واردات واکسن hpv به نفع مردم یا واردکنندگان؟

به گزارش مجله خبری نگار،محمد احسانی کیا کارشناس سلامت در یادداشتی نوشت: مدتی است که از سوی مسئولین وزارت بهداشت به صورت مداوم خبر واردات واکسن hpv به چشم میخورد. واکسنی که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس hpv و یکی از بیماری‌های مرتبط با آن یعنی سرطان دهانه رحم به کار می‌رود و برای دختران مجرد ۹-۲۶ سال قبل از برقراری اولین رابطه جنسی باید تزریق شود. در ظاهر این اتفاق یک امر مطلوب و در جهت ارتقاء سطح سلامت مردم است، اما حقیقت ماجرا چیز دیگری است.

براساس منابع معتبر پزشکی نظیر پاتولوژی رابینز و سایر منابع موجود ویروس hpv در ۹۰ درصد موارد بدون هیچگونه مداخله درمانی از بدن دفع می‌شود و از میان بیش از ۲۰۰ سویه hpv شناسایی شده تا کنون تنها ۱۵ سویه آن با سرطان دهانه رحم مرتبط است و عامل ۷۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم تنها ۲ سویه hpv هستند.

این یعنی بیش از ۹۰ درصد سویه‌های hpv ارتباطی با بیماری‌هایی نظیر سرطان دهانه رحم ندارند. از طرف دیگر سویه‌های پرخطر ویروس hpv درصورتی می‌توانند منجر به بیماری شوند که مدت زمان طولانی (قریب به ده سال) در بدن وجود داشته باشند و ما می‌توانیم با غربالگری‌های دوره‌ای و شناسایی مبتلایان به این ویروس آن‌ها را پیش از ابتلا به سرطان درمان کنیم. همه این‌ها یعنی ابتلا به hpv به معنی ابتلا به سرطان دهانه رحم نیست.

همچنین بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی (who) درباره شیوع ویروس hpv و سرطان دهانه رحم نشان دهنده این حقیقت است که شیوع سرطان دهانه رحم در ایران بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی آن و حتی پایین‌تر از کشور‌های با درآمد بالای اروپایی و آمریکا است. در واقع بر اساس آمار‌های who میزان شیوع سرطان دهانه رحم در ایران ۲.۳ در هر ۱۰۰.۰۰۰ زن است واین درحالی است که این میزان به صورت میانگین در کشور‌های اروپایی بیشتر از ۱۰ در هر ۱۰۰.۰۰۰ زن است. از طرف دیگر در بررسی‌هایی که روی واکسن مدنظر توسط اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است، مشخص شد که این واکسن در ایران هزینه اثربخشی ندارد و در واقع هزینه کردن برای واردات این واکسن به معنی اتلاف منابع کشور است.

چراکه راه‌های بسیار کم هزینه‌تری نظیر غربالگری‌های دوره‌ای و آموزش بهداشت جنسی وجود دارد. از طرف دیگر این واکسن به طور متوسط ۱۲-۱۴ روز به طول عمر با سلامت زنان در معرض خطر اضافه می‌کند و این در حالی است که برای هر نفر باید هزینه‌ای بین ۷ تا ۱۰ میلیون تومان جهت واکسیناسیون کامل صرف شود.

با بودجه‌ای که برای واردات این واکسن برای چند میلیون دختر نوجوان و جوان باید هزینه شود که البته مبلغ آن به طور رسمی اعلام نشده است، اما برآورد‌ها بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد، می‌توان بسیاری از بیماری‌های رایج در اولویت کشور که مردم را گرفتار کرده است مدیریت کرد و سلامت بیشتری برای مردم تامین کرد.

برای فهم این مسئله می‌توان تاثیر واکسن hpv روی افزایش طول عمر جمعیت در معرض خطر سرطان دهانه رحم را را با یک بیماری مثل دیابت مقایسه کرد. همانطور که قبلا گفتم در مطالعه دانشگاه علوم پزشکی تهران برآورد شد این واکسن ۱۲-۱۴ روز زندگی با سلامت کامل برای زنان فراهم می‌کند، در حالی که با مداخلات پیشگیری و درمانی برای بیماران دیگر نظیر بیماران دیابتی می‌توان چند ده سال به طول عمر افراد که با سلامت کامل زندگی کنند اضافه کرد.

حتی دربین بیماران سرطانی نیز اولویت‌های بسیار مهمتری جهت هزینه کردن و توجه مسئولین وجود دارد. در کشورما سالانه ۱۷۳۴۰ زن به سرطان پستان، ۵۱۸۵ زن سرطان معده و ۵۰۰۰ زن سرطان کولون دچار می‌شوند که شایعترین سرطان‌های کشور هستند و این بیماران بخش بزرگی از هزینه‌های درمانی خودرا از جیب پرداخت می‌کنند که این خود باعث ایجاد هزینه‌های کمرشکن سلامت می‌شود. اگر اولویت مسئولین محترم وزارت بهداشت سلامت عموم مردم جامعه باشد، میبایست منابع محدود وزارت بهداشت را صرف اقدامات با بازدهی اندک نکنند و منافع مردم را مد نظر قرار بدهند.

اینکه بیایم سرطان چهاردهم کشور را طوری بحرانی جلوه بدهیم که چند برابر بودجه کشور برای پیشگیری و درمان کل سرطان‌ها را صرف واردات واکسن سرطان چهاردهم بکنیم منطقی و علمی نیست. آنهم در شرایطی که بر اساس مطالعات متعدد عدم هزینه اثر بخشی واکسن مذکور احراز شده است.

آخرین بحران سازی در نشستی بود که در روز‌های گذشته با عنوان دهمین کنگره سرطان‌های زنان برگزار شده و در آن کنگره برخلاف آمار‌های سازمان بهداشت جهانی، با بحرانی نشان دادن اوضاع کشور وضعیت ایران را بدتر از کشور‌های غربی توصیف و بر اهمیت پیوستن واکسن hpv به برنامه واکسیناسیون ملی تاکید کردند. گویا مسئله واردات و احیانا ارزی در آینده که به آن اختصاص پیدا می‌کند می‌تواند روی آمار‌های فعلی هم تاثیر گذار باشد و یک مسئله عادی را بحران اصلی کشور و بحران اصلی کشور را مسئله‌ای عادی جلوه دهد.

در مجموع به نظر می‌رسد رفتن به سمت واردات واکسن hpv آدرس غلط دادن به مردم جهت رسیدن به منافعی غیر از سلامت مردم است.