند اثر همراه با کورتیکواستروئید هستند.
تئوفیلین: با شل کردن عضلات اطراف مجاری تنفسی به باز نگه‌داشتن راه‌های هوایی کمک می‌کند. توجه کنید که این دارو به اندازه سایر دارو‌های آسم نباید استفاده شود و برای بررسی دقیق عوارض احتمالی آن به آزمایش خون منظم نیاز است.
دارو‌های تسکین‌دهنده سریع آسم

اصولا از این دارو‌ها در صورت نیاز برای تسکین سریع و کوتاه‌مدت علائم در طی حملات آسم استفاده می‌شود. در صورت توصیه پزشک ممکن است از آن‌ها قبل از ورزش نیز استفاده شود. انواع دارو‌های تسکین‌دهنده سریع عبارتند از:

آگونیست‌های بتا کوتاه‌اثر: این گشادکننده‌های برونش استنشاقی در عرض چند دقیقه برای تسکین سریع علائم در هنگام حمله آسم عمل می‌کنند. مواردی مانند آلبوترول، لووالبوترول و غیره. آگونیست‌های بتا کوتاه‌اثر را می‌توان با استفاده از یک دستگاه استنشاقی قابل حمل دستی یا یک نبولایزر، دستگاهی که دارو‌های آسم را به ذرات ریز غبار مانند تبدیل می‌کند، استفاده کرد.
عوامل آنتی‌کولینرژیک: مانند سایر گشادکننده‌های برونش به سرعت عمل می‌کنند تا بلافاصله مجاری تنفسی شما را شل و تنفس را آسان‌تر کنند. آن‌ها بیشتر برای آمفیزم و برونشیت مزمن استفاده می‌شوند، اما برای درمان آسم نیز کارایی دارند.
کورتیکواستروئید‌های خوراکی و وریدی: این دارو‌ها که شامل پردنیزون و متیل پردنیزولون هستند، التهاب مجاری تنفسی ناشی از آسم شدید را تسکین می‌دهند. آن‌ها در صورت استفاده طولانی‌مدت می‌توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، بنابراین این دارو‌ها فقط به صورت کوتاه‌مدت برای درمان علائم شدید آسم تجویز می‌شوند.
بهتر است بدانید که اگر دارو‌های کنترل‌کننده طولانی‌مدت به درستی کار کنند، نیازی به استفاده از دارو‌های استنشاقی تسکین‌دهنده سریع ندارید.

دارو‌های ضد آلرژی

اگر آسم در اثر آلرژی تحریک یا بدتر شود، ممکن است مصرف دارو‌های زیر کمک زیادی به شما کند:

واکسن‌های آلرژی (ایمنی‌درمانی): با گذشت زمان، این واکسن‌ها به تدریج واکنش سیستم ایمنی بدن شما را به آلرژن‌های خاص کاهش می‌دهد. شما در ابتدا چند بار در هفته تزریق می‌کنید و سپس هر ماه یکبار برای یک دوره سه تا پنج ساله آن‌ها را تجدید می‌کنید.
دارو‌های زیستی: معمولا این دارو‌ها به طور خاص برای افرادی هستند که آسم شدید دارند.
ترموپلاستی برونش

این روش درمانی برای آسم شدید استفاده می‌شود که با کورتیکواستروئید‌های استنشاقی یا سایر دارو‌های طولانی‌مدت آسم بهبود نمی‌یابد. به‌همین‌دلیل، به طور گسترده‌ای در دسترس نیست و برای همه مناسب نیست. در طی ترموپلاستی برونش، پزشک با استفاده از الکترود قسمت داخلی مجاری تنفسی ریه‌ها را گرم می‌کند. گرما باعث کاهش انقباض عضلات صاف داخل مجاری تنفسی می‌شود. این کار توانایی سفت شدن مجاری هوایی را محدود می‌کند، تنفس را راحت‌تر می‌کند و احتمالاً حملات آسم را کاهش می‌دهد. این درمان به طور کلی طی سه ویزیت سرپایی انجام می‌شود.

یک رویکرد گام‌به‌گام

اصولا روند درمان شما باید براساس تغییرات در علائم شما باشد. پزشک شما باید در هر بار مراجعه در مورد علائم شما سوال کند و نوع درمان شما را متناسب با آن تنظیم کند. به عنوان مثال، اگر آسم شما به خوبی کنترل شود، ممکن است پزشک داروی کمتر یا دوز کمتری را برای شما تجویز کند. اگر آسم شما به خوبی کنترل نشده یا در حال بدتر شدن باشد، پزشک ممکن است میزان داروی شما را افزایش دهد و انجام ویزیت‌های مکرر را توصیه کند.

درمان آسم با دارو‌های گیاهی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید گیاهان دارویی زیادی در تسکین علائم آسم موثر هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم:

در صورت مواجهه با شرایط زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

اگر مرتبا سرفه می‌کنید یا خس خس سینه دارید که بیش از چند روز طول می‌کشد. درمان به‌موقع آسم ممکن است از آسیب طولانی‌مدت ریه جلوگیری کرده و به بهتر شدن وضعیت با گذشت زمان کمک کند.
بعد از تشخیص اگر می‌دانید که به آسم مبتلا هستید، کنترل طولانی‌مدت دقیق تحت نظر پزشک به شما کمک می‌کند روزبه‌روز احساس بهتری داشته باشید و می‌تواند از بروز حملات تهدیدکننده آسم جلوگیری کند.
اگر به نظر می‌رسد داروی شما علائم را تسکین نمی‌دهد یا اگر باید بیشتر از دستگاه استنشاقی تسکین‌دهنده سریع خود استفاده کنید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
بدون مشورت با پزشک بیشتر از مقدار تجویز شده دارو مصرف نکنید. استفاده بیش‌ازحد از دارو‌های آسم می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند و ممکن است آسم شما را بدتر کند.
وضعیت بیماری آسم اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کند. به طور منظم با پزشک خود ملاقات و در مورد علائم خود صحبت کنید تا هرگونه اصلاح در روند درمان ایجاد شود.
حملات شدید آسم می‌تواند برای شما تهدیدکننده زندگی باشد. با پزشک خود صحبت کنید تا زمانی‌که علائم و نشانه‌های شما بدتر می‌شوند یا به درمان اضطراری نیاز دارید، چه کاری باید انجام دهید. معمولا علائم اورژانسی آسم عبارتند از:

بدتر شدن سریع تنگی نفس یا خس خس سینه
حتی پس از استفاده از دستگاه استنشاقی تسکین‌دهنده سریع، بهبودی حاصل نشده است
تنگی نفس در هنگام انجام حداقل فعالیت بدنی
بنابراین در پاسخ به سوال آیا بیماری آسم خطرناک است؟ باید گفت بله، درصورتی‌که به‌موقع تحت نظر پزشک فوق تخصص ریه یا متخصص آسم و آلرژی درمان نشود.