موشکافی ایدئولوژی پشت فیلم‌ها

به گزارش مجله خبری نگار/وطن‌امروز: «صحبت از یک هویت است؛ هویتی که فناوری به ما می‌دهد؛ هویتی که بازی‌های رایانه‌ای برای ما می‌سازد و...، اما در این فرصت نتوانسته‌ایم خیلی راجع به هویت ملی صحبت کنیم. هویت ملی کجا خود را خیلی نشان می‌دهد و جلوه می‌یابد؟ در گود و زمین ورزش، آنجایی که در استادیوم صدهزار نفر همراه هم نام ایران را صدا می‌زنند، جایی که یکی از ورزشکاران‌مان روی سکوی مسابقات جهانی یا المپیک می‌رود و سرود ملی ما خوانده می‌شود یا بچه‌های تیم ملی والیبال که در مسابقات جهانی خوش می‌درخشند. امروز به مناسبت پخش فیلم «پله» می‌خواهیم درباره هویتی که ورزش به ما می‌دهد و هویت ملی صحبت کنیم. همراه ما باشید و امیدوارم برنامه خوبی را کنار هم داشته باشیم».
این پلان شروع یکی از قسمت‌های برنامه «سینما هویت» است؛ برنامه‌ای در حوزه نقد سینمای نوجوان که سری اول آن در ۵۰ قسمت تا پایان تابستان روی آنتن تلویزیون بود. این برنامه از شنبه تا پنجشنبه هر هفته ساعت ۱۷:۱۵ دقیقه روی آنتن شبکه امید می‌رفت.

با توجه به اینکه این روز‌ها فیلم‌های خارجی براحتی در دسترس نوجوانان قرار دارد، مهم است که صداوسیما به شناخت درستی از نیاز‌ها و علائق مخاطب نوجوان برسد و علاوه بر آن بتواند به این نیاز پاسخ دهد. تلویزیون در کنار پخش فیلم‌های خارجی باید درباره این فیلم‌ها میز نقد و بررسی و گفتگو - هم برای مخاطب عادی و هم مخاطب نوجوان - فراهم کند، چون نقد بعد از نمایش فیلم می‌تواند «سواد رسانه» را که شناخت آگاهانه و استفاده درست از رسانه است، بهتر به ظهور برساند.

*تغییرات فصل دوم سینما هویت

فصل دوم «سینما هویت» این روز‌ها در حال پخش است. به این بهانه با عوامل آن گفتگو کردیم.
پیمان خزلی که ۳۱ سال دارد و «سینما هویت» را نخستین تجربه تهیه‌کنندگی‌اش در تلویزیون می‌داند، می‌گوید: قبل از این تجربه تهیه برنامه رادیویی را داشتم و چند برنامه را در صدا تهیه کرده بودم. کار تهیه برنامه در تلویزیون، سختی‌ها و چالش‌های خاص خودش را دارد، اما وقتی خروجی کار طوری است که دوستش داری و بازخورد‌های مثبت را می‌بینی، لذتبخش هم هست، چون می‌بینیم برنامه بازخورد‌های خوبی داشته و آمار مخاطبان آن قابل‌توجه است. ما در فصل دوم «سینما هویت» تغییراتی دادیم، از جمله اینکه پخش فیلم حذف شد و فقط بخش‌هایی از فیلم‌ها را می‌بینیم که هم ریتم و آهنگ برنامه را بهتر کرد و هم جان کلام بحث را به مخاطب می‌گوییم؛ آن هم برای مخاطب نوجوان. تهیه‌کننده «سینما هویت» درباره ویژگی خاص این برنامه می‌گوید: ما قبلا برنامه سینمایی مختص نوجوانان را نداشتیم. می‌توان گفت این تقریبا نخستین برنامه اختصاصی سینمایی برای نوجوان است. به نظرم در این فصل با توجه به بسته‌های هویتی و قسمت‌هایی که در جشنواره فیلم فجر پخش شد، در مجموع نسبت به قبل کاری قابل‌قبول‌تر شاهدیم.

خزلی درباره اهداف برنامه «سینما هویت» نیز بیان می‌کند: از نظر ما رسانه صرف سرگرمی نیست و انتقال پیام رخ می‌دهد. این در سینما هم هست، البته فیلم‌هایی هم هستند که فقط برای سرگرمی ساخته شده باشند، اما اغلب یک تفکر و ایدئولوژی پشت ساخت یک فیلم است. ما در «سینما هویت» به این پشت پرده و بسته‌های هویتی و ایدئولوژیک که در فیلم‌هاست، می‌پردازیم، بویژه اینکه نوجوان در سن حساسی است و الگو می‌پذیرد. مجموعه آثار مارول، هری پاتر، هیولا‌های دوست‌داشتنی، ارباب حلقه‌ها و... شاید خیلی خوشرنگ و لعاب و جذاب باشند، اما اهداف این مجموعه فیلم‌ها را هم برای مخاطب نوجوان تشریح و تبیین می‌کنیم.

وی در واکنش به طرح این موضوع که همه عوامل برنامه «سینما هویت» کارشناسان و منتقدان مدعو، چهره‌هایی جوان هستند، آیا این برنامه معرفی نیرو‌های تازه‌نفس را هم در دستور کار دارد؟ می‌گوید: این از اتفاقات خوب و لحظات دوست‌داشتنی این برنامه است و امیدواریم چنین هدفی محقق شده باشد. باید از حمایت مدیر شبکه دکتر صادق باطنی و همچنین سایر مدیران شبکه امید که واقعا در تولید و پخش برنامه به ما کمک کردند، تشکر کنم.

خزلی بیان می‌کند: تلاش کردیم در فصل دوم با قدرت بیشتری به آنتن بازگردیم؛ از آذر و دی فرآیند‌های تولید آغاز شد؛ طراحی دکور با حضور افراد زبده انجام و تیم «سینما هویت» بار دیگر در کنار هم قرار گرفت تا برنامه‌ای در سطح و سلیقه نوجوان امروزی تولید شود.

فرزانه کریمیان، سردبیر برنامه نیز توضیح می‌دهد: با توجه به اینکه قبلا دستیار سردبیر بودم، فضای برنامه تلویزیونی برایم ناشناخته نبود، اما چون سردبیر، وظیفه مدیریت برنامه را به عهده دارد، کارم فراتر از قبل بود. به طور کلی این یک تجربه جذاب بود؛ هم از نظر چالش‌ها و هم موضوع برنامه. بویژه اینکه خودم از خیلی قبل‌تر در حوزه سینما مطالعه داشتم، این یک موقعیت خوب بود.

کریمیان در ادامه ذکر می‌کند موضوعات فصل دوم «سینما هویت» از مهرماه انتخاب شدند و تلاش شد این موضوعات مواردی باشد که برای مخاطب نوجوان جذاب و پراهمیت است و قابلیت طرح و بحث دارد.
پس از انتخاب موضوعات، تیم پژوهش و نویسندگی برنامه کار خود را شروع کرد تا در نهایت خروجی خوبی روی آنتن شبکه امید داشته باشیم.

گفتنی است فصل دوم «سینما هویت» آغاز پیش تولید خود را از مهرماه ۱۴۰۱ اغاز کرده و با تغییرات اساسی در فرم و محتوای برنامه به چرخه تولید وارد شد. فصل دوم سینما هویت این روز‌ها ساعت ۱۷:۰۰ به مدت ۲۰ دقیقه روی آنتن شبکه امید می‌رود. امید پویانفر و عرفان بی‌طرف مجریان این برنامه هستند.