کتاب «روز شمار جنگ ایران و عراق» نقد و بررسی شد

به گزارش مجله خبری نگار،در این مراسم، نعمت‌الله سلیمان خواه نویسنده کتاب بیان کرد: در «عملیات ذالفقار» که عراقی‌ها در چزابه انجام دادند نزدیک به هفت تا ۹ مرتبه حمله کردند و توانستیم سه تپه را بگیریم، اما در اوایل اسفندماه سال ۱۳۶۰ توانستیم با تقدیم کردن ۹۰۰ شهید منطقه را باز پس بگیریم. عراقی‌ها نیز ۲۰۰۰ کشته داشتند.
وی ادامه داد: در جبهه غرب، رزمندگان ما از ۲۰ آذر تا ۱۷ دی ماه ۱۳۶۰ در شرایط سخت زمستانی در جریان عملیات «مطلع الفجر» توانستند چهار ارتفاع را فتح کنند، اما عراقی‌ها فشار بسیاری آوردند و توانستند ارتفاعات این عملیات را پس بگیرند.
این نویسنده افزود: در این کتاب به موضوعات حوادث آمل، جدایی پذیری در کردستان و حمله خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق که منجر به کشته شدن موسی خیابانی شد و دستگیری و انهدام اعضای کادر مرکزی گروهک پیکار هم اشاره شده است.

سلیمانی خواه توضیح داد: روش در روزشمار بحث احصا اسناد برای نگارش طرح تحقیق است. از مرحوم نخعی یاد گرفتم که کوچکترین سند‌ها را جمع کنم و برای این کار نزدیک ۱۵ هزار سند جمع‌آوری شده بود. من مخالف چکیده نویسی در روزشمار‌ها هستم. اسناد را اولویت بندی کردم. معتقد بودم که این کتاب باید سه جلد شود. داده‌های مهم زیاد هستند. یکی از نقاط قوت این کتاب این است که اسم یکان‌هایی را شرح دادم. من وقایع ۱۳۶۰ را به نگارش درآوردم و اصل روزشمار اینگونه است که خبری از آینده ندهم.

در ادامه، سردار فتح‌الله جعفری منتقد و فرمانده دوران دفاع مقدس در سخنانی گفت: چزابه برای من کلمه زیبایی است. من از اول بهمن تا ۱۷ بهمن ماه سال ۶۰ در چزابه بودم. این کتاب بر اساس اسناد تهیه شده است. در آن دوران جلسات توسط شهید باقری در مقر «گلف) ضبط می‌شد. در ۱۷ بهمن ماه نفربر من در آتش سوخت و دفترچه مهمی هم داشتم که در آن به شکل تشریحی موضوعات مربوط به جنگ را که در دل عراقی‌ها حضور پیدا کرده بودیم سوخت.
وی ادامه داد: در ۱۲ آبان ماه سال ۶۰، در جلسه‌ای در گلف با حضور شهید صیاد شیرازی و محسن رضایی، حسن باقری مطالبی را بیان کرد. او معتقد بود که اگر چهار نقطه را بگیریم در جنگ بسیار اثر گذار خواهد بود. یکی از آن نقاط عملیات در چزابه بود. در آنجا طرح عملیات‌های کربلا انجام شد. ارتش و سپاه طرح‌هایی دادند.

این فرمانده دوران دفاع مقدس یادآور شد: من از ابتدای چاپ کتاب‌ها این آثار را خوانده‌ام. در ابتدا و پایان کتاب توازن مباحث سیاسی و نظامی تغییر کرده است. مکالمات بیسیم‌ها همه وقایع جنگ نیست. با تکیه به صوت نمی‌توان کتاب چاپ کرد به این دلیل که آنچه در صحنه نبرد جریان دارد متفاوت است. نگارش و چاپ این کتاب‌ها بسیار ارزشمند است. در صحنه جنگ اگر بسیج بود ما پیروز بودیم. در پایان جنگ یک نسل سپاه شهید شده بود.

در بخش دیگر این نشست، یدالله ایزدی منقد کتاب، بیان کرد:جای این یک کار در حوزه دفاع مقدس خالی بود. باید زحمات مرحوم نخعی و مرحوم اردستانی و نسل جدید روز شمار جنگ را گرامی بداریم. اهمیت آثار روزشمار جنگ بسیار خاص است و مشابه آن در حوزه آثار دفاع مقدس در کشور وجود ندارد.

وی گفت: پا گذاشتن در این عرصه جز زحمت و احساس تکلیف چیزی ندارد و باید از نویسنده و ناظر آن تشکر کنیم. من در بیان نقدم سه رویکرد شکلی (فرم و ریخت)، روشی و محتوایی را در نظر دارم. آقای سلیمانی شکل کار را بسیار خوب انتخاب کرده‌اند. ما ابتدا در این اثر سندپژوهی را شاهدیم که البته تمامی آثار در دسترس نیست. یکی از وجوه قوت این کتاب پیوستگی رخداد‌ها با رخداد‌های قبلی است.

ایزدی افزود: فعل نظارت یا ناظر باید اطمینان بدهد که پژوهش بر اساس آنچه مورد نظر است درست انجام می‌شود. تحولات و رخداد‌های مابین عملیات‌های طریق‌القدس و فتح المبین که حدود دو ماه بوده بسیار مهم است. مثلا تشکیل ۱۸ تیپ یکی از آن‌ها است که نقش کمرنگی داشته است. این موضوع را با پژوهش‌های تکمیلی می‌شد به تکامل رساند.

وی گفت: یکی از نقد‌هایی که به این کتاب می‌شود لیدنویسی است. در این بخش جای کار بیشتری وجود دارد. افعال مجهول زیاد به کار برده شده است. مرحوم نخعی در کار‌های روزشمار صراحت در داده‌های خبری داشت. برخی از داده‌های کتاب ظرفیت پرداخت جداگانه داشته‌اند. با توجه به اهمیت حوادث این دوره نباید به ایجاز می‌رسید. کتاب بشدت تابع کلیشه است. جای سند در کتاب خالی است و تنوع عکس‌ها کم است و اسم کتاب‌ها مناسب نیست. مثلا برای نبرد شیاکو باید یک اسم غیرنظامی در نظر گرفته می‌شد.

جلد اول روزشمار هفدهم با عنوان «نبرد در شیاکوه» دربرگیرنده تمامی وقایع سیاسی، اجتماعی، بین‌الملل، اقتصادی و نظامی دی‌ماه ۱۳۶۰ است و عملیات محمد رسول‌الله (ص)، عملیات خاتم‌النبیین (ص) و تنش در روابط ایران و کشور‌های خلیج‌فارس ازجمله رخداد و وقایع مهم در این دوره است. جلد دوم روزشمار هفدهم با عنوان «نبرد چزابه» دربرگیرنده تمامی وقایع سیاسی، اجتماعی، بین‌الملل، اقتصادی و نظامی بهمن‌ماه ۱۳۶۰ است.