روزنه امید برای اقتصاد دیجیتال

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: چالش‌های امروز و فردای اقتصاد دیجیتال چیست؟ انتظارات فعالان در کسب و کار فضای مجازی از دولت و حکمرانی اقتصاد دیجیتال چه مواردی است؟ در پی طرح این انتظارات و چالش ها، شامگاه دوشنبه ۲۸ فروردین جمعی از فعالان حوزه کسب و کار دیجیتال با رئیس جمهور دیدار و دیدگاه‌ها و دغدغه‌هایشان در این حوزه را مطرح کردند. ما در این گزارش به سراغ تعدادی از حاضران در این دیدار و فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال رفتیم تا در فضایی صریح‌تر حرف هایشان را بشنویم.

رئیس جمهور: عقب‌ماندگی در اقتصاد دیجیتال غیرقابل جبران است

رئیس جمهور هم البته در این دیدار به نکات قابل تاملی اشاره کرد: زمینه‌سازی برای حضور بیشتر بخش خصوصی در کسب و کار‌های مجازی از وظایف دولت است.

همه مسئولان و بخش‌های دولتی موظف به تسهیل فضای کسب و کار در اقتصاد دیجیتال و رفع موانع در این حوزه هستند.

تعدد مراجع و اطاله فرایند صدور مجوز به عنوان یکی از مهم‌ترین موانع این عرصه است. دستگاه‌های تنظیم‌گر باید به نحوی فعالیت‌شان را تنظیم کنند که موجب اخلال در کسب و کار نشود.

دستور رئیس جمهور چه بود؟

رئیس جمهور در این دیدار با یادآوری دستور صریح خود به دستگاه‌های دولتی درباره این که بدون نظر و مشورت فعالان بخش خصوصی نباید درباره مسائل آن حوزه تصمیم‌گیری کنند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی را مکلف کرد نظام مسائل مربوط به حوزه اقتصاد دیجیتال و کسب و کار‌های مجازی را احصا و مشکلات را با هم‌اندیشی و همکاری خود فعالان این حوزه برطرف کنند.

اقدام وزیر ارتباطات پس از دستور رئیسی

در پی این دستور، وزیر ارتباطات صبح سه‌شنبه در دیدار با تعدادی از اعضای شورای مرکزی و روسای استان‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با اشاره به اختیارات کارگروه اقتصاد دیجیتال، از اعضای این سازمان خواست مشکلات و مسائل خود را جمع بندی و در کمیسیون‌های کارگروه اقتصاد دیجیتال مطرح و پیگیری کنند و از ظرفیت ایجاد شده در این کارگروه برای رفع موانع حوزه اقتصاد دیجیتال استفاده کنند.

اقتصاد دیجیتال در بلاتکلیفی و سردرگمی

در همین زمینه ما با افشین آشوری، رئیس کمیسیون رمز ارز و بلاکچین نصر و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی استان زنجان همکلام و چالش‌های پیش روی اقتصاد دیجیتال را از وی جویا می‌شویم. آشوری با بیان یک مثال و تشبیه، می‌گوید: آیا در یک جاده نامناسب و پر از دست‌انداز، می‌توان با سرعت حرکت کرد؟ آیا در این جاده می‌توان به موقع و بدون از دست دادن زمان و فرصت و عمر و سرمایه به مقصد رسید؟ آشوری پس از بیان این تشبیه، می‌افزاید: حال این سوال مطرح است که آیا ما می‌خواهیم فضای کسب وکار دراقتصاد دیجیتال را که ظرفیت‌های بی نظیری درآن داریم، توسعه دهیم یا نه؟ پیش از محدودیت‌های سال ۱۴۰۱ در حوزه فضای مجازی و اینترنت، مسیر تا حدودی به شکل خوبی در حال طی شدن بود، اما با مشکلات به وجود آمده در سال قبل، این مسیر دچار چالش شد. البته برای ما هم مسائل مربوط به امنیت کشور مهم و دغدغه اول است، اما هم‌اکنون اغلب فعالان اقتصاد دیجیتال، با یک سردرگمی مواجه‌اند و چشم انداز روشنی از شرایط پیش رو و کسب و کارشان ندارند و راهکار این بلاتکلیفی هم این است که بخش‌های مرتبط در حاکمیت با کمک فعالان این حوزه‌ها دور هم بنشینند و برای این چالش و ابهام تدبیری بیندیشند.

آشوری این طور می‌گوید: ما فعالان اقتصاد دیجیتال در کشور مانده ایم و می‌مانیم، چون این وطن پاره تن ماست؛ اما شما ببینید در همین همسایگی ما، دقیقا در همان بخش‌هایی که ما در کشور دچار مشکل هستیم، آن‌ها چه تسهیلاتی را فراهم کرده و می‌کنند. او به اطلاعیه روز دوشنبه گذشته امارات مبنی بر آغاز مجوزدهی به شرکت‌های ارز دیجیتال اشاره و بیان می‌کند: کشور‌های همسایه با فراهم کردن جذابیت‌ها و تسهیل امور در این حوزه ها، سرمایه‌های ما را جذب می‌کنند، آیا ما خودمان در کشور نمی‌خواهیم تدبیری برای تسهیل شرایط در داخل ایجاد کنیم؟ این جوان‌ها سرمایه‌های اصلی کشور هستند، کشور چقدر باید صبر کند تا دوباره ظرفیت‌های انسانی بسازد و به کار بگیرد. اگر ما شرایط را تسهیل نکنیم، شرکت‌ها نمی‌توانند نیروهایشان و اشتغال اقتصاد دیجیتال را پیش ببرند. آشوری به بخشی از مشکلات اشاره می‌کند و می‌گوید: محدودیت‌های اینترنت و فضای مجازی، بلاتکلیفی در مجوزدهی ها، مشکلات موجود در پرداخت‌یار‌ها و سیستم شاپرک و... باعث شده است انگیزه‌ها نیز برای فعالیت در این بخش کاهش یابد.

