پژوهش‌های ادبی در جشنواره شعر فجر؛ از کاستی‌های حوزه چاپ تا تنوع موضوعات

به گزارش مجله خبری نگار سید‌مهدی طباطبایی داور بخش درباره شعر هفدهمین جشنواره شعر فجر در گفتگو با خبرنگار فرهنگی، با اشاره به رشد کمّی آثار این بخش گفت: ۳۲۷ اثر پژوهشی به دبیرخانه جشنواره ارسال شده بود که در مقایسه با دوره گذشته، تعداد آثار ارسالی به این بخش رشد مطلوبی داشته است. این میزان افزایش نشان‏‌دهنده‏ اهمیت این بخش از جشنواره‏ در نگاه مخاطبان محقق بوده است.

وی در پاسخ به اینکه شاهد رشد کیفی آثار در این بخش نیز بوده‌ایم، گفت: عموما در تمام جشنواره‌ها رشد کمّی با رشد کیفی یکسان نیست و در این جشنواره هم اینگونه بود. برخی از آثار ارسالی در همان ارزیابی اولیه از جریان داوری خارج شدند. آثاری که سطح کیفی جشنواره را بالا بردند همان‌هایی هستند که به مرحله نهایی راه یافتند و به دلیل کیفیت بالا، کار داوری را هم دشوارتر کرده بودند.

استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به مضامین و موضوعات آثار پژوهشی منتشر شده در سال ۱۴۰۰ گفت: نکتهقابل توجه در پژوهش‌های شعری ۱۴۰۰، تنوع و گستردگی موضوعات آن‌ها بود، آن‌هم به‌گونه‌ای که موضوعات شعر کهن و نو را دربر می‌گرفت. همین مسئله موجب شد که هیئت داوران با تفکیک آثار دریافتی در حوزه‏‌های جریان‏‌شناسی و گونه‏‌شناسی شعر معاصر، نقد شاعران، تک‏‌نگاری با موضوع شاعران و آثار منظوم، آثار تحقیقی ـ دانشگاهی و ...، به بررسی دقیق آن‌ها بپردازد.

وی ادامه داد: به نظرم دو اثر پژوهشی منتخب، نگاه‌های جدید و راهگشایی دارند که با معرفی آن‌ها در اختتامیه جشنواره می‌توان عیار علمی‌شان را به داوری نشست.

طباطبایی در پاسخ به اینکه آثار ارسالی از منظر علمی چه وضعیتی داشتند، گفت: از منظر معیار‌های علمی، آثار ارسال‌شده را می‌توان به سه گروه متمایز از هم تقسیم کرد؛ برخی از پژوهش‌ها فاصله فراوانی با استاندارد‌های علمی ـ پژوهشی دارند و پاره‌ای از آن‌ها در بهترین سطح نگاشته شده بودند. آثار گروه میانی هم کتاب‌هایی هستند که در عین التزام به رعایت این معیارها، کاستی‌هایی در روشمندی آن‌ها مشاهده می‌شود.

وی ادامه داد: بررسی آثار ارسالی نشان می‌دهد که دغدغه‌های شخصی پژوهشگران را نمی‌توان انگیزه اصلی بسیاری از آثار پژوهشی شمرد. آثار منتخب گواه خوبی است، بر این‌که پژوهشگران نیازسنجی مناسبی انجام داده بودند و این آثار را برای پوشاندن خلأ‌های پژوهشی جامعه ادبی نگاشته‌اند.

طباطبایی با اشاره به ضعف آثار ارزیابی شده در این بخش نیز گفت: باوجود برجستگی بسیاری از تحقیقات دریافت‌شده، برخی کاستی‏‌ها، چون نداشتن استناد دقیق و استفاده نکردن از منابع درجه اول، زبان غیر علمی، ایراد‌های روش‏‌شناسی، کم‏‌توجهی به پیشینه‏ تحقیق، کاستی‏‌های حوزه‏ چاپ، نشر و صفحه‏‌بندی در برخی از کتاب‏‌ها مشهود است.