زنگ خطر نرخ سود بین بانکی برای بانک‌ها و رشد نقدینگی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: نرخ سود بین بانکی با وجود سه نوبت اقدام تیم اقتصادی دولت و هماهنگی بین بانک مرکزی و بورس برای کاهش این نرخ، بار دیگر به محدوده ۲۱ درصد نزدیک شد تا مشخص شود علاوه بر افزایش چراغ خاموش نرخ‌های سود سپرده، نرخ سود بین بانکی نیز روند افزایشی داشته است تا اقتصاد کشور عملا با تبعات رکودآفرین افزایش نرخ سود مواجه شود.

بانک‌ها در مسیر افزایش نرخ سود

به گزارش خراسان، نرخ سود بین بانکی یکی از شاخص‌های مهم نرخ سود در کشور است که نشان می‌دهد بانک‌ها با چه نرخی بین خود مبادله پول انجام می‌دهند. بر این اساس بانک‌ها برای مصارف روزمره گاه دچار کمبود نقدینگی و ناترازی می‌شوند و این ناترازی را با دریافت وام از دیگر بانک‌ها در بازار بین بانکی جبران می‌کنند. بررسی‌های خراسان از صورت‌های مالی بانک‌ها نشان می‌دهد که بانک‌های ناتراز گاه تا بیش از ۴۰۰ برابر طلب از دیگر بانک ها، بدهی به سایر بانک‌ها دارند. افزایش این نرخ، نشان دهنده ناترازی بانک‌ها و تلاش برای جبران کسری خود حتی با نرخ‌های سود بالاست. در چنین شرایطی این افزایش موجب افزایش نرخ سود سپرده و تسهیلات می‌شود. چنان که همزمان، خبر‌ها حاکی از اقدام برخی بانک‌ها برای افزایش چراغ خاموش نرخ سود سپرده است، به‌گونه‌ای که تعدادی از بانک‌های دولتی برای افزایش نرخ سود سپرده به بالاتر از سقف ۱۸ درصد مصوب شورای پول و اعتبار اقدام و سپرده‌های جدید را با نرخ سود تا ۲۰ درصد افتتاح کرده اند یا تمدید می‌کنند. در این میان بانک‌های خصوصی پا را فراتر گذاشته اند و گاه نرخ‌های سود تا ۲۴ درصد نیز پرداخت می‌کنند. این در شرایطی است که شورای پول و اعتبار به تازگی با درخواست افزایش نرخ سود مخالفت کرده است.

فراز و فرود نرخ سود بین بانکی

از منظر بسیاری از کارشناسان، افزایش نرخ سود بین بانکی، چون منجر به افزایش نرخ سود بانک‌ها می‌شود، رقیب جدی سرمایه گذاری در بورس است. بازار سرمایه پس از نوسان شدید و حباب عجیب و غریب سال ۹۹، همچنان در حال درجا زدن است و اعتماد سرمایه گذاران را جلب نکرده است. در این میان اخبار افزایش نرخ سود بین بانکی و نرخ سود بانک ها، ضربه مهم دیگری به بازار سرمایه زد و شاخص کل را پس از شش ماه بار دیگر به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد نزول داد. این در حالی است که دولت در بسته حمایت از بورس در اواخر پاییز سال گذشته، کاهش نرخ سود بین بانکی به کمتر از ۲۰ درصد را هدف گذاری کرد. هدفی که هیچ گاه محقق نشد.

از آن زمان با وجود دو نوبت مداخلات تیم اقتصادی دولت و جلسات مسئولان بورس و بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود بین بانکی، این نرخ پس از کاهش مقطعی بار دیگر افزایش یافته و به ۲۱ درصد نزدیک شده است. اوایل مرداد آخرین نشست رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان بورس در این باره بود. با این حال نمودار نشان می‌دهد که هر بار با افزایش نرخ سود بین بانکی بازار سرمایه دچار ریزش شده است، سیاست مقطعی بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود بین بانکی فقط برای چند هفته موثر بوده است و پس از آن بازار با افت نرخ سود بین بانکی مواجه شده است.

اکنون با افزایش نرخ سود بانکی بیم آن می‌رود که تجربه تلخ افزایش این نرخ در اواسط دهه ۹۰ که به مسابقه جذب سپرده با نرخ‌های بالا و در نتیجه ناترازی برخی بانک‌ها در رشد نقدینگی و تورم منجر شد، تکرار و زحمات بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای مهار رشد نقدینگی کم اثر شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد اقدام عاجل بانک مرکزی برای مهار رشد نرخ سود بین بانکی ضروری است.