خداحافظ یوزپلنگ قدیمی «توران»

به گزارش مجله خبری نگار، در سال‌های اخیر یوزپلنگ برای ایرانی‌ها به یک کلیدواژه مهم و پررنگ تبدیل شده‌است. یوزپلنگ‌های آسیایی یکی از زیرگونه‌های در خطر انقراض هستند که در گذشته در مناطق وسیعی از آسیا دیده می‌شدند، اما در چند سال اخیر تنها در ایران مشاهده‌شده‌اند. به همین دلیل، بعضی زیرگونه آسیایی را یوزپلنگ ایرانی هم می‌دانند. پروژه حفاظت از یوزپلنگ‌های آسیایی در ایران از سال ۱۳۹۰ شروع شده‌است و براساس تحقیقات در سال ۹۹ تعداد ۱۰ تا ۲۰ قلاده یوزپلنگ آسیایی در مناطق حاشیه کویر مرکزی مانند توران، میاندشت، نایبندان و... باید وجود داشته‌باشد. البته این یک تخمین است و هر از گاهی دیده‌شدن یوزپلنگ‌های جدید، این معادلات را برهم‌می‌زند. احتمال بارداری دوباره «ایران» و تلف شدن «کوشکی» یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های آسیایی در اسارت از دیگر موضوعاتی است که باید به این معادلات اضافه‌کرد.

تفاوت یوزپلنگ‌ها در چیست؟

یوزپلنگ‌های آسیایی پوششی کرکی و حنایی‎رنگ دارند که در پهلوها، جلوی پوزه، زیر چشم‌ها و در سمت داخلی پا‌ها کم رنگ‌تر است. پوشش بدن و یال یوزآسیایی کوتاه‌تر از زیرگونه‌های آفریقایی است. این گونه‌ها در ناحیه صورت نوار سیاه‌رنگی دارند که شبیه ریختن اشک است و از گوشه داخلی چشم تا گوشه دهان امتداد پیدا می‌کند. توله یوزپلنگ‌ها در ۱۲ ماهگی بالغ و در ۱۸ ماهگی مستقل می‌شوند و از ۲ سالگی به بعد قادر به تولیدمثل هستند. میانگین عمر یوزپلنگ‌ها بین ۱۴ تا ۲۱ سال متفاوت است. کوشکی در زمان مرگ ۱۶ سال داشت که با در نظر گرفتن رکورد پیشین ۱۵ سال و ۷ ماه، دارای بیشترین طول عمر ثبت‌شده برای یوز‌های در اسارت است. دام پزشکان کهولت سن را دلیل تلف‌شدن او می‌دانند.

کوشکی؛ مرد قدیمی توران

سال ۸۶ یک شکارچی به نام «کوشکی» یک توله یوزپلنگ آسیایی را به سازمان محیط‌زیست هدیه‌کرد. او توله را از سه چوپان که آن را شکارکرده بودند و قصد کشتنش را داشتند، خریده‌بود. به همین دلیل اسم توله را «کوشکی» گذاشتند. کوشکی ۶، ۷ ماهه بود که پایتخت‌نشین شد و یک سال بعد از پارک پردیسان تهران به منطقه حفاظت‌شده میاندشت انتقال یافت. اسفند سال ۹۳ کوشکی با «دلبر» یوزپلنگ آسیایی ماده که در شرایط اسارت نگهداری می‌شد، جفت‌گیری‌کرد، ولی به دلیل عفونت کلیوی دلبر، دام پزشکان مجبور به سقط جنین توله وی شدند. توران یکی از اصلی‌ترین مناطق حفاظت‌شده یوز‌های آسیایی است که «پیروز» پسر «ایران» و «فیروز» هم دراین منطقه و در شرایط اسارت به روش سزارین متولدشد. روز گذشته اعلام‌شد پدر و مادر پیروز به تازگی جفت‌گیری کرده‌اند و احتمال بارداری دوباره «ایران» وجود دارد.