ایران؛ بهشت «تِرَنس‌های» متقاضی عمل تایید جنسیت

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر بیژن پیرنیا  همزمان با روز جهانی «یادآوری تراجنسیتی»، با بیان اینکه بسیاری از شهروندان کشور‌های اروپایی برای عمل تطبیق و بازتایید جنسیت به ایران سفر می‌کنند، اظهار کرد: گاردین در ۲۷ جولای ۲۰۰۵ نوشت که «امروز جمهوری اسلامی ایران نقشی بعید را ایفا می‌کند، رهبری جهانی برای تغییر جنسیت»، از این رو می‌توان ایران را جهنم هم جنس گرایان و بهشت ترنس‌های متقاضی عمل تائید جنسیت نامید.

این روانشناس ادامه داد: گفتمان کلاسیک اسلامی، جنسیت را به عنوان یکی از دو دسته مرد یا زن تقسیم می‌کند، اما این احتمال را پذیرفته است که در مورد هرمافرودیت‌ها (نر ماده، خنثی) تعیین بدن دشوار و گا‌ها غیر ممکن باشد. امام خمینی (ره) یک بار در سال ۱۳۴۳ در کتاب «تحریر الوسیله» و یک بار پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۱ طی فتوایی عمل تطبیق و بازتایید جنسیت را فقط برای افرادی که چهره آن‌ها با جنسیت آن‌ها مغایرت دارد آزاد کرد و آن را مشروع دانست که این مسئله به یکی از موضوعات نو پدید فقه اسلامی شیعه تبدیل شد.

وی با بیان اینکه بر اساس استدلال فقها، امکان تغییر روح وجود ندارد، اما از آنجا که پیشرفت‌های پزشکی امکان تغییر بدن افراد را میسر ساخته است، عمل تغییر جنسیت مجاز است، تصریح کرد: همچنین طبق قانون مدنی ایران، هر فرد بر اساس جنسیت از ارث سهم می‌برد. برای مثال یک زن ترنس به اندازه یک زن از ارث سهم می‌برد. در ماده ۹۳۹ قانون مدنی ایران، اگر در شخص میان‌جنسیتی علائم جنسی بر علائم جنسیتی دیگر غالب باشد، شخص تابع احکام جنسیتی می‌شود که علائم آن در او غالب است.

به گفته پیرنیا، طبق قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، برای درخواست تطبیق‌جنسیت، فرد باید به دادگاه خانواده مراجعه کند.

این عضو مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به نتایج برخی مقالات در خصوص عمل‌های تغییر جنسیت، اظهار کرد: در مقاله «امیر کبیر و ایروین نازارث۱»، نویسندگان بین جراحی بازتایید جنسیت و کانورژن تراپی تمایزی قایل نشده‌اند. آن چه در ایران رواج یافته است جراحی بازتایید جنسیت و نه کانورژن تراپی یا درمان ترمیم جنسی است. جراحی بازتایید جنسیت دارای گایدلاین (راهنما) بوده و از سوی انجمن حرفه‌ای جهانی برای تراجسیتی‌ها (دبلیو پی‌ای تی اچ) طرح ریزی و تائید شده است. این نهاد یک سازمانی حرفه‌ای است که استاندارد‌های مراقبت برای سلامت افراد تراجنسی، تراجنسیتی و ناسازگار با جنسیت را در آخرین نسخه (ورژن ۷) منتشر کرده است.

به گفته این روانشناس، از نظر روان شناسی جراحی بازتایید جنسیت در راستای انطباق فیزیکال بادی (بدن) با هویت جنسی است، شکاف ناشی از عدم انطباق این دو بُعد را کاهش می‌دهد، اجازه بیان جنسیت را می‌دهد و در عین حال به سلامت روان این افراد نیز کمک می‌کند.

وی توضیح داد: گرچه در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویرایش پنجم (DSM-۵))، گفته شده نا هماهنگی میان ظاهر و هویت جنسی یک ایراد است و به دیسترس (پریشانی) منجر می‌شود، اما ناهماهنگی نه اختلال است نه به دیسترس (پریشانی) منجر می‌شود و این امر یک روش تشخیصی نامناسب و آسیب زاست.

پیرنیا، با بیان اینکه اگرچه رشد نرخ تغییر جنسیت لزوماً نشان دهنده پیشرفت مثبتی در جهت حقوق دگرباشان جنسی نیست، در عین حال تاکید کرد: به نظر می‌آید که جراحی بازتایید جنسیت با وجود جنبه‌هایی از تهدید و پاسخ به الزامات اجتماعی، توانسته در راستای سلامت و تندرستی ترانس جندر‌ها (تراجنسیتی) عمل کند. در ایران کمیته امداد امام خمینی به برخی افراد واجد شرایط برای انجام جراحی بازتایید جنسیت وام بدون بهره می‌دهد که در راستای پیشنهادات سازمان بهداشت جهانی است.

این روانشناس معتقد است که تبدیل شدن به نسخه‌ای جدید از خود که از نظر فرد دوست داشتی است و تولد دوباره تلقی می‌شود، رهایی از زندان بدنی که به او تعلق ندارد، دستیابی به حقوق اولیه، امکان تغییر نام، اخذ شناسنامه و گواهینامه بر اساس جنسیت جدید، انتخاب پوشش و نهایتا رفع اتهام هم جنس گرایی و خطر اعدام (مجازات لواط) تنها بخشی از مزایای همراهی حاکمیت دینی برای ترنس جندر‌ها (تراجنسیتی) است.

این عضو مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان سخنان خود با بیان اینکه در ایران کمبود برنامه‌های آموزشی برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و متخصصان بهداشت روان در زمینه سلامت تراجنسیتی‌ها به شدت احساس می‌شود، توصیه کرد: روند درمان در ایران با استاندارد‌های پزشکی و روان‌پزشکی بین‌المللی تطابق کافی ندارد و نیازمند بسترسازی در حیطه آموزش پزشکی و روان شناسی هستیم. پیشنهاد ما تغییر فرهنگ جامعه نسبت به ترنس‌ها، بهبود کیفیت جراحی‌ها، فرهنگ سازی در مورد رفتار با این افراد و نهایتا تصویب قوانینی است که زندگی را برای آنان آسان‌تر از گذشته می‌کند.