به گزارش مجله خبری نگار، شاید تا به حال به این فکر کرده باشید که روان پریشی چیست؟ و روان پریش به چه کسی گفته میشود. اگر شما دچار روان پریشی شوید در وضعیتی قرار خواهید گرفت که قادر نخواهید بود تفاوتی میان افکار درونی و واقعیتهای اطراف خود قائل شوید. شما ممکن است یا دچار یک روان پریشی گذارا و یا روان پریشی واکنشی، و یا اینکه دچار بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی شوید. اکثر کسانی که دچار روان پریشی میشوند، با گذشت زمان بطور کامل یا تا حدودی بهبود می یابند.
روان پریشی، زمانی اتفاق میافتد که فرد در تشخیص تفاوت بین واقعی و غیر واقعی مشکل دارد. این قطع ارتباط با واقعیت میتواند به دلایل مختلفی از جمله بسیاری از شرایط مختلف روحی و جسمی رخ دهد. معمولاً با دارو و سایر تکنیکها قابل درمان است. روان پریشی قطع ارتباط با واقعیت است. افراد ممکن است باورهای نادرستی داشته باشند یا چیزهایی را تجربه کنند که واقعی نیستند. روان پریشی شرط نیست این اصطلاحی است که مجموعهای از علائم را توصیف میکند.
زمانی که کسی دچار حالت روان پریشی شود، روان پریش یا سایکوتیک نامیده میشود. روان پریشی یا سایکوز یا اختلالات شدید روانی، نوع شدید بیماری روانی است که ویژگی عمده آن فقدان واقعیت سنجی یا قطع ارتباط با دنیای واقعی است. بیمار رفتارها و صحبتهای غیر طبیعی دارد. فعالیتهای جسمی و روانی او به حدی دچار اختلال میشود که باعث به هم ریختگی فعالتهای فردی و اجتماعی اش میشود. مثل هزیان و توهم. این زمانی است که بخشهایی از مغز شما به اشتباه طوری عمل میکنند که اگر حواس شما (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی) چیزی را که واقعاً اتفاق میافتد، دریافت کنند. نمونهای از توهم شنیدن صداهایی است که وجود ندارد (توهم شنوایی). اینها باورهای نادرستی هستند که شخصی به شدت به آنها پایبند است، حتی زمانی که دیگران آنها را باور ندارند یا شواهد زیادی وجود دارد که یک باور درست نیست. به عنوان مثال، افراد مبتلا به هذیان کنترل معتقدند که شخصی از راه دور افکار یا اعمال آنها را کنترل میکند.
روان پریشی یکی از علائم رایج بسیاری از بیماریهای روانی است. کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-۵) یک دسته بندی کامل به این شرایط دارد.
این دسته، “طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی” شامل شرایط زیر است:
* جنون جوانی
* اختلال روانی مختصر
* اختلال هذیانی
* اختلال اسکیزوافکتیو
* اختلال اسکیزوفرنی فرم
* اختلال اسکیزوتایپی (شخصیت)
* اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو
* اختلال روان پریشی ناشی از بیماری دیگر
روان پریشی همچنین میتواند با انواع خاصی از اختلالات خلقی رخ دهد که عبارتند از:
* اختلال دو قطبی
* افسردگی شدید و شرایط مرتبط
روان پریشی همچنین میتواند به دلیل طیف گستردهای از شرایط دیگر که بر مغز و بدن شما تأثیر میگذارد رخ دهد. این شامل:
* بیماری آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل
* شرایط مرتبط با هورمون مانند بیماری آدیسون و بیماری کوشینگ و زمانی که غده تیروئید شما بیش از حد فعال است یا به اندازه کافی فعال نیست.
* عفونتهای مغز یا نخاع (آنسفالیت یا مننژیت).
* لوپوس
* بیماری لایم
* اسکلروز چندگانه
* روان پریشی پس از زایمان (یک اورژانس نادر و شدید سلامت روان مرتبط با افسردگی پس از زایمان)
* سکته مغزی و سایر شرایط عصبی (مرتبط با مغز)
* کمبود ویتامین B۱ (تیامین) و ویتامین B۱۲
روان پریشی یا علائمی که بسیار شبیه به آن هستند، میتواند تحت شرایط دیگری نیز رخ دهد. علل در برخی موارد بیشتر شبیه محرک به نظر میرسد، زیرا روان پریشی به سرعت ایجاد میشود. در برخی دیگر، ممکن است روند کندی باشد. برخی از شرایط یا عواملی که میتوانند باعث روان پریشی شوند عبارتند از:
* استفاده نادرست از الکل، داروهای تجویزی یا داروهای تفریحی (اختلال ذکر شده در بالا زمانی است که مدت طولانی تری ادامه یابد)
* صدمات شدید سر (ضربه مغزی و ضربه مغزی)
* تجارب آسیب زا (گذشته یا حال)
* سطوح بالای غیرمعمول استرس یا اضطراب
درمان روان پریشی عمدتاً به علت زمینهای بستگی دارد. در این موارد، درمان علت زمینهای اغلب تنها درمان مورد نیاز است. برای روان پریشی که نیاز به درمان مستقیم دارد، چندین رویکرد وجود دارد:
داروهای ضد روان پریشی رایجترین نوع داروها برای درمان روان پریشی هستند، اما سایر داروها مانند داروهای ضد افسردگی یا لیتیوم نیز ممکن است کمک کنند.
این نوع روان درمانی میتواند به برخی از شرایط سلامت روانی که میتواند باعث روان پریشی یا بدتر شدن آن شود کمک کند.
برای موارد شدید روان پریشی، به ویژه زمانی که فرد ممکن است برای خود یا دیگران خطری ایجاد کند، گاهی اوقات درمان بستری در بیمارستان یا مرکز تخصصی ضروری است.
بسیاری از افراد به دلیل شرایط دیگری مانند اختلالات الکل یا مصرف مواد و اختلالات شخصیت، روان پریشی را تجربه میکنند. درمان این اختلالات یا کمک به افراد در برنامههای اجتماعی، کاری و خانوادگی گاهی میتواند تأثیر روان پریشی و شرایط مرتبط را کاهش دهد. این برنامهها همچنین میتوانند مدیریت روان پریشی و شرایط زمینهای آنها را برای افراد آسانتر کنند.
روان پریشی غیرقابل پیش بینی است. عوامل خطر ژنتیکی و سبک زندگی بسیاری وجود دارد، اما هیچ راهی برای پیشبینی مداوم این علائم وجود ندارد. کارهایی وجود دارد که افراد میتوانند انجام دهند تا احتمال بروز این علائم یا شرایط مرتبط با آن را کاهش دهند. از مصرف تفریحی ماری جوانا در اوایل زندگی خودداری کنید. محققان روان پریشی را با ماریجوی سنگین مرتبط دانسته اند. استفاده از آن در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی. با این حال، در مورد اینکه آیا استفاده از ماری جوانا یک علت مستقیم است یا نه یا اینکه فقط یک عامل کمک کننده است، اختلاف نظر وجود دارد. از تجهیزات ایمنی استفاده کنید. آسیب به سر میتواند منجر به آسیب مغزی شود که باعث روان پریشی یا علائم مشابه میشود. عفونتها را نادیده نگیرید عفونتهای درماننشده، بهویژه آنهایی که روی چشمها و گوشهای شما تأثیر میگذارند، میتوانند به مغز شما سرایت کرده و باعث روانپریشی شوند. یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و وزن مناسبی داشته باشید. بسیاری از شرایط مربوط به سلامت گردش خون و قلب، به ویژه سکته مغزی، میتواند باعث روان پریشی و شرایط مرتبط شود. پیشگیری از سکته مغزی و شرایط مشابه میتواند به کاهش خطر ابتلا به روان پریشی کمک کند.
روان پریشی گاهی اوقات میتواند با شرایط شدید یا حتی تهدید کننده زندگی مانند سکته مغزی رخ دهد. این یک علامت نیست که باید سعی کنید به تنهایی آن را تشخیص دهید یا درمان کنید. فردی که علائم روان پریشی دارد به یک پزشک آموزش دیده و واجد شرایط نیاز دارد تا آنها را معاینه کند، تشخیص دهد و درمان را توصیه کند. یک علامت رایج که همراه با شرایطی که باعث روان پریشی میشود اتفاق میافتد، آنوسوگنوزیا است که به معنای “عدم بینش” است. این چیزی فراتر از انکار است. این بدان معناست که فرد به معنای واقعی کلمه نمیتواند علائم یا علائم بیماری خود را تشخیص دهد یا درک کند.
اگر پزشک شما را مبتلا به روان پریشی تشخیص دهد، پیروی از توصیههای درمانی او بسیار مهم است. این میتواند دشوار به نظر برسد، به خصوص اگر فکر نمیکنید مشکلی برای شما وجود دارد. اگر چنین احساسی دارید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و عزیزان خود در مورد آن صحبت کنید. ممکن است صحبت کردن در مورد آن ترسناک، ناراحت کننده یا ناامید کننده باشد، اما همچنان کاری است که باید سعی کنید انجام دهید. ایجاد این روابط و همچنین برقراری ارتباط و اعتماد با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و افرادی که به شما اهمیت میدهند، میتواند تفاوت بزرگی در احساس و بهبودی شما ایجاد کند.
اسکیزوفرنی و روان پریشی دو کلمه به هم پیوسته قوی هستند، اما یک چیز نیستند. روان پریشی، مجموعهای از علائم است که شامل قطع ارتباط با واقعیت و دنیای اطراف شما میشود. روان پریشی همچنین میتواند با بسیاری از شرایط پزشکی و اختلالات سلامت روان مانند آنسفالیت یا اختلال دوقطبی رخ دهد.
اسکیزوفرنی، این یک وضعیت و طیفی از اختلالات مرتبط است. روان پریشی یکی از علائم کلیدی همه این شرایط است.
روان رنجوری و روان پریشی شرایط بسیار متفاوتی هستند، اگرچه به دلیل تعاریف قدیمی و استفاده از کلمات، سردرگمی وجود دارد. در گذشته، روان پریشی به هر بیماری روانی اطلاق میشد که باعث اختلال به اندازه کافی بزرگ در توانایی فرد برای عملکرد و انجام فعالیتهای روزانه میشد. امروزه به علائمی اطلاق میشود که نشان میدهد فرد به نوعی از واقعیت جدا شده است. روان رنجوری (اصطلاح بیش از یک “نوروس” است) یک اصطلاح منسوخ برای سطوح بسیار بالای نگرانی یا اضطراب است (متخصصان تمایل دارند برای جلوگیری از سردرگمی اینها را به عنوان اختلالات اضطرابی توصیف کنند). قطع ارتباط با واقعیت چیزی نیست که به خودی خود با اضطراب اتفاق بیفتد. با این حال، افرادی که روان پریشی دارند نیز میتوانند شرایط مرتبط با اضطراب داشته باشند و فرد میتواند هر دو را همزمان داشته باشد.
روان پریشی مجموعهای از علائمی است که با سایر شرایط سلامت روان اتفاق میافتد. کارشناسان معمولاً روان پریشی را با انواع یا اصطلاحات مختلف توصیف میکردند، اما این دیگر خیلی رایج نیست. با این حال، هنوز چند شرایط وجود دارد که از «روانپریشی» یا «روانپریشی» به نام خود استفاده میکنند. مثالها عبارتند از:
* اختلال روانی مختصر
* روان پریشی پس از زایمان
* اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو.
علائم هشدار دهنده اولیه روان پریشی معمولاً به راحتی قابل تشخیص نیست. آنها بسته به علت خود روان پریشی میتوانند اشکال مختلفی داشته باشند و گاهی ممکن است روزها یا حتی هفتهها قبل از علائم دیگر ظاهر شوند.
برخی از علائم هشدار دهنده اولیه رایج اسکیزوفرنی – وضعیتی که همیشه شامل نوعی روان پریشی است، عبارتند از:
* تغییرات در احساسات (عواطف ترسناک، مشکوک یا پارانوئید، یا کاهش محسوس در نشان دادن احساسات).
* تغییر در رفتارها (مشکلات تمرکز یا تفکر، اجتناب از فعالیتهای معمول).
* تغییرات در اجتماعی شدن (اجتناب از دوستان و خانواده).
از آنجایی که افراد مبتلا به روان پریشی در تشخیص تفاوت بین واقعی و غیر واقعی مشکل دارند، اغلب نمیتوانند تشخیص دهند یا درک کنند که این علائم یا وضعیت سلامت روانی دارند. معمولاً، آنها پیشنهاداتی را که برای مراقبت از آنها ارائه میشود رد میکنند یا در برابر آنها مقاومت میکنند، زیرا فکر نمیکنند مشکلی در آنها وجود دارد. به همین دلیل است که روان پریشی میتواند منبع نا امیدی یا ترس برای فردی با این علائم یا عزیزانش باشد. اگر متوجه شدید که یکی از نزدیکانتان علائم اسکیزوفرنی یا یک بیماری مرتبط را نشان میدهد، میتوانید با انجام کارهای زیر به او کمک کنید:
* افراد مبتلا به روان پریشی یا شرایطی که شامل آن میشود ممکن است در مورد علائم خود صحبت کنند بدون اینکه متوجه شوند این علائم یک مشکل سلامت روان است. گوش دادن و برقراری ارتباط ممکن است به فرد مورد علاقه شما کمک کند تا ببیند دیگران به او اهمیت میدهند و میخواهند کمک کنند.
* آنها را تشویق کنید تا کسی را ببینند که میتواند کمک کند. درمان روانپریشی، بهویژه داروها، میتواند تفاوت بزرگی در توانایی فرد برای تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، ایجاد کند. هنگامی که داروها اثر میگذارند، ممکن است متوجه شوند که شرایطی دارند که نیاز به مراقبت دارد.
* قضاوت یا بحث نکنید. افراد مبتلا به روان پریشی در تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست مشکل دارند. برای جبران این قطع ارتباط با واقعیت، مغز آنها ممکن است چیزهایی تولید کند که فقط آنها میتوانند ببینند یا بشنوند. این چیزها واقعی خواهند بود، بنابراین بحث کردن یا نشان دادن شواهد به آنها مفید نیست. همچنین مهم است که کسی را که این علائم را نشان میدهد قضاوت نکنید. این میتواند باعث شود که آنها حتی بیشتر احساس انزوا کنند و ممکن است آنها را از جستجوی کمک دور کند.
* افراد مبتلا به علائم روان پریشی زمانی که به نظر میرسد دیگران آنها را درک یا باور نمیکنند، احساس ترس یا سرخوردگی میکنند. این باعث میشود که آنها از دیگران دور شوند و حتی بیشتر احساس تنهایی کنند. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید، به فرد مورد علاقه خود اطمینان دهید و به او کمک کنید تا حد امکان احساس امنیت کند (او را در دام یا تهدید قرار ندهید). اگر سر و صدای زیادی در این نزدیکی وجود دارد، سعی کنید محیط را ساکتتر کنید یا بپرسید که آیا میتوانید به مکانی آرامتر بروید.
* در مواقع اضطراری کمک بگیرید. افراد مبتلا به روان پریشی و شرایط مرتبط با آن در معرض خطر بسیار بالاتری برای خودکشی هستند. اگر فردی با علائم روان پریشی گفت که به آسیب رساندن به خود یا دیگران فکر میکند، یا اگر پارانویا یا آشفتگی شدید نشان میدهد، یا رفتاری توهین آمیز یا خشونت آمیز دارد، باید فوراً با اورژانس محلی خود تماس بگیرید. افرادی که روان پریشی را تجربه میکنند، گاهی اوقات میتوانند به گونهای رفتار کنند که خود یا دیگران را در معرض خطر قرار دهد. اگر افکاری در مورد آسیب رساندن به خود، از جمله افکار خودکشی یا آسیب رساندن به دیگران دارید، باید به نزدیکترین اورژانس بروید یا با ۹۱۱ (یا شماره خدمات اورژانس محلی خود) تماس بگیرید.
منبع» ذهنآرام