این چراغ باید روشن بماند

به گزارش مجله خبری نگار/ایران-ندا سیجانی: اولین دوره برنامه موسیقایی «غزل‌ساز» از شب گذشته در تالار رودکی آغازشد. «غزل‌ساز» به همت انجمن موسیقی ایران و با مشارکت بنیاد فرهنگی هنری رودکی، به مدت سه‌شب از تاریخ ۱۳ تا ۱۵ تیرماه با شش اجرا برگزار می‌شود. اولین دوره این پروژه موسیقایی متمرکز بر موسیقی‌سازی و تکنوازی خواهد بود.

نقطه آغازی در بهتر دیده و شنیده شدن موسیقی دستگاهی

بهاره فیاضی از نوازندگان ساز تار و سه‌تار، قرار است امشب چهارشنبه ۱۴ تیرماه و در دومین شب «غزل‌ساز»، میزبان مخاطبانش باشد. او پروژه موسیقایی «غزل‌ساز» را اتفاق خوبی در عرصه موسیقی جدی عنوان کرد و بیان داشت: «از دوران پاندمی کرونا که اجرا‌های صحنه‌ای موسیقی به تعطیلی کشیده شد و البته اتفاقات بعد از آن، بی‌انگیزگی بسیاری در هنرمندان، بویژه هنرمندان موسیقی سنتی، شکل گرفت و تقریباً از بعد از این اتفاقات، نگاه جدی به اجرا‌های موسیقی سنتی وجود نداشت. بر این اساس برگزاری چنین رویداد‌های موسیقایی، می‌تواند نقطه آغازی در بهتر دیده و شنیده شدن این ژانر از موسیقی کشورمان باشد و فرصتی مغتنم در دیدار نوازندگان ساز‌های اصیل ایرانی و حضور دوباره‌شان بر صحنه هنر و البته فرصتی ارزشمند برای علاقه‌مندان این سبک از موسیقی. امیدوارم برگزاری چنین رویداد‌هایی در دوره‌های بعد هم تداوم داشته باشد.»

موسیقی ردیف دستگاهی امضای هویت ایرانی ما است

صیانت از موسیقی ردیف دستگاهی از اهداف مهم «غزل‌ساز» است آن هم در جامعه‌ای که طی این چند سال، توجه کمتری به این ژانر از موسیقی داشته است. فیاضی در این باره گفت: «موسیقی ردیف دستگاهی برخاسته از یک هنر اصیل ایرانی بوده و در واقع امضای هویت ایرانی ما است. در واقع گفتمان‌هایی که از گذشته تا به امروز درخصوص هویت فرهنگی و هنری ایران مطرح شده و همچنان سر زبان‌ها است، بخش زیادی از آن به موسیقی اصیل ایرانی برمی‌گردد؛ موسیقی که از گذشتگان‌مان به نسل‌های بعد منتقل شده است و همچنان این چراغ باید روشن بماند.»

این نوازنده بر این نظر است: «سلیقه موسیقایی جامعه امروز تغییر پیدا کرده و مخاطبان و مردم، در چنین برنامه‌هایی حضور کمرنگ و کمتری دارند؛ بنابراین برگزاری چنین رویداد‌های موسیقایی و البته تولید آلبوم در این زمینه، قطعاً در حفظ و ماندگاری این هنر، بسیار تأثیرگذار خواهد بود بویژه برای نسل جوان، چرا که درحال حاضر تعداد جوانانی که به این نوع موسیقی گرایش پیدا کرده‌اند، اندک هستند، بنابراین برگزاری چنین برنامه‌هایی می‌تواند راهگشا و انگیزه مثبتی برای آن‌ها باشد. نکته دیگر اینکه اغلب اجرا‌های صحنه‌ای خواننده محور شده و موسیقی‌هایی که متمرکز بر موسیقی‌سازی است، بسیار کم اجرا می‌شوند و همچنان تأکید می‌کنم اجرا و برگزاری چنین برنامه‌هایی بسیار اثر‌گذار است و تشویق و ترغیب هنرمندان خواهد بود.»

او در پایان درباره قطعاتی که قرار است در این کنسرت اجرا کند، گفت: «کار مبتنی بر بداهه‌نوازی است و در دستگاه سه‌گاه بوده البته دو-سه قطعه ضربی هم اجرا خواهد شد که از قطعات خودم است که به‌صورت بداهه اجرا می‌شود.»

تأکید بر تداوم یک برنامه جدی

کامبیز گنجه‌ای نوازنده نام آشنای ساز تنبک در آخرین شب «غزل‌ساز»، پنجشنبه ۱۵ تیرماه به همراه قاسم رحیم‌زاده نوازنده تار به روی صحنه می‌رود. وی قرار است در کنسرت پیش‌رو قطعاتی از قاسم رحیم‌زاده را که در دستگاه بیات ترک بوده، اجرا کند. گنجه‌ای برگزاری این پروژه موسیقایی را اتفاق خوبی در ارائه موسیقی جدی عنوان کرد و در این باره بیان داشت: «توجه به موسیقی اصیل ایرانی و ارائه آن در قالب یک برنامه موسیقی، فرهنگی است و چه بهتر که از حضور جوانان فعال در این زمینه بهره بیشتری ببرند. تداوم چنین برنامه‌هایی، حرکتی رو به جلو در حفظ موسیقی اصیل ما است.»

گنجه‌ای به تمرکز و توجه این پروژه موسیقایی بر حفظ موسیقی ردیف دستگاهی اشاره کرد و گفت: «متأسفانه نگاه جامعه بویژه نسل امروز به هنر موسیقی، خواننده محوری است و این دیدگاه موجب شده موسیقی‌سازی در جامعه ما جایگاه کم‌رنگی داشته باشد؛ بنابراین بهتر دیده شدن آن، ملزم به حمایت‌های بیشتر است. در حال حاضر هنرجویان جوان در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند؛ تا آنجا که برخی از اساتید قدیمی بر این نظرند نسل جوان موسیقی ایران، قوی‌تر از اساتید خود ساز می‌نوازند. بر این اساس برای بهتر دیده شدن موسیقی اصیل ایرانی، می‌بایست محیط و بستری مناسب فراهم شود و همان‌طور که اشاره کردم برگزاری چنین برنامه‌های موسیقایی تداوم یابد و در هر دوره از هنر اشخاص مختلف بهره بگیرند.»

چرا تبلیغات شهری برای موسیقی سنتی صورت نمی‌گیرد؟

او درباره گستردگی موسیقی پاپ و جذب مخاطب امروز به موسیقی ردیف دستگاهی اظهار داشت: «هر موسیقی مخاطب خود را دارد و بسیار خوشحالم که از این برنامه هم استقبال خوبی صورت گرفته و بلیت‌فروشی آن در همان ساعت‌های نخست پایان یافته. من بر این نظرم همه موسیقی‌ها در جایگاه خود زیبا هستند به شرط آنکه به درستی مورد استفاده
قرار گیرند.

در حال حاضر در آموزشگاه‌های موسیقی اغلب موسیقی سنتی آموزش داده می‌شود و هنرجویان کمتر به آموزش ساز‌های غربی گرایش دارند، اما همچنان حمایتی از این موسیقی وجود ندارد. با نگاه به سطح شهر و بیلبورد‌های کنسرت‌های موسیقی پاپ که بسیار گسترده اطلاع‌رسانی شده‌اند، خواهید دید مخاطب به آن سو گرایش بیشتری پیدا خواهد کرد، اما آیا به این وسعت بیلبورد و یا تبلیغات شهری در خصوص موسیقی سنتی مشاهده می‌شود؟ چرا اسپانسر‌های موسیقی پاپ از موسیقی سنتی حمایت نمی‌کنند و به دنبال خواننده‌پروری و درآمد بیشتر هستند؟ از سوی دیگر قیمت بلیت‌های پاپ را هم در نظر بگیرید که تقریبی از ۳۰۰ هزار تومان شروع می‌شود تا ۷۰۰ هزار تومان، اما مبلغ بلیت‌های یک کنسرت بی‌کلام بسیار پایین است. چرا باید این میزان تفاوت قیمت وجود داشته باشد؟ در آخر باید بگویم نوازنده‌های ساز‌های سنتی، طی سال‌ها فعالیت هنری‌شان، تلاش بسیاری در دیده شدن هنر سرزمینشان داشته‌اند و حتی برخی از ساز‌های ایرانی مانند قانون، عود و... که به فراموشی سپرده شده بود، با علاقه‌مندی و توجه همین هنرجویان جوان بیشتر شنیده و اجرا شد و این حاصل پیشرفتی است که در این موسیقی به‌وجود آمده است.»