چرا عزت نفس در خودارزیابی فرد مهم است؟

به گزارش مجله خبری نگار، عزت نفس در روانشناسی به ارزیابی یک فرد از ارزش‌های خودگفته میشود ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻋﺒﺎرت است از درﺟﻪ تصویب و ﺗﺄﻳﻴﺪ یا اﺣﺴﺎس ارزشی که فرد نسبت به خود ادراک یا برآورد میکند بعبارت دیگر عزت نفس اعتبار و منزلتی است نزد خود کسب می‌کنیم عزت نفس یعنی اعتقاد داشتن فرد به این که توانایی‌ها و شایستگی‌های لازم برای زندگی را داراست و لیاقت زندگی کردن را دارد. مطالعات رابطه عزت نفس و سلامت روان را مورد تایید قرار داده اند بعبارتی دیگر بدون خود ارزشمندی سلامت روان بدست نخواهد آمد.

احترام به خود، یکی از مولفه‌ها و زیرمجموعه‌های عزت نفس است و طبیعتاً احترامی که برای خودمان قائل هستیم، بر روی عزت نفس‌مان تأثیر دارد حرمت نفس معادل احترام به خود یا Self-respect است و نمی‌توان آن را مترادف عزت نفس (Self-esteem) در نظر گرفت عزت نفس آسیب دیده موجب آسیب پذیری و افت تاب آوری خواهد بود.

عزت نفس می‌تواند ارزیابی و برآورد ما از خودمان باشد عزت نفس هم چنین میتواند میزان ارزشی باشد که فرد برای خودش برآورد میکند عزت نفس جنبه اساسی از روانشناسی انسان است که بر نحوه درک و تعامل ما با خود و دنیای اطرافمان تأثیر می‌گذارد. یکی از اولین روانشناسانی که این مفهوم را توصیف کرد ویلیام جیمز (William James) در سال ۱۸۹۰ بود و آن را به عنوان رابطه بین خود ادراک شده، یعنی «چه کسی فکر می‌کنم هستم» و خود ایده‌آل، یعنی «آن کسی که دوست دارم باشم» تعریف کرد. هر چه این اختلاف بیشتر باشد، نارضایتی بیشتر است. به همین دلیل است که انسجام بین موفقیت‌ها و آرزو‌های یک فرد ضروری است.

عزت نفس باورها، احساسات و رفتار‌های ما را شکل می‌دهد و به طور قابل توجهی بر رفاه کلی و سلامت روان ما تأثیر می‌گذارد. عزت نفس به ارزیابی و درک کلی از شایستگی، قابلیت‌ها و ارزش خود به عنوان یک فرد اشاره دارد. به این معنی که ما خودمان را چگونه می‌بینیم و باور داریم که دیگران چگونه ما را درک می‌کنند. عزت نفس سالم شامل داشتن دیدی مثبت و متعادل نسبت به خود، شناخت نقاط قوت و ضعف و در عین حال حفظ احساس پذیرش و احترام به خود است.

اهمیت عزت نفس درعزت نفس ارزیابی فرد از خویشتن است

عزت نفس نقش مهمی در جنبه‌های مختلف زندگی ما ایفا می‌کند، مانند:

بهزیستی عاطفی: داشتن عزت نفس سالم، احساسات مثبت، انعطاف پذیری و احساس شادی درونی را پرورش می‌دهد و رفاه عاطفی را ایجاد می‌کند. این به ما کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس و خوش‌بینی بیشتر در چالش‌ها و شکست‌ها حرکت کنیم.

روابط: عزت نفس بر روابط ما با دیگران تأثیر می‌گذارد. هنگامی که ما یک تصویر سالم از خود داشته باشیم، به احتمال زیاد ارتباطات سالم و رضایت بخشی ایجاد کرده و حفظ می‌کنیم. وجود عزت نفس ما را قادر می‌سازد تا حد و مرز‌ها را تعیین کنیم، به طور موثر ارتباط برقرار کنیم و در احترام متقابل مشارکت کنیم.

دستاورد و موفقیت: عزت نفس سالم به انگیزه، عزم و توانایی ما برای پیگیری اهداف کمک می‌کند. این باور را ایجاد می‌کند که ما قادر به موفقیت هستیم و به ما قدرت می‌دهد تا در برابر موانع ریسک کنیم و پشتکار داشته باشیم.

عوامل موثر بر عزت نفس

تجربیات اولیه: تجربیات دوران کودکی، از جمله تربیت والدین، پویایی خانواده و تأثیرات اجتماعی، به طور قابل توجهی عزت نفس ما را شکل می‌دهند. محیط‌های مثبت و حمایتی تمایل به تقویت عزت نفس سالم دارند، در حالی که تجربیات منفی می‌توانند تأثیری پایدار داشته باشند.

ادراک از خود: تصور ما از خود، از جمله اینکه چگونه توانایی ها، ظاهر و دستاورد‌های خود را تفسیر و ارزیابی می‌کنیم، به عزت نفس ما کمک می‌کند. انتظارات غیرواقع بینانه، انتقاد شدید از خود، یا تمرکز مداوم بر معایب درک شده می‌تواند عزت نفس را تضعیف کند.

مقایسه اجتماعی: مقایسه خود با دیگران، به ویژه از طریق دریچه ایده آل‌های اجتماعی یا رسانه‌های اجتماعی، می‌تواند بر عزت نفس تأثیر منفی بگذارد. مهم است که به یاد داشته باشید که هر فردی منحصر به فرد است و مقایسه خود با دیگران اغلب یک استاندارد ناعادلانه و غیر واقعی است.

اهمیت عزت نفس پرورش آن در حد بهینه است نه کم نه زیاد!

توسعه و پرورش عزت نفس سالم یک فرآیند مداوم است. راهبرد‌های اساسی برای ارتقای تصویر مثبت از خود وجود دارد، مانند رفتار با مهربانی، درک و بخشش. از خود مراقبت کنید، نیاز‌های خود را اولویت بندی کنید و در فعالیت‌هایی شرکت کنید که برای شما شادی و رضایت به ارمغان می‌آورد. از خودگویی منفی آگاه شوید و آن را با افکار واقعی‌تر و دلسوزانه جایگزین کنید.

نقاط قوت و دستاورد‌های خود را بپذیرید و به خود یادآوری کنید که هیچ کس کامل نیست. اهداف خود را به مراحل قابل مدیریت تقسیم کنید و هر نقطه عطف را جشن بگیرید.

بجای کمال، روی رشد و پیشرفت فردی تمرکز کنید. به دنبال روابط و ارتباط با افرادی باشید که به شما نشاط می‌دهند و تشویق می‌کنند. احاطه کردن خود با تأثیرات مثبت می‌تواند به عزت نفس سالم‌تر کمک کند.

در فعالیت‌هایی شرکت کنید که از آن‌ها لذت می‌برید و به شما امکان می‌دهد مهارت‌های جدیدی را توسعه دهید. ایجاد شایستگی و تسلط در زمینه‌های مورد علاقه می‌تواند عزت نفس را افزایش دهد.

ناتانیل براندن (Nathaniel Branden)، روانشناس برجسته و متخصص عزت نفس، در کتاب خود با عنوان شش ستون عزت نفس، مطالب زیادی در مورد عزت نفس نوشت.

ایده‌های کلیدی که او برای کمک به توسعه عزت نفس سالم عبارت بودند از:

(۱) پذیرش خود (۲) مسئولیت پذیری (۳) ابراز وجود (۴) زندگی آگاهانه (۵) صداقت فردی (۶) تمرین خودشکوفایی.

خودپذیری: پذیرش خود شامل تصدیق و پذیرفتن تمام جنبه‌های خود، از جمله نقاط قوت و ضعف است. این در مورد دلسوز بودن و عدم قضاوت نسبت به خود است.

مسئولیت پذیری فردی: مسئولیت فردی در قبال انتخاب ها، اعمال و احساسات خود باعث افزایش عزت نفس می‌شود. به ویژه زمانی که افراد خود را مسئول زندگی خود می‌دانند و فعالانه برای رسیدن به اهداف خود تلاش می‌کنند.

ابراز وجود: تمرین ابراز وجود شامل بیان صادقانه و محترمانه نیازها، خواسته‌ها و نظرات خود است. این در مورد استقلال خود و تعیین مرز‌های سالم است.

زندگی آگاهانه: زندگی آگاهانه به معنی زندگی آگاهانه و حضور در لحظه می‌باشد. از افکار، احساسات و اعمال خود آگاه باشید و انتخاب‌های عمدی و همسو با ارزش‌ها و اهداف خود داشته باشید.

یکپارچگی فردی: همسو کردن اعمال خود با ارزش‌ها و اصول خود، که یکپارچگی، عزت نفس و احساس انسجام درونی را تقویت می‌کند.

خودشکوفایی: تلاش برای تحقق توانایی‌های بالقوه و دنبال کردن رشد فردی، افراد را تقویت می‌کند. مشارکت فعالانه در فعالیت‌هایی که با علایق شما همسو هستند به خودشکوفایی کمک می‌کند.

روانشناسی عزت نفس پیچیده و چندوجهی است و پیامد‌های عمیقی برای رفاه و کیفیت زندگی ما دارد. پرورش عزت نفس سالم شامل پذیرفتن ویژگی‌های منحصر به فرد خود، شفقت به خود و درک این موضوع است که ارزش ما توسط عوامل خارجی یا مقایسه با دیگران تعیین نمی‌شود.

اهمیت عزت نفس در آن است که با پرورش تصویر مثبت از خود و تمرین شفقت به خود، می‌توانیم احساس قوی‌تری از عزت نفس داشته باشیم و زندگی رضایت‌بخش‌تری داشته باشیم. به یاد داشته باشید، شما شایسته عشق، پذیرش و شادی هستید. ارزش درونی خود را در آغوش بگیرید و بگذارید بدرخشد.

منبع: قاصدک‌خبر