فلسفه وجود سقاخانه‌ها چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، اظهار کرد: سقاخانه‌ها در راسته بازار‌ها در دوره صفویه ساخته شد و این مکان‌ها در محل‌هایی ساخته می‌شدند که آب لوله کشی وجود نداشت و افراد تشنه می‌توانستند از آبی که در آنجا وجود داشت، سیراب شوند.

وی افزود: سقاخانه‌ها یک اتاقک آبی بود که شخص یا اشخاص نذر می‌کردند و آب را از آب انبار‌ها که خیلی دور و سخت بود، داخل مشک‌ها می‌ریختند و می‌آوردند و سپس داخل مخزن ریخته و به این ترتیب نذر آب خود را انجام می‌دادند.

حسین پناه ادامه داد: شخص تشنه از آن آب استفاده می‌کرد و اگر خودش نذری داشت با روشن کردن شمع، نذر خود را بیان و مثلا می‌گفت در صورت برآورده شدن نذر، ۳ مشک برای آن سقاخانه بیاورد.

وی بیان کرد: یکی از دلایلی که این مکان نام سقاخانه گرفت، رشادت‌هایی بود که حضرت ابوالفضل عباس (ع) در واقعه تاسوعا در کربلا از خود نشان داد و پنجه برای سقاخانه نیز یکی از نماد‌های آیین تاسوعا و عاشورای حسینی است و همان پنجه حضرت ابوالفضل است.

این مسئول ادامه داد: معمولا ادبیاتی که بر روی کاشی‌های سقاخانه به کار رفته است، ادبیات مرتبط با روز تاسوعا در مورد وفاداری و عشق حضرت ابوالفضل عباس به خاندان امام حسین (ع) است.

وی در ارتباط با معماری سقاخانه‌ها نیز گفت: سقاخانه‌ها در راسته بازار‌ها در کنج دیواره دو نبش و یا کنج مسجد، تکیه و یا حسینیه ساخته می‌شد.

حسین پناه افزود: کاشی کاری‌های انجام شده، برگرفته از نقوش هندسی، نقوش اسلامی و اشعار و ادبیات مربوط به وقایع تاسوعا است.

به گفته وی، رنگ‌های استفاده شده در کاشی‌های سقاخانه‌ها در دوره صفویه با زمینه زرد و در دوره قاجاریه تبدیل به آبی و آبی فیروزه‌ای شد و نرده‌های بکار رفته شده در ابتدا چوبی و سپس فلزی شد.

کارشناس ثبت آثار ناملموس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در ارتباط با باور‌های برگرفته از ساخت سقاخانه نیز گفت: افراد معمولا نذر‌هایی که داشتند همچون درخواست فرزند از خداوند، آزادی زندانی و توبه از گناه؛ در آنجا نذر و شمعی روشن می‌کردند و بعد از برآورده شدن آرزوی خود، آب را به آنجا می‌بردند.

وی افزود: نمونه‌ای از سقاخانه در خراسان شمالی در محل بش قارداش بجنورد وجود داشت.

حسین پناه تاکید کرد: سقاخانه‌ها در مکان‌هایی که آب کمی وجود داشت، ساخته می‌شد و در مکان‌هایی که فراوانی آب بود نیز بر اساس باور‌های دینی ساخته شده است.

وی تصریح کرد: نماد معروف سقاخانه، پنجه است که رشادت‌های حضرت ابوالفضل را یادآوری می‌کند.