در بهشت توسعه این اقتصاد هستیم اما...

«محمد رضا آقایا» مدیرعامل سایت «با سلام» که در نشست دوشنبه با رئیس جمهور حضور داشت، می‌گوید: ما هم‌اکنون یکی از بهترین موقعیت‌ها و فرصت‌ها برای توسعه اقتصاد دیجیتال از جهت نیروی انسانی با دانش، بازار و شانس بین المللی شدن در این صنعت و اقتصاد را داریم.

«آقایا» با اشاره به چالش‌های این حوزه ادامه می‌دهد: در عین حال ما با چالش‌هایی مواجه‌ایم که این ها، اساسا موارد حل نشدنی هم نیستند؛ بلکه صرفا با تمرکز بر آن توسط مسئولان به سادگی قابل رفع است:
یک: پس از یک دوره که هیجان در بخش استارتاپ‌ها زیاد بود، اکنون این انرژی فروکش کرده است و به نوعی هدفمان را در این حوزه گم کردیم و دچار روزمرگی‌هایی از قبیل فیلترینگ، زیرساخت و بعضا مسائل سیاسی شده ایم. حالا دولت باید بتواند در این شرایط، آینده و چشم انداز قابل اعتماد را ترسیم کند. ما امروز پلتفرم‌های با قابلیت ارائه سرویس به ۶۰۰ میلیون کاربر را داریم که از نظر زیرساختی قابل توجه است. منتها دولت باید بتواند آن هیجان، انگیزه و انرژی را که کمرنگ شده است، دوباره به فعلیت برساند.

دو: اگر این انگیزه و انرژی ایجاد شود، بخش سرمایه گذاری هم مجدد فعال می‌شود. دولت از ناحیه خودش می‌تواند با تمرکز بر دارایی‌های پراکنده و غیرمولد و گسیل آن به سمت افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، این سرمایه را به رقمی حدود ۱۵-۱۰ میلیارد دلار برساند که این خودش می‌تواند اتفاقات بزرگ را رقم بزند.

«آقایا» تاکید می‌کند: معتقدم اگر این دو مورد عملیاتی شود، ادامه کار و توسعه و پیشرفت کار توسط نیروی انسانی موجود صورت می‌گیرد. «آقایا» پیشنهادی هم در این زمینه دارد: در بخش سرمایه گذاری‌های غیردولتی، نهادی همچون آستان قدس رضوی، می‌تواند به عنوان مجموعه‌ای منتسب به عالم آل‌محمد (ع) در حوزه فناوری‌های برتر و ناب در جهت کیفیت بخشی به زندگی مردم الگوسازی و سرمایه گذاری کند. برای نمونه در حوزه‌هایی همچون آلودگی هوا، سامانه‌های حمل ونقل، آب و... صندوقی را تشکیل دهد و از دیگر عتبات هم مشارکت بجوید؛ طبیعتا در این زمینه می‌توان از ظرفیت توسعه وقف‌های جدید هم بهره برد.

از قوانین دست وپاگیر تا ضرورت هدف گذاری‌های بلند مدت

مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان «گپ» هم از دیگر حاضران جلسه با رئیس جمهور بود. با او همکلام می‌شویم و آسیب شناسی وضعیت اقتصاد دیجیتال را با او بررسی می‌کنیم. انجیدنی می‌گوید: اقتصاد دیجیتال حوزه متنوع و گسترده‌ای دارد که با مسائل و نیاز‌هایی همچون ضرورت تدوین قوانین شفاف، مقررات‌زدایی از قوانین قدیمی و غیرکاربردی، لزوم چاره اندیشی برای مشکل مجوز‌های متعدد و فراوان دست وپاگیر، موضوعات زیرساختی در حوزه نرم افزار و سخت افزار روبه‌روست. او در توضیح بخش سخت افزار ونرم افزار می‌گوید:مادر حوزه نرم افزار رشد خوبی داشته ایم، اما در حوزه سخت افزار هنوز کار‌های مهمی داریم که بتوانیم به آینده اقتصاد دیجیتال امیدوار باشیم. برای مثال اگر ما بخواهیم به آینده شکوفای این صنعت بیندیشیم، آیا نباید در حوزه سخت افزار کامپیوتر مستقل باشیم؟

مسیر اقتصاد دیجیتال نیاز‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت دارد که معتقدم در همه این موارد باید به صورت موازی حرکت کرد. همان‌طور که نیاز است اکنون، مقررات دست و پاگیر حذف شود، لازم است به مسائل بلندمدت همچون تولید سخت افزار مثل پردازشگر، سرور و... هم توجه کرد چرا که اگرامروز به آن‌ها نیندیشیم، می‌توانند آثار مخربی را در دراز مدت بر جای بگذارند.