به گزارش مجله خبری نگار/فارس: در هفته وحدت هستیم و سؤالی که در این ایام بر اساس برخی گفتگوها مطرح میشود، این است که منشأ وحدت را باید در کجا جستوجو کرد و رویکردها به این مقوله از چه چیزی برخاسته؟ در این باره با حجتالاسلام محمدعلی لیالی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی همکلام شدیم که در ادامه مشروح این مصاحبه را میخوانید.
حجتالاسلام لیالی گفت: بحث وحدت، امت اسلامی، امت واحده و عباراتی از این دست منشعب از قرآن و ابحاثی قرآنی هستند و دارای جنبه جهانبینی توحیدیاند. اصل در اسلام تسلیم است و تسلیم زمانی محقق میشود که فرد «شهادتین» را جاری کند؛ شهادت به وحدانیت خداوند و شهادت به رسالت نبی مکرم. هر کسی که شهادتین گوید حکم اسلام بر آن بار میشود و عضوی از جامعه و امت اسلام محسوب میشود.
وی افزود: دلایل وحدت و انسجام امت اسلامی که برگرفته از جهانبینی توحیدی ماست، بحث مفصلی دارد که اساسیترین مبانی آن بر گرفته از قرآن و روایات است. صریحترین آیه در این باب آیهای است که بارها تلاوت کردهایم: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا، یعنی همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید» یا «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ، یعنیای مردم! ما شما را از یک مرد و یک زن (آدم و حوّا) آفریدیم؛ بنابراین هیچ تیره و قبیلهای در آفرینش بر دیگری برتری ندارد؛ ما شما را به صورت تیرههای گوناگون و قبیلههای مختلف قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ نه آن که به نژادپرستی روی آورید و به نژاد و تیره خود افتخار کنید و هر ملّتی خود را از دیگر ملّتها گرامیتر بداند؛ به یقین گرامیترین شما نزد خدا با تقواترین شماست. خداست که معیار برتری انسانها را معین میکند، چرا که او به حقایق امور دانا و آگاه است.»
لیالی ادامه داد: خداوند کاملا در این آیه به تکثر افراد جهان تصریح کرده است. تکثری که از ظاهر است تا باطن. همچنین قرآن در آیه ۹۲ انبیا تأکید دارد: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ، امت شماست، امتی یگانه و من پروردگار شما هستم، پس مرا پرستش کنید.» اسلام و ایمان آن نقطه اتصالی است که افراد با هر اختلافی که دارند میتوانند بر گرد آن متفق شوند و به وحدت برسند.
او بیان داشت: وحدت اسلامی ابعاد و جنبههای مختلف و متنوعی دارد. اگر قریب به دو میلیارد نفر مسلمانی که در حال حاضر در جهان هستند، این مقوله را رعایت کنند، میتوانند بزرگترین قدرت و اجتماع منسجم را شکل دهند، اما وقتی نزاع، درگیری و اختلاف وارد عمل شود، چیزی که برای مسلمین به ارمغان میآورد، عقبماندگی و سلطهگیری یهود و نصارا بر جامعه اسلامی است. به تعبیر قرآن، آن جامعهای که دچار درگیری و اختلاف شود «فَشِل» خواهد شد و قدرت خود را از دست میدهد.
لیالی گفت: اسلام بار دیگر باید به آن مجد و عظمت خویش برگردد تا بتواند زیر سایه قدرتی که ثمره وحدت و انسجام مسلمین است، در این دنیای متجدد و متکثر امروزی آقایی و سروری متناسب خودش را داشته باشد. در برههای از تاریخ قرار گرفتیم که وحدت برای ما از نان شب واجبتر است. در زمانهای که در حال مبارزه با سلطه هستیم و از هر سوی مورد تهاجم و محاصره جریان استعمار، استکبار و صهیونیسم واقع شدیم؛ باید همچون ائتلاف طرف مقابل ما نیز به سمت وحدت و یکپارچگی حرکت کنیم.
وی در پایان اظهار داشت: اختلاف، یک امر طبیعی است؛ همانگونه که شیعه و سنی دارای تفاوت نظرهایی هستند، مذاهب و طیفهای گوناگون خود اهلسنت هم باهم تفاوت رای دارند، اما مهم آن است که با رویکرد اتفاق بر مشترکات که اصول دین واحد است، گرد یکدیگر جمع بشویم. امروز جریانات تند مذهبی از هر دو طرف شیعه و سنی مثل داعش و تشیع انگلیسی یا به تعبیر رهبری تشیع انگلیسی و اهلسنت آمریکایی، دو لبه یک قیچی هستند که به وحدت اسلامی آسیب میرسانند